De Nachtwacht

Beschrijving van de Nachtwacht.

De Nachtwacht is de naam die het grote publiek aan het bekendste schilderij en meesterwerk van Rembrandt van Rijn gaf. Rembrandt schilderde het van waarschijnlijk 1639 tot 1642. De officiële naam luidt: De compagnie van kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren.
Onderwerp of motief van het schilderij
Al in de 16e eeuw organiseerden vrijwilligers, op de manier van de beroepsgilden, zich in burgerwachten, zogenoemde schutterscompagnieën, om in tijden van oorlog of oproer ook werkelijk in actie te komen om de veiligheid van de jonge republiek te waarborgen. Later verloren zij hun functie, al bleef het decorum. De schutterscompagnieën verwerden tot ceremoniële gezelschappen met een niet onaanzienlijke invloed: politieke machtsuitoefening en functies werden er vergeven. Zij beschikten over een eigen gebouw, doelen geheten, waar zij oefenden en bijeenkwamen bij feestelijke gelegenheden. De schutterscompagnieën dienden ook als erewacht, zoals bij de feestelijke intocht in 1638 van Maria de Medici in Amsterdam.
De compagnie van Frans Banning Cocq was een van de schutterscompagnieën van Amsterdam. Vanaf het eind van de 16e eeuw had elke stadswijk in Amsterdam zo'n compagnie, die was onderverdeeld in vier korporaalschappen. De schutterscompagnieën waren met de verdediging van de stad belast. Aan het hoofd van elke compagnie stonden een kapitein, en diens plaatsvervangende luitenant.

In 1638 besloot een groep schutters zichzelf te laten vereeuwigen door hun stadgenoot Rembrandt van Rijn die aan de Breestraat woonde, niet ver van de schuttersdoelen. Het motief of het eigenlijke onderwerp van het grote doek staat kort beschreven in het latere familiealbum van Banning Cocq, naast een kleine aquarel van het schilderij; de heren dragen hier hun chique naam als landjonker: Schets van de schilderije op de groote Sael van de Cleveniers Doelen, daerinne de Jonge Heer van Purmerlandt als Capiteijn, geeft last aen zijnen Lieutenant, de Heer van Vlaerdingen, om sijn Compaignie burgers te doen marcherenπ.
Rembrandt hield het schilderij tamelijk donker waardoor hij met lichteffecten de aandacht op bepaalde partijen kon vestigen. Door verkleuring van het vernis werd het schilderij nog veel donkerder, en zo kreeg het in de 18e eeuw als bijnaam de Nachtwacht. Toen het doek klaar was klaagden sommige geportretteerden over hun onherkenbaarheid op het werk. Daarop heeft later een andere schilder een medaillon bijgeschilderd, rechts in de boog van de poort, met de namen van al de 18 geportretteerden die hadden meebetaald.

Geschiedenis

De Nachtwacht in het Rijksmuseum Amsterdam
De Nachtwacht hing aanvankelijk in de grote feestzaal van de Kloveniersdoelen aan de huidige Amsterdamse Nieuwe Doelenstraat. Het mat toen ongeveer 5 meter bij 3,87 meter. In 1715 verhuisde het schilderij naar het stadhuis op de Dam. Het moest daar tussen twee deuren hangen, en daarom werd er aan alle zijden een strook afgesneden. Hierdoor verdwenen er aan de boven- onder- en rechterzijde enkele details. Van de linkerzijde werd het grootste deel verwijderd, waardoor twee schutters en de pluim van de hoed van een derde man nu niet meer op het schilderij staan en het effect van een bewegend gezelschap is afgezwakt. Sindsdien meet het schilderij 4,37 bij 3,63 meter (ofwel 82% van het oorspronkelijke oppervlak). Aangezien Frans Banning Cocq een replica en een aquarel van het schilderij heeft laten maken (die beide veel kleiner zijn), kan men indirect nog steeds het weggesnedene bestuderen.
Tussen 1817 en 1885 hing het schilderij in het Trippenhuis in Amsterdam, toen het eerste rijksmuseum, in de voormalige Grote Sael van Hendrick Trip.
Vanaf 1885 hangt de Nachtwacht als bruikleen van de gemeente Amsterdam in het Rijksmuseum dat toen geopend werd; sinds 1906 in een speciaal hiervoor gebouwde zaal.

Verhuizingen
Tijdens de inhuldiging van koningin Wilhelmina in 1898 werd De Nachtwacht even uit het museum gehaald om een tentoonstelling in het Stedelijk Museum ter gelegenheid van de feestelijkheden meer aanzien te geven.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Nachtwacht eerst overgebracht naar kasteel Radboud in Medemblik. Het Rijksmuseum heeft een aparte smalle doorgang om het schilderij weg te halen in noodgevallen. Na Medemblik verhuisde het doek naar een kustbunker in de duinen bij Castricum, waartoe het uit de lijst moest worden gehaald en werd opgerold. In april 1942 werd de Nachtwacht uit de rijkskluis van Heemskerk naar de mergelgrotten in de Sint Pietersberg bij Maastricht overgebracht. Op 25 juni 1945 arriveerde het schilderij per binnenschip in Amsterdam. De toenmalige directeur van het Rijksmuseum, Van Schendel, viel bij die gelegenheid bovenop het schilderij, dat hiervan geen ernstige schade ondervond.
Op 11 december 2003 werd de Nachtwacht tijdelijk naar een andere vleugel overgebracht. Tijdens de met veel publiciteit omgeven onderneming werd het doek uit de lijst gehaald; ingepakt in vetvrij papier; in een houten frame gehangen dat in twee beschermhoezen werd gestoken.

Tijdens de verbouwing hangt de Nachtwacht tijdelijk in de Philipsvleugel van het Rijksmuseum. Als de verbouwing van het Rijksmuseum in 2013 is voltooid, zal de Nachtwacht weer naar de Nachtwachtzaal terugkeren.
CKV Beeldende kunst onderdeel B
De nachtwacht.

Eerste indruk:
A Wat is de titel van het werk?
De nachtwacht
B Wie is de maker?
Rembrandt van Rijn
C In welk jaar is het werk gemaakt?
Het precieze jaar is niet bekend, maar het zal ergens rond 1639 geweest zijn.
D Waarom kies je voor dit werk?
Ik was met de tekenklas naar Amsterdam geweest, het Rijksmuseum en ik vond de nachtwacht het mooiste schilderij, ook omdat het zo beroemd is.
E Zou je dit werk zelf willen hebben om thuis op te hangen? Waarom wel/niet?
Liever niet, ik vindt het wel mooi, maar het is te groot om op te hangen en veel te duur.

Hoofdvragen:

1) Beschrijf de vormgeving van het kunstwerk.
Het is een figuratief schilderij want je herkent de dingen die erop staan, de mensen en de vlaggen.


2) Beschrijf de voorstelling zo objectief mogelijk. Gebruik minimaal 250 woorden.
Het is een olieverfschilderij en de kleuren zijn over het algemeen donker, behalve de man op de voorgrond en het kleine meisje links.
De kleuren springen er echt uit vanwege de donkere omgeving.
Het meisje moet trouwens de mascotte voorstellen van de schuttersgilde. Het schilderij is trouwens veel groter dan een normaal schilderij, het heeft een afmeting van 363 × 437 cm.
De ruimte is heel groot, een donkere achtergrond, je kunt zien dat het is een zaal is waar veel mensen in passen. De compositie is zo verdeeld dat (denk ik) de 2 belangrijkste mannen vooraan staan en achterin, op een verhoging, zodat je hen ook goed kan zien, staan nog 4 mannen. Het hele schilderij bevat ongeveer 20 mensen en het moet de schuttersgilde voorstellen. Dit schilderij was door hen besteld. Het licht is heel apart gedaan, je ziet dat er echt een lichtbundel op het kleine meisje gericht is, dat zie je door de schaduw van het meisje en ook de lichtere kleur van die vloer daar. Ook de lichtere kleur van de kleren van de man op d voorgrond, maar ik weet niet of dat komt door de kleren of het licht.
Er is geen beweging zichtbaar in het schilderij. (natuurlijk niet, want het is een schilderij ) maar er werd geposeerd door de leden van de gilde. De mannen op de achtergrond dragen ook een vlag en een enorm lang geweer. De vlag vertegenwoordigt waarschijnlijk de schuttersgilde, en het geweer laat zien dat ze een schuttersgilde zijn. De mannen vooraan zijn de leiders, ik denk dat de linkerman de ‘echte’ leider is, want hij draagt mooie kleren en hij straalt iets van gezag uit.
Woorden: 279

3) Praktische opdracht: gebruik een A4 velletje met een groot kader (met dezelfde verhouding als het schilderij) en maak een tekening (geen schets) van de voorstelling.

4) Hoe moet je als bezoeker het kunstwerk bekijken? Waar kijk je als eerste naar? Wordt je aandacht getrokken naar een bepaald punt?
De aandacht wordt getrokken naar de voorste 2 mannen, omdat ze op de voorgrond staan, en naar het kleine meisje, de mascotte, omdat daar het licht op schijnt en ze daarom juist extra opvalt.
Hij heeft dit denk ik extra zo gedaan, omdat de voorste 2 mannen belangrijk zijn, en daar juist de aandacht op gevestigd moest worden. En het kleine meisje is de mascotte, dus daar hoort ook de aandacht naartoe te gaan.


5) Is de ruimte of omgeving waarin het werk is te zien van belang? Beschrijf zo volledig mogelijk.
Ik denk niet dat de zaal waarin dit schilderij geschilderd is, van belang is. Het is gewoon een grote zaal waar genoeg mensen in konden om ze allemaal op het schilderij te krijgen.

6) Wat is de betekenis van het werk?
Ten eerste was het schilderij een opdracht van de schuttersgilde (1), dus het was geen spontaan schilderij.
Maar ik denk ook dat het werk bedoeld is als illustratie (2), om de schuttersgilde zo goed mogelijk te laten uitbeelden, zodat ze er op hun best opstaan.
Het is ook bedoeld als decoratie (3) want het was ook gewoon bedoeld als een mooi schilderij, waarschijnlijk voor het hoofdkwartier (of hoe het in die tijd dan ook heette) om het daar op te hangen en dat iedereen die daar dan kwam, het schilderij zou zien. Het gaf ook wel aanzien aan de gilde, zo’n groot duur schilderij.

Eigen recensie:

De eerste indruk van de Nachtwacht: wat is het een groot schilderij.
Rembrandt is een zeer gerespecteerde schilder, ik vind de Nachtwacht een mooi schilderij, het lijkt net of je zo in het schilderij kan stappen, en dat vind ik erg knap voor iets dat geschilderd is. Alleen jammer dat het schilderij zo verkleurd is.
Ik vind dit een mooi schilderij, erg knap geschilderd. Het tafereel is al van zo lang geleden, en toch lijkt het realistisch. Ook roept het vragen op en dat maakt het schilderij ook interessant vind ik. En als laatste positieve punt wil ik graag zeggen dat de schilderij ook een sfeer ‘van een goed schilderij’ uitstraalt. En het hangt op een mooie plek.
Het geeft heel veel details weer en dat lijkt me heel moeilijk om te schilderen. Ook vind ik de lichtval heel mooi. Dat lijkt me nog moeilijker en Rembrandt heeft dat heel mooi gedaan. Het geeft goed weer wat de schutters toen deden en hoe ze er uit zagen, ik denk dat dit schilderij ook wel een historische waarde heeft wat kleding in die tijd betreft.

De mensen lijken er levensecht op te staan, en dat is heel knap.
Ik vind dat Rembrandt het juiste materiaal gekozen heeft en dat hij dit perfect geschilderd heeft, alleen vind ik het schilderij iets te donker het had van mij wel wat lichter mogen worden.
Het heeft een grote waarde voor de Nederlandse geschiedenis en schilderkunst. Want het schilderij en Rembrandt zelf zijn wereldberoemd.
Het schilderij is erg donker en dan zie juist dat kleine meisje in de spotlights wat een erg mooi effect geeft. Ook de opdracht is uitzonderlijk want zie je tegenwoordig nog dat bijvoorbeeld een politiekorps zich laat fotograferen cq schilderen?