Vergelijking van twee kunstwerken: Picasso en Rembrandt

Praktische opdracht tekenen Vergelijking van twee kunstwerken binnen een bepaald genre
Voor dit werkstuk heb ik gekozen voor het vergeleiken van twee kunstwerken met het thema "mensen". De werken die ik gekozen heb zijn "De nachtwacht" van Rembrandt van Rijn en "Guernica" van Pablo Picasso. Eerst zal ik een korte uitleg geven bij beide werken. De nachtwacht De nachtwacht is een groepsportret, gemaakt voor een legereenheid. Het schilderij is om deze reden in het buitenland ook wel bekend als The Shooting Company of Captain Frans Banning Cocq. Het doek geeft de eenheid weer, onderweg van hun hoofdkwartier naar een ceremoniële parade. Het originele doek was groter en werd in 1715 ingekort. Guernica Guernica werd door Picasso geschilderd als reactie op de Duitse bombardementen op het Spaanse stadje Guernica, door Francisco Franco geleidt. Het enorme olieverfschilderij, 3.5 x 7.8 meter in grootte, was binnen twee maanden af. Picasso koos voor eerder gebruikte beelden, zoals de minotaurus en het stervende paard, om het lijden en de pijn die door deze gebeurtenis veroorzaakt werden weer te geven.
1. De eerste indruk De Nachtwacht
Ik vind het kunstwerk niet direct mooi, wel vind ik het indrukwekkend. Dit omdat ik vind dat de afgebeelde personen zeer realistisch zijn uitgebeeld en ik de lichtval tevens erg mooi vind. Ondanks dat ik zonder het onderschrift niet meteen had geweten wie de afgebeelde personen eigenlijk waren, roepen ze onmiddellijk iets heroïsch bij me op. Al met al vind ik de manier van schilderen en de lichtval indrukwekkend en dit is ook de reden dat het schilderij me aanspreekt. Guernica
Ik vind het een erg angstaanjagend schilderij. Het is meteen duidelijk dat het chaos en pijn uitbeeld. Dit vind ik op zich wel mooi gedaan, maar het schilderij vind ik niet mooi. Ik vind dat het erg somber is en een hele kille sfeer met zich mee brengt. Misschien dat het chaotische effect typerend is voor Picasso en daarom door veel mensen, evenals de rest van zijn werk, als iets bijzonders en indrukwekkends wordt ervaren. Zelf vind ik dit effect helemaal niet mooi of prettig om naar te kijken. 2. Het thema De Nachtwacht
De nachtwacht stelt een groep mensen voor. Deze groep mensen is ook overduidelijk het onderwerp van het schilderij. De uitgebeelde mensen vormen een legereenheid. Guernica
Ook dit doek stelt mensen voor, echter, er is ook een diepere boodschap. In tegenstelling tot het eerste doek, waar het doel enkel en alleen is om de hoofdpersonen fraai naar voren te laten komen, gaat het in dit doek om een serieuze achtergrond. De maker wil weergeven wat oorlog doet met mensen. 3. Materiaal en techniek De Nachtwacht
Het kunstwerk is een schilderij, uitgevoerd op doek, geschilderd met olieverf. Guernica
Ook dit kunstwerk is een schilderij, tevens geschilderd op doek.
4. Wat is er te zien? A) Voorstelling
De Nachtwacht
Op het schilderij is een legereenheid te zien, geschaard achter hun leiders. Dit zijn ook duidelijk de personen die het meest op moeten vallen in het schilderij, aangezien ze niet alleen vooraan zijn afgebeeld, maar tevens degenen zijn waar het licht op valt. De mensen bevinden zich waarschijnlijk buiten en dragen wapens, trommels en vlaggen. Links, bijna in de hoek is tevens een vrouwenfiguur afgebeeld. Wat haar functie in het schilderij is, is me niet duidelijk. Wel is ze geen compleet onbelangrijke figuur, aangezien ook haar gestalte verlicht is op het doek. Misschien fungeert ze op het schilderij als toeschouwer, doch dat durf ik niet met zekerheid te zeggen. Guernica
Links onderaan is een mensenlichaam te zien, naar mijn mening verkeert de persoon in pijn of is deze stervende. De persoon is misschien een soldaat, omdat hij een mes in zijn hand heeft. De persoon ligt namelijk languit op de grond met uitgestrekte armen. Boven hem is een minotaurus afgebeeld. Misschien dat het doel hiervan is om angstaanjagend naar voren te komen. Verder staat een stervend paard afgebeeld, misschien om te laten zien dat niet alleen mensen het slachtoffer werden van de brute aanval. B) Beeldaspecten
I) Vorm
De nachtwacht
De vormen onderscheiden zich van elkaar door middel van het gebruik van kleur. Over een eventueel verschil in textuur kan ik niet met zekerheid iets zeggen, maar dit lijkt me onwaarschijnlijk, aangezien het schilderij erg fijn geschilderd is. Het karakter van de vormen is organisch, dit omdat het schilderij realistisch over dient te komen. De vormen op de voorgrond zijn scherp afgebeeld, terwijl die op de achtergrond juist vager geschilderd zijn. Ik denk dat het doel hiervan is om weer te geven wie de belangrijkste personen zijn in het geheel. Het geheel is ruimtelijk en open. Guernica
Ook hier is kleur de factor die de vormen van elkaar onderscheidt. De vormen zijn zowel organisch als geometrisch, dit is ook hetgeen dat zo’n chaotisch effect met zich meebrengt. Alle vormen zijn scherp afgebeeld. Ik denk dat, in tegenstelling tot de Nachtwacht, hier juist de opzet is geweest aan te geven dat alle mensen en dieren in het stadje Guernica even belangrijk waren. Het gaat niet om de personen zelf, maar om het effect van oorlog. Het schilderij is meer plat dan ruimtelijk, het is gesloten. Toon

De Nachtwacht
Het is niet helemaal duidelijk waar de lichtbron in dit schilderij vandaan komt. De figuren zijn op een vrij onnatuurlijke wijze verlicht. Dit zou kunnen duiden op kunstlicht, persoonlijk denk ik echter dat het gewoon gaat om de persoonlijke keuze van de schilder, die bepaalde figuren meer naar voren wilde laten komen. Ik denk daarom ook niet dat de lichtbron hier herkenbaar is, maar evenmin van belang. Bij de belichte figuren is er sprake van tegenlicht. Tevens is er bij de voorste figuren sprake van slagschaduw, evenals eigen schaduw. Guernica
Er is niet echt sprake van verlichting in dit schilderij. Wel kan men zowel spreken van kaarslicht, evenals electrisch licht. De afgebeelde lichtbronnen (een kaars en een lamp) zijn echter niet functioneel. In het schilderij is namelijk niet dat de belichte punten door deze bronnen belicht zijn. Ze zijn gewoon op willekeurige plaatsen lichter gemaakt. Door het chaotische geheel is het moeilijk vast te stellen of er sprake is van schaduw. Wel kan ik met enige moeite eigen schaduw vaststellen op enkele elementen uit het schilderij, zoals de arm die de kaars vasthoudt. Kleur
De Nachtwacht
In de Nachtwacht is vooral veel gebruik gemaakt van secundaire en tertiaire kleuren. De meest gebruikte kleuren zijn oranje en bruin. De enige aanwezige primaire kleur is rood, en een afgezwakte kleur geel. Het licht-donker contrast is op sommige plaatsen in het werk heel duidelijk aanwezig. Voorbeelden hiervan zijn bij het meisje dat toekijkt (linksonder) en bij de man met het versierde zwaard in zijn hand (vooraan in het midden). Er is sprake van cerebraal kleurgebruik. Ook dit draagt bij aan het feit dat het schilderij erg realistisch overkomt. Guernica
Er is enkel sprake van tertiaire kleuren. De kleur grijs overheerst, samen met zeer sterk afgezwakte vormen van groen en geel, die ook veel naar de grijstinten neigen. Het geheel komt erg somber over, maar gezien het onderwerp is dat hoogstwaarschijnlijk ook de bedoeling. Er is sprake van een sterk licht-donker contrast, dit komt terug in alle elementen van het schilderij. Er is, in tegenstelling tot bij de Nachtwacht, duidelijk sprake van expressief kleurgebruik. Het doel van het kleurgebruik is om de emotionele betekenis van het schilderij te onderstrepen; het schilderij is somber, verdrietig en roept een gevoel van pijn op. Textuur
Aangezien beide kunstwerken schilderijen zijn is het moeilijk iets te vertellen over de voelbare aard van het werk. Deze is niet waar te nemen van een foto, wat bij een beeldhouwwerk misschien wel het geval zou kunnen zijn. De zichtbare aard van de oppervlakte is vrij glad, immers beide schilderijen zijn met redelijke precisie ingevuld, met olieverf. Factuur
Voor beide kunstwerken geldt dat er op enkele penseelstreken na, weinig sporen te vinden zijn van het gebruikte gereedschap. Schriftuur
n.v.t. Compositie
De Nachtwacht
Er is sprake van een bewegingscompositie. Delen van het schilderij die beweging suggereren zijn onder meer de kapitein die zijn hand uitstrekt richting de toeschouwer, de mannen op de achtergrond die met gestrekte armen een beweging maken of de suggestie wekken in een bepaalde richting te lopen. Er is sprake van graduele ordonnatie. De figuren hebben echt een coulisse-achtig karakter. De verdeling tussen vorm en restvorm is niet bijster interessant, toch zijn de restvormen redelijk goed verdeeld. Guernica
Ook bij dit schilderij is er sprake van een bewegingscompositie. De figuren suggereren beweging, door middel van uitgestrekte armen en halzen. Er is sprake van contrapunctische ordonnatie. Alle punten in het tafereel zijn naast elkar afgebeeld. De verdeling tussen vorm en restvorm is bij dit schilderij zeer sterk. Alle restvormen zijn interessant van vorm. Standpunt

De Nachtwacht
Het tafereel is duidelijk in beeld gebracht alsof de toeschouwer vóór de groep mensen stond te kijken. Je krijgt een beetje het idee alsof je over de schouder van Rembrandt zelf meekijkt, voor wie de groep poseert. Er is sprake van overlapping en oversnijding, om een drie-dementionaal beeld te creëren. Er is sprake van centraalperspectief. Guernica
Het tafereel is zo in beeld gebracht dat je het idee krijgt dat het geheel uit een nog veel grotere rampscène bestaat, waar het slechts een onderdeel van is. Je krijgt zo het idee alsof je recht voor het rampgebied staat en er een kijkje in kunt nemen. Er is geen enkele sprake van perspectief. Ritme
De Nachtwacht
Er ontstaat enigszins ritme in het werk, doordat alle figuurtjes ongeveer dezelfde vorm hebben en allemaal rechtop staan. Dit ritme wordt echter weer lichtelijk verstoord door het feit dat de figuren niet allemaal de zelfde richting op lijken te gaan. Guernica
Er is sprake van Ritme door de vorm en kleur van de figuren. Licht en donker wisselen elkaar in een regelmatige verdeling af, dit geldt ook voor de kleuren. Ook bij dit kunstwerk wordt het evenwicht echter gedeletelijk verstoord door de figuren, die niet allemaal de zelfde richting op "wijzen". Ruimte
De Nachtwacht
Er is geen duidelijke suggestie van hoog-laag verschillen binnen de vormen. Er is sprake van afsnijding, zowel aan de linker- als aan de rechterkant van het schilderij. Ook is er duidelijk sprake van overlapping. Veel van de figuurtjes overlappen elkaar gedeeltelijk. Er is niet echt sprake van een suggestie van meetkundige ruimte. Er is absoluut sprake van picturale ruimte. Er is sprake van helderheidsgradiënt. De verschillen in scherpte zijn opmerkelijk. Het verschil ligt dan met name tussen de voor- en achtergrond. Guernica
Ook hier is er geen duidelijke suggestie van hoog-laag verschillen binnen de vormen. Er is sprake van zowel afsnijding als overlapping. Er is op geen enkele wijze meetkundige ruimte gesuggereerd. Het aanwezige gradient ishet groottegradient. Er is op geen enkele wijze getracht perspectief in het geheel te brengen. Er is dus ook geen sprake van atmosferisch perspectief.
6)Inhoud De Nachtwacht
Het schilderij diende nergens voor, want het was gewoon een opdracht waar Rembrandt voor betaald werd. Maar de schutters wilden zo wel herinnerd worden door nakomelingen en toekomstige generaties. Het schilderij heeft dus eigenlijk als doel dat wij weten dat die mannen (de schutters) geleefd hebben en dat ze zeer nuttig en belangrijk werk deden. Guernica
Het doel van dit werk is het weergeven hoe verschrikkelijk oorlog is en dat het een nutteloos iets is dat alleen pijn en ellende met zich meebrengt. Dit komt door zowel de beelden als het kleurgebruik overduidelijk naar voren. 7) Slotbeschouwing De Nachtwacht
Ik vind dat Rembrandt het juiste materiaal gekozen heeft en dat hij dit perfect geschilderd heeft, alleen vind ik het schilderij iets te donker het had van mij wel wat lichter mogen worden. Ik vind het schilderij erg mooi en het heeft een grote waarde voor de Nederlandse geschiedenis en schilderkunst. Want het schilderij en Rembrandt zelf zijn wereldberoemd. Het is een mooi schilderij en ik denk ook doordat dat komt door de manier van schilderen. Want het schilderij is erg donker en dan zie juist dat kleine meisje in de spotlights wat een erg mooi effect geeft. Ook de opdracht is uitzonderlijk want zie je tegenwoordig nog dat bijvoorbeeld een politiekorps zich laat fotograferen cq schilderen? Mijn mening over het doek is niet echt veranderd door de beschouwing er van. Wel ben ik beter gaan kijken naar de betekenis er van. Guernica
Ik vind het werk nog steeds niet erg mooi. Wel heb ik er meer respect voor ontwikkeld nu ik weet wat de achtergrond er van is. Ik denk dat het werk op zich wel erg goed is, ondanks dat het mijn smaak niet is. Het geeft zijn doel erg goed weer. Over dit werk is mijn mening dus wel enigszins veranderd; ik heb er meer bewondering voor gekregen. Mooi vind ik het nog steeds niet.