De Nachtwacht

Voorgeschiedenis Rembrandt Harnensz van Rijn is zonder twijfel de grootste Hollandse barokschilder. Hij was een meester in het toepassen van de clair-obscurtechniek, De Nachtwacht is daar het perfecte voorbeeld van. De Nachtwacht is niet de originele naam, die is: “Het Uitrukken van de Compagnie van Frans Banning Cocq”. De naam Nachtwacht kreeg het ten onrechte in de 18e eeuw, toen het door verkleuring steeds donkerder was geworden en onder deze naam werd het wereldberoemd. Op het schilderij, daterend uit 1642, zien we een groep schutters met centraal kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburch. Het doek bevindt zich sinds 1885 in het Rijksmuseum in Amsterdam. Het meet 361 cm op 436 cm, vroeger was het groter maar in het begin van de 19e eeuw heeft men er een stuk afgesneden zodat het paste in het Amsterdams stadhuis. In de loop der eeuwen is het ook al enkele keren gerestaureerd. Persoonlijke mening Rembrandt is een alom gerespecteerde schilder, en ik heb dan ook zeker geen twijfels bij het feit of het kleurgebruik of het materiaalgebruik wel goed is. Ik vind de Nachtwacht een mooi schilderij, het betrekt de kijker in de gebeurtenis, en dat vind ik erg knap voor iets dat geschilderd is. Dat feit dat je betrokken wordt is zeker geen slecht effect voor een Schutterij, lijkt mij. Zoals ik al zei bij het vorige punt vind ik dit een mooi schilderij, erg knap geschilderd. Het tafereel is al van zo lang geleden, en toch lijkt het realistisch. Ook roept het vragen op (wat is de functie van het meisje? Wie is zij?), en dat maakt het schilderij ook interessant vind ik. Ik heb al gezegd dat ik het goed vind dat je wordt betrokken in het schilderij. En als laatste positieve punt wil ik graag zeggen dat de schilderij ook een sfeer ‘van een goed schilderij’ uitstraalt. Het lijkt te zeggen: Ik ben een meesterwerk!
1. Schilderkunst A) Definitie
Het schilderij voldoet aan de definitie van de schilderkunst. Rembrandt heeft op zeer realistische wijze de schutters ( de soldaten die de stad verdedigden ) schilderde. B) Figuratief en abstract
De Nachtwacht is een figuratief werk, want het verwijst naar de realiteit 2. Het Materiaal A) De Drager
De Nachtwacht heeft als drager een zeer groot doek .De Nachtwacht hing aanvankelijk in de Doelenzaal van de kloveniersschutters aan de huidige Amsterdamse Nieuwe Doelenstraat. Het mat toen 500 x 387 cm. In 1715 verhuisde het schilderij naar het stadhuis op de Dam. Het moest daar tussen twee ramen hangen, en daarom werd er aan weerszijden een strook afgesneden. Daardoor staan twee schutters links nu niet meer op het schilderij. Sindsdien meet het 437 x 363 cm
B) De verf
Het schilderij is geschilderd met olieverf
C) Gereedschap
Rembrandt gebruikte zachte en fijne penselen maar ook enkele harde penselen 3. Textuur, toets en uitvoering A) Textuur
Rembrandt beperkte zich niet tot één techniek. Sommige onderdelen zijn egaal en glad uitgewerkt, doordat hij in dunne laagjes schilderde. Terwijl hij op andere plaatsen de verf heel dik heeft aangebracht. Schilderkunstig zit het meesterlijk in elkaar. De hand van de kapitein bijvoorbeeld lijkt zo uit het schilderij te steken. B) De toets
De toets is op sommige plaatsen zichtbaar, zoals bovenaan het schilderij, de nachthemel, maar op de andere plaatsen is de toets verfijnd en zo goed als niet zichtbaar, zoals bijvoorbeeld de citroengele kledij van de man vooraan

C) De uitvoering
De uitvoering van het schilderij is picturaal, zie de zachte overgangen van de kleuren maar ook sculpturaal want Rembrandt probeert door licht en schaduw een diepte in het schilderij te steken. Hij schildert bijvoorbeeld de figuren vooraan op het schilderij met felle kleuren en de figuren achteraan hebben vooral donkere kledij. 4. De compositie A) Plaatsing van de beeldelementen
Het schilderij is gebaseerd op enkele vierkanten waarin de personages geschikt zijn : er zijn 3 vierkanten met personages in. Het eerste vierkant begint aan de linkerkant van het schilderij en eindigt bij de linkse persoon met rode kledij. Het tweede vierkant situeert zich tussen de twee personen met de citroengele kledij en het derde vierkant begint rechts van de man met de gele kledij en eindigt aan de rechterkant van het schilderij. B) De verhouding
De figuren vooraan zijn niet symmetrisch opgesteld, achteraan is er wel enige symmetrie terug te vinden het schilderij is in evenwicht, daar er evenveel personen zich links en rechts van de 2 mensen in het midden bevinden. C) De richtingslijnen
In het schilderij zijn verschillende schroeflijnen te vinden omdat Rembrandt veel actie en beweging in het schilderij gestoken heeft. Ook zijn er veel tegengestelde bewegingen terug te vinden in het schilderij. D) Ritmische ordening
Rembrandt benadrukt de beweging in het schilderij door de personages allemaal met een voet vooruit te schilderen, net alsof ze aan het stappen zijn. 5. Ruimte en diepte A) Ruimtewerking
Verschillende figuren overlappen elkaar en scheppen daardoor ruimte en diepte op het schilderij. B) Perspectief
Omdat de figuren dicht opeen staan zit er weinig perspectief in, het perspectief dat er dan toch in kleine mate aanwezig is wordt geschapen door de lichte figuren op de voorgrond en de donkere personen op de achtergrond. C) Licht en schaduw
Rembrandt maakt duidelijk gebruik van een clair-obscur effect door de achtergrond van het schilderij voor grote delen helemaal donker te laten. D) Natuurlijk en onnatuurlijk licht

Rembrandt werkt met een natuurlijk licht
E) Lichtbronnen
Bij de Nachtwacht zijn de lichtbronnen uitwendig. Er staan geen lichtbronnen op het schilderij. 6. Kleur A) Primaire, secundaire en tertiaire kleuren
Het rood en felgeel in het midden, op de voorgrond trekt de aandacht, meer naar de buitenkant toe en naar de achtergrond van het schilderij plaatst Rembrandt veel donkere, zwartgetinte kleuren
B) Kleurtonen en kleurtinten
Rembrandt werkt vooral met verschillende kleurtonen, zoals goed te merken is in de schakeringen van het rood op het schilderij. C) Kleurcontrasten
Rembrandt maakt gebruik van de felle, warme kleuren zoals geel en rood die versterkt worden door al de zwarte de donkere leuren rondom. D) Kleurgebruik
Rembrandt werkt met een realistisch kleurgebruik. De symboliek achter de kleuren is : hoe feller de kleur van de kledij, hoe rijker en machtiger de persoon in kwestie is. E) Monochroom en polychroom
De Nachtwacht is polychroom, verschillende kleurenfamilies zijn aanwezig.