Tekstverklaren of begrijpend lezen

Onderwerp

Het onderwerp van de tekst kun je benoemen in één of een paar woorden, maar het is nooit een hele zin. Een onderwerp is nooit de PV

Voorbeeld:

Job haalt goede cijfers fout

Goede cijfers voor Jobgoed

Hoofdgedachte

Dat is het belangrijkste wat er over het onderwerp in de tekst gezegd wordt. Het is altijd een hele zin. Bijvoorbeeld: Job haalt goede cijfers omdat hij heel slim is

Hoofdzaak en bijzaak

Een hoofdzaak is belangrijk en kan niet weg worden gelaten. Een bijzaak is minder belangrijk, he kan het weglaten. Aan de woorden ‘zoals en bijvoorbeeld’ kan je zin dat het een bijzaak is.

Bron

In een bron kan je zien waar de tekst vandaan komt. Als iets uit de krant komt is het doel van de tekst om je te informeren. Eventueel staat er in de bron wie het geschreven heeft.

Deelonderwerp

Een deelonderwerp is een klein onderdeel van het hoofdonderwerp. Vaak kun je voor meerdere alinea’s samen een deelonderwerp bedenken. Bijvoorbeeld in een voetbalwedstrijd met een ‘1e helft’ en een ‘2e helft’.

Opbouw

Inleiding-kern-slot

Meestal heeft een krantenbericht geen slot omdat iets nog niet is afgerond.

Alinea’s herkennen

Tussenkopjes

Witregels

Nummering

Inspringing

Lees strategieën

Verkennend lezen

Zoekend lezen

Nauwkeurig lezen

Studerend lezen

Kernzin

Een kernzin is de belangrijkste zin van een alinea.

De kernzin is de eerst, tweede of laatste zin van een alinea.

Tekstverband

Een tekstverband is het verband tussen delen van zinnen, zinnen en alinea’s.

Een tekstverband kun je vinden door te zoeken naar signaalwoorden

Voorbeeld zin: Vanavond kan ik niet met je mee. Op de eerste plaats moet ik naar dansles. Bovendien moet ik nog huiswerk maken. En ik wil ook nog even chatten.

Signaalwoorden

Verwijswoorden

Verwijswoorden verwijzen meestal terug naar iets wat eerder in een tekst is genoemd. Datgene waarnaar verwezen wordt, kun je achterhalen door een wie/wat/waar-vraag te stellen.

Tekstsoort en tekstvorm

Een tekstsoort is de verzamelnaam voor alle teksten met dezelfde tekstdoel.

Er zijn vier tekstsoorten: amuserende, informatieve, betogende en activerende teksten.

Een tekstvorm is de tekst zoals je die daadwerkelijk leest.