Rijksmuseum

Rijksmuseum
Dit verslag is gemaakt naar aanleiding van een bezoek aan het Rijksmuseum op woensdag 25 november 2009. Ik beschrijf vijf meesterwerken die in het Rijksmuseum te vinden zijn, namelijk Mercurius en Argus (Paulus Willemsz. Van Vianen), Lampetkan van gedreven zilver (Paulus Willemsz. Van Vianen), De offerstrijd tussen Orestes en Pylades (Pieter Lastman), Schetsen voor kariatide (Artus Quellinus) en Triton blazend op een kinkhoorn (Adriaen de Vries).

Mercurius en Argus is een reliëf, gemaakt door Paulus Willemsz. Van Vianen in 1610. Het reliëf is van zilver. De functie ervan is het vertellen van een verhaal uit de klassieke oudheid. Het stelt de god Mercurius voor, die de slapende Argus besluipt, om Argus te doden.


De lampetkan is ook gemaakt door Paulus Willemsz. Van Vianen, in 1613. Het is een kan van (gedreven) zilver. Het beeld de nimf Callisto uit, die verkracht was door Jupiter. Zij raakte zwanger en na de geboorte van haar zoon Arcas, kwam Juno, de vrouw van Jupiter, achter het bedrog van haar man. Zij toverde Callisto in een berin. Toen Arcas een man geworden was, wilde hij de beer schieten, maar Jupiter kreeg medelijden met haar en plaatste Callisto en haar zoon tussen de sterren als de Grote Beer en de Kleine Beer.

De schetsen voor kariatide zijn vier aparte, maar dezelfde halfnaakte vrouwenbeelden. Zij maken deel uit van een groot werk, gemaakt door Artus Quellinus in 1650. De kariatiden vervangen de zuilen aan de buitenkant van een gebouw of in het interieur. Deze kariatiden zijn van terracotta. Het zijn ontwerpen voor de marmeren exemplaren in het Paleis op de Dam. Van deze schilder is nog een werk tentoongesteld: een ontwerp van een geveldriehoek, voor de achterzijde van paleis op de Dam. Het moet de 4 toen bekende werelddelen voorstellen, Europa, Afrika, Amerika en Azië, die eerbetoon brengen aan Amsterdam.

De triton blazend op een kinkhoorn is gemaakt door Adriaen de Vries in de periode 1615-’18. Het is een bronzen beeld, dat deel uit maakt van een monumentale Neptunusfontein. Die fontein werd bij De Vries besteld door koning Christian IX van Denemarken voor zijn nieuwe paleis in Kopenhagen: paleis Amalienborg.

Het volgende object behandel ik wat uitgebreider. Ik heb het gekozen, omdat het een gedetailleerd schilderij is en omdat er een interessant verhaal achter zat.
De offerstrijd tussen Orestes en Pylades is geschilderd door Pieter Lastman. Het geeft een verhaal uit de klassieke oudheid weer. Het verhaal gaat: een van de twee jongemannen, Orestes en zijn vriend Pylades, zal geofferd moeten worden. Zij staan naast het altaar te ruziën over wie zich voor de ander mag opofferen. De priesteres van Artemis, aan welke godin het offer gebracht moet worden, is de zus van Orestes: Iphigenia. Eerst herkent zij haar broer niet, maar als zij hem herkent, ontvlucht zij met hem en Pylades het heiligdom.
Dit schilderij heeft een link met de klassieke oudheid; het beeld namelijk een scène uit, uit het verhaal van de Griekse tragediedichter Euripides, die leefde van 480-406 voor Christus.

Bron:
www.rijksmuseum.nl