Teksten

Nederlands samenvatting: Teksttheorie Algemene tekstdoelen: · Informeren: informatie geven · Uiteenzetten: objectief, geen eigen mening, in onderdelen uiteengezet, feitelijke weergave, doel is uitleggen, controleerbaar ware feiten, zakelijk · Beschouwen: verschillende invalshoeken, voor- en nadelen, verklaringen, interpretaties, aan het denken zetten, dus soms objectief, soms subjectief · Instrueren: iets uitleggen (wat de lezer nog niet weet) · Overtuigen (betogen): subjectief, de lezer met jouw standpunt laten instemmen, standpunt,argumenten, evt. tegenargumenten en weerleggingen · Activeren: gaat verder dan overtuigen, de mensen moeten in actie komen · Amuseren: geen ideaal, een verhaal om mensen te vermaken · Gevoelens uitdrukken: tekst als expressiemiddel Teksttypen: · School of studie: samenvatting, gedocumenteerde tekst, voordracht, debat, discussie · Journalistiek: interview, artikel, recensie, verslag · Bedrijfsleven: sollicitatiebrief, pr-tekst, voorlichtingsbrief, zakelijke brief · Overheidsinstellingen: formulier, antwoordbrief, toespraak · Wetenschappelijke instellingen: beschouwing, essay, proefschrift, lezing · Literaire wereld: verhaal, roman, strip, gedicht, toneelstuk · Algemeen: brief, boodschappenlijstje, e-mail, gesprek, preek, gebruiksaanwijzing
Tekstindeling: · Inleiding: aandacht trekken, onderwerp introduceren, evt. structuur kern aangeven · Kern: de info ( feiten, argumenten, tegenargumenten, weerleggingen) · Slot: conclusie, vooruitblikken, ‘uitsmijter’, afronden, evt. voorgaande samenvatten Functies van tekstdelen: · Aanbeveling: op eind van artikel meestal een goede raad of advies · Aanleiding: de omstandigheid die de schrijver tot schrijven dreef · Afweging: voor- en nadelen worden afgewogen, een keuze wordt gemaakt · Argument: aangegeven wordt waarom de schrijver iets vindt · Beantwoording: antwoord op een eerder gestelde vraag · Begripsomschrijving: nauwkeurige uitleg van begrip (definitie) · Beoordeling: positief of negatief oordeel over onderwerp · Bewering: mening, evt. onderbouwd met standpunten, komt naar voren · Bewijs(voering): juistheid van bewering of stelling aangetoond met feiten · Conclusie: gevolgtrekking door voorgaande · Definitie: nauwkeurige beschrijving van bepaalde, eerder genoemde term · Doelstelling: aangegeven wordt wat bereikt wil worden · Gevolgen: de gevolgen die door verschijnsel gebeurd zijn worden beschreven · Hypothese: iets wat nog bewezen moet worden wordt verondersteld · Karakterisering: de voornaamste kenmerken van verschijnsle worden gegeven · Ontkenning: de juistheid van een bewering wordt ontkend · Oorzaak: de reden van waarom iets is geworden wat het is geworden · Oplossing: oplossing voor probleem wordt gegeven · Opsomming: reeks van argumenten, voorbeelden etc op een rijtje · Probleemstelling: probleem dat besproken wordt, wordt onder woorden gebracht · Samenvatting: het belangrijkste van tekst kort besproken · Stelling: mening van schrijver, ondersteunt door argumenten · Tegenstelling: aangegeven wordt dat een bepaald feit tegenover een ander staat · Tegenwerping: bezwaar wordt gemaakt tegen een andere bewering of argumentatie · Theorie: wetenschappelijke uitleg die van praktijk losstaat · Toepassing: hoe een bepaalde theorie in praktijk wordt gebracht · Uitwerking: algemene stelling of theorie in detail uitgewerkt · Verklaring: hoe een bepaald verschijnsel is ontstaan · Verslag van onderzoek: de resultaten van een onderzoek weergegeven · Voorbeelden: een bewering verduidelijkt met voorbeelden of verschijnsels · Voorwaarde: een eis waaraan voldoen moet worden voordat rest kan gebeuren · Vraagstelling: de hoofdvraag, die later in de tekst beantwoord zal worden · Weerlegging: de aantoning dat een bewering of argumentatie fout is Verbindingswoorden: · Verwijswoorden: die, dat, deze, dit, daarmee, daarin, waaraan, waarmee… · Signaalwoorden: zie onder · Inhoudswoorden:voor elke tekst anders,woorden die inhoud tekst bepalen, woordveld Tekstverbanden en signaalwoorden: · Temporeel: toen, wanneer, intussen, terwijl, zolang, daarna, nadat, voordat,zodra… · Opsommend: ten eerste etc., bovendien, verder, daarnaast, zowel…als, maar ook… · Tegenstellend: maar, echter, daarentegen, doch, enerzijdsm niettemin, evenwel… · Oorzakelijk: doordat, omdat, zodoende, met als gevolg dat, te wijten aan, bijgevolg… · Redengevend, verklarend: want, immers, derhalve, waarom, wegens,aangezien… · Doel-middel: opdat, om te, daartoe, waarmee, door middel van, via, met hulp van… · Toelichtend: dat houdt in, dat wil zeggen, ter illustratie, preciezer geformuleerd… · Vergelijkend: alsof, eveneens, evenzeer, in vergelijking met, net als, zoals… · Voorwaarde: als, indien, op voorwaarde dat, mits, tenzij, stel dat, wanneer… · Conclusie: dus, als conclusie, de slotsom is, dat betekent, hieruit volgt, dat wil zeggen · Samenvatting: samenvattend, alles bij elkaar, kortom, kort gezegd… Tekststructuren: · Vraag-antwoordstructuur: inleiding- vraag, kern- antwoorden, slot- conclusie of samenvatting · Verklaringsstructuur: inleiding- verschijnsel, kern- kenmerken, oorzaken, effecten, slot- samenvatting of toekomstverwachting · Probleem-oplossingstructuur: inleiding- probleem, kern- uitleg en oorzaken+ gevolgen, slot- oplossing · Onderzoeksstructuur: inleiding- onderwerp van onderzoek, kern- uitleg onderzoek en resultaten, slot- conclusie · Verleden-heden-toekomststructuur: inleiding- onderwerp, kern- hoe het was, is en zal zijn, slot- conclusie · Indelingsstructuur: inleiding- onderwerp, kern- aspecten in logische volgorde, slot- korte samenvatting