Last judgement, Stefan Lochner

CULTURELE ACTIVITEIT
Een schilderij bekijken

Vorm en beeldaspecten Maker: Stefan Lochner "Geboren tussen 1400 en 1415 in Meersburg of in Konstanz. In 1451 gestorven in Keulen. Duits schilder van de Keulse school. Beginperiode nagenoeg onbekend, vermoedelijke contacten met R. Campin (meester de Flemalle) en de Gebroeders van Eyck. Lochner werd vooral door de Keulse school beïnvloed, maar hij gaf hun stijl een eigen stempel. Kenmerkend voor zijn werk, dat vele Oud-Duitse meesterwerken omvat, is de geslaagde combinatie van middeleeuwse transcendentie (gouden grond) en de realistische voorstelling van de Vlaamse primitieven. Een belangrijk, vroeg werk is het rond 1435 gemaakte "laatste oordeel" oorspronkelijk het middenpaneel van een tripliek. Als zijn meesterwerk geld het "Driekoningenaltaar" in de dom van Keulen (ca. 1442). Behalve altaarstukken maakte hij ook kleine schilderijen en miniaturen. Zijn maria-voorstellingen ("madonna in de rozenhaag", ca 1448) waren bepalend voor het madonnabeeld van de tweede helft 15de eeuw in Duitsland." geïllustreerd handboek van de kunst

Titel: De titel van het schilderij is Last Judgement.

Datering: Het schilderij is omstreeks 1435 gemaakt en was oorspronkelijk het middendeel van een tripliek.

Plaats waar het zich bevindt: Het schilderij bevindt zich in het Wallraf Richartz museum in Keulen

Afmeting: De afmetingen van het schilderij weet ik niet precies, maar het is een groot schilderij. Volgens mij is het minstens 3 bij 2 meter

Materialen: Het is volgens mij olieverf op doek

Techniek: Het schilderij is met een penseel geschilderd. Dat is te zien aan de fijne lijnen en de details. Met een gewone kwast is het onmogelijk die te maken.

Beeldaspecten: Het schilderij geeft het laatste oordeel weer. Het Christelijke geloof zegt dat aan het einde der tijden dit oordeel geveld zal worden over alle levende wezens. De twee engelen met de gekruiste trompetten zijn hier het symbool voor. In het midden van het schilderij bevindt zich Jezus Christus. Aan zijn linkerhand knielt zijn moeder, Maria, en aan zijn rechterhand knielt Johannes de doper. Alle andere mensen zijn naakt. Aan de zijkanten van het schilderij bevinden zich aan de linkerkant de lichte hemel en aan de rechterkant de donkere hel. De duivels proberen de mensen naar de hel te slepen en de engelen verdedigen hen die het pad naar de hemelpoort belopen. Op het schilderij komen vooral veel groen en geel voor. Dit waren vroeger de relatief goedkope kleuren en dus werden ze veel gebruikt. Midden op het schilderij is een driehoek te zien. De drie figuren vormen namelijk een driehoek. Dit is dan ook waar het schilderij om draait. In het schilderij zie je diepte. Dat komt doordat het verder naar achter donkerder wordt.

Inhoud: Dit schilderij geeft het laatste oordeel weer. Dat is te zien aan de titel en aan de twee engelen met de gekruiste trompetten. "Zijn werk wordt gekenmerkt -evenals dat der gehele Keulse school uit die tijd- door een voorname, intieme en gracieuze noblesse; Duitse kunsthistorici spreken in dit verband van de verfijning die behoort bij de handels-aristocratie. Daarvan zou dan de kunst der "Kolner Schule" de weerspiegeling zijn. Hetgeen Lochner overigens in andere opzichten onderscheidt van zijn voorganders is het atmosferische in zijn kunst; het tedere "sfumato" dat geheel de scherpe contouren mist van de voorafgaande schilders. Dit "sfumato" verleent aan de werken uit de Keulse school een naïeve sentimentaliteit, een soort innigheid die vooral speurbaar is in het beroemde, tussen 1430 en 1440 geschilderde, Mutter Gottes im Rosenhof. Het is alsof de mystieke innerlijkheid die ook in de theologie van die tijd -bij Meister Eckhardt bijvoorbeeld- haar neerslag vond, bij Lochner de contouren verzachtte." Kunstschatten van Europa
Charles Wentinck

Functie: Het schilderij dient om de gelovigen aan te sporen zich goed te gedragen zodat ze, als de dag van het laatste oordeel aanbrak naar de hemel zouden gaan. Nu dient het vooral als kunstvoorwerp. Het hing oorspronkelijk niet in een museum, maar ik denk dat het in een kerk heeft gehangen. Vooral als je ook de afmeting in aanmerking neemt. Het besproken schilderij is een deel van een tripliek en was toen het nog compleet was, was het dus twee keer zo groot. Volgens mij moet het dus wel in een kerk of klooster hebben gehangen. Dat is de enige plek waar volgens mij genoeg ruimte en belangstelling voor zo'n schilderij zou zijn.

Beoordeling: Ik vind het een heel mooi schilderij. De details zijn goed uitgewerkt en de symboliek is duidelijk. Alleen is het jammer dat de kleur geel zo overheersend aanwezig is. Dit had echter niet anders gekund denk ik, want andere kleuren waren in die tijd heel duur. Daarom vind ik dat de schilder goed werk heeft geleverd.