Tekstbegrip 1 en 2, argumenteren 1

Tekstbegrip 1+2, argumenteren 1



leesstrategie: bepaalde leesaanpak



oriënterend: als je snel wilt zien of een bepaalde tekst voor jou interessant of bruikbaar is, snel bepalen onderwerp (1 of enkele woorden), let op boek: titel, flaptekst, inhoudsopgave, voorwoord, naam schrijver, artikel: titel, lead, eerste, laatste alinea, tussenkoppen, schrijver, waar gepubliceerd



globaal: als je onderwerp al weet en vermoedt dat tekst van belang is, zoeken naar hoofdzaken inleiding, slot) tussenliggende alinea’s: 1e en laatste zin



lead: vetgedrukte fragment onder de kop




voorkeursplaatsen: plaatsen die belangrijke gegevens bevatten



intensief: als je tekst goed wilt begrijpen, leest alles, let op voorkeursplaatsen, signaalwoorden die verband tussen tekstgedeelten aangeven (opsomming), deelonderwerpen vaststellen, welke alinea’s hetzelfde deelonderwerp gaan (vaak al aangegeven: tussenkoppen witregels) bepalen van hoofdgedachte.



opsomming: vervolgens, ook, bovendien



reden/verklaring: omdat, daarom, dus



tegenstelling: maar, echter, daartegenover



hoofdgedachte: zin die het belangrijkste weer geeft wat de schrijver over het onderwerp wil meedelen



kritisch: als je betrouwbaarheid van tekst moet beoordelen, controleer je de informatie uit de tekst, beoordelen op juistheid, volledigheid, eerlijkheid, deskundigheid en betrouwbaarheid van bronnen, sterke argumenten, betere tegenargumenten



eenzijdig: tekst vanaf 1 kant bekeken: door ondeskundigheid, onvoldoende betrouwbaarheid



studerend: als je moet leren, controleren of je alles begrijpt, goed onthouden: manieren:


1 oriënterend, bepaal onderwerp

2 intensief, moeilijke woorden opzoeken, tekstgedeelten bepalen, bepalen welke alinea’s over welk deelonderwerp gaan, hoofdgedachte maken

3 overhoorvragenmaken over inhoud

4 opnieuw precies lezen, uittreksel maken, noteren wat belangrijk is, hardop praten

5 uittreksel paar x doorlezen



zoekend/doelgericht: als je op zoek bent naar bepaalde informatie, in stappen zoeken:

-in catalogie/computerbestanden

-inhoudsopgaven, registers, gidswoorden, trefwoorden naar juiste pagina

-koppen, tussenkopjes, vet, cursief, gedrukte tekstgedeelten



typografie: koppen, tussenkopjes, vet, cursief gedrukte woorden

amuseren: spannend, zielig, aanrijpend, grappig, meestal fictionele teksten



fictionele teksten: romans, verhalen, gedichten, strips



informeren: als er bepaalde kennis word overgebracht: nieuwsbericht, vooral feiten



feiten: controleerbare gegevens



opiniërende teksten: informerende teksten die mogelijkheid willen bieden om mening over iets te vormen, verschillende voor en nadelen van zaak/oorzaken en gevolgen besproken, verschillende meningen over bepaalde kwestie gegeven



overtuigen: als lezer mening over bepaalde kwestie overneemt, argumenten, uitleg van mening, tegenargumenten weerleggen



activeren: als lezer iets moet gaan doen: advertenties, meestal 1 hoofddoel, amuserende elementen, overtuigende informatie,



achterhalen schrijfdoel:

-wat wil tekst?

-hoe belangrijk mededelingen zijn

-hoofdgedachte bepalen,

-nagaan of er veel uitleg word gegeven, veel voorbeelden in tekst (wel: vaak informerend)

-naar argumenten zoeken

-taalgebruik analyseren



kijken op welke lezers tekst is afgestemd:

-publicatie- en vindplaats, geeft globale indicatie van publiek

-taalgebruik, zinslengte

-toon, vlot, jeugdig

-lay-out(vormgeving)



hoofdsoorten zakelijke teksten:



uiteenzetting: als lezers iets word geleerd, overdraging van informatie, uitleg, kenmerken, voorbeelden, uitsluitend feiten



beschouwing: als lezers mogelijkheid word gegeven om over iets na te denken, om mening over zaak te vormen, verduidelijkt probleem(maanschappelijke verandering/maatregel) door betrouwbare feiten, oorzaken, gevolgen, voor en nadelen, mogelijke oplossingen, meningen voorleggen, is opiniërend



betoog: lezers word overtuigd van het gelijk van schrijver, standpunt geven, argumenten, tegenargumenten weerleggen, moet kritisch lezen, argumenten bevatten informatie die de lezer moet overhalen



inleiding;eerste alinea’s, staat belangrijke informatie in, typografische aanwijzingen, niet langer dan 3 alinea’s, moet zorgen voor meer zin om verder te lezen



inleidingen:

-algemeen voorbeeld, anekdote, noemen van aanleiding

-informatie over opbouw van artikel, opsomming+volgorde deelonderwerpen

-uiteenzetting: allen aanduiding van onderwerp

-beschouwing: ook vaak vraag-probleemstelling

-betoging: meestal stelling centraal die schrijver verdedigd=hoofdgedachte van tekst



na lezen van inleiding

1 wat is onderwerp

2 zijn er deelonderwerpen

3 is er vraag- of probleemstelling

4 geeft schrijver mening al



middenstuk: diverse aspecten van onderwerp, nagaan van deelonderwerpen, zoeken naar grenzen van deelonderwerpen, bied typografische aanwijzingen



signaalwoorden: herken je een bepaald verband aan



tijd: eerst, dan, daarna, eens, toen , vroeger, later, voordag, nadat



oorzaak/gevolg: doordat, daardoor, ...had tot gevolg



toelichting/voorbeeld: zo, bijvoorbeeld, zoals, neem nou



voorwaarde: als, indien, wanneer, in het geval dat



reden/verklaring/argument: daarom, derhalve, dus, want, immers, dat blijkt uit, namelijk



samenvatting: kortom, samengevat, met andere woorden, al met al



conclusie: dus, daarom, dat houd in, concluderend, ik kom tot de slotsom dat..., kortom, al



doel/middel: om te..., met de bedoeling..., opdat



verbanden tussen alinea’s: zoek naar: signaalwoorden, inhoudelijke aanwijzingen



structurerende zinnen: aan en afrondende zinnen



slot: laatste 2, 3 alinea’s, voorkeursplaats, belangrijkste zaken, hoofdgedachte, conclusie, vaak

gemarkeerd met extra regel wit, signaalwoorden



kernzin: zin die het belangrijkste van alinea weergeeft, vaste plaats: eerste zin/laatste zin



uitzondering alinea: geen kernzin, vat hoofdgedachte in 1 zin samen



tekst beoordeling:

juistheid, volledigheid, betrouwbaarheid

belangrijke aandachtspunten:

-vaststellen van auteur, welk blad

-welk publiek

-hoe recente informatie

-welke bronnen zijn geraadpleegd

-is informatie eenzijdig

-is tekst deugdelijk



meningsverschil: als gesprekspartners elkaars standpunt niet delen



standpunt: mening



mening/standpunt: stelling, claim, conclusie, opvatting, visie, opinie



impliciet standpunt;een tegengesteld standpunt wat niet word omschreven, maar wat er wel is



betoging: altijd om verschil van mening



hoofdverschil: kwestie waar het betoog om gaat



beslechten van meningsverschillen: er wordt wel iets beslist , maar het meningsverschil is niet

echt opgelost



oplossing meningsverschil: als een van beide partijen geheel uit vrije wil zijn standpunt herziet en het standpunt van andere partij deelt



compromis: beide partijen herzien hun standpunt gelijk: oplossing: nieuw standpunt waar beide zich in herkennen



argumenten: uitspraken waarmee iemand zijn standpunt of mening verdedigt, antwoorden op vraag waarom deze mening, mening verdedigen of aan te vallen, bepalen uiteindelijk deling of verwerping van mening, signaalwoorden(want omdat gebruiken)



argumentatie/betoog: alle argumenten tezamen



verzwegen argumenten: argumenten die in een discussie een rol spelen, maar niet onder woorden worden gebracht



argumenteren 2



enkelvoudige argumentatie: n betoog met één argument



in praktijk bevatten betogen meer dan één argument, daarom zul je het weinig aantreffen



meervoudige argumentatie: als er bij een standpunt een aantal argumenten gegeven worden die los van elkaar staan en in de verdediging onafhankelijk van elkaar gebruikt worden. Het zijn als het ware alternatieve verdedigingen



nevenschikkende argumentatie: Als verschillende argumenten samen gebruikt moeten worden bij de verdediging van een standpunt. Je kunt de argumenten niet los van elkaar ziend, ze werken in combinatie met elkaar.

onderschikkende argumentatie: Er wordt voor elk gebruikt argument een nieuw argument aangevoerd dat het voorgaande ondersteunt, zo ontstaat er een trapje van ondersteunende argumenten



beoordelen: zeggen of argumentatie overtuigend is of niet, zo niet, dan zul je er kritiek op hebben



feitelijke uitspraken: controleerbaar, het hoeft niet per sé waar te zijn



niet-feiten uitspraken: men vind ze ‘waar’, ze hebben in een betoog meer uitleg nodig om aanvaard te kunnen worden: ze moeten opnieuw beargumenteerd worden.



áls de luisteraar de waarheid of juistheid van het verzwegen argument in twijfel trekt, dan zal hij de gehele argumentatie toch verwerpen, ook al is het naar voren gebrachte argument wel ‘waar’



Wie kritiek heeft op een kenmerkargumentatie vraagt zich af hoe kenmerkend het één voor het ander is.



Wie kritiek heeft op een vergelijkingsargumentatie zoekt dus naar de belangrijkste verschillen.



causale relatie: oorzaak-gevolgrelatie



kritische vraag bij oorzaak-gevolg relatie: Leidt het een (de oorzaak) wel automatisch tot het ander (gevolg)?/Kan het gevolg niet op een andere manier bereikt worden?



type 1: kenmerkargumentatie

type 2: vergelijkingsargumentatie

type 3: oorzaak-gevolg argumentatie



Bij meervoudige argumentatie zijn de argumenten op te vatten als verschillende verdedigingen voor hetzelfde standpunt. De totale, resterende, argumentatie kan nog steeds overtuigend zijn



Als je een argument uit het trapje van argumenten trekt, stort de gehele argumentatie in elkaar (onderschikkende )



drogredenen: vaak gemaakte en herkenbare fouten in argumentatie



autoriteitsargument: Er wordt een deskundigheid/bekende ten tonele gevoerd, de de mening ook heeft, waardoor het lijkt of de mening goed is.



de stok achter de deur: Als de luisteraar de mening niet aanvaard, heeft dat negatieve gevolgen voor de luisteraar. De luisteraar is niet overtuigd maar zal wel akkoord gaan. ER is sprake van chantage/intimidatie



het voorkómen van een afwijkende mening: Er wordt geprobeerd een afwijkende mening te

voorkomen door te doen alsof iets vanzelfsprekend is (iedereen weet toch dat..) of door diegene

met een afwijkende mening negatief te beoordelen (als je het daar niet mee eens ben, ben je wel

heel erg dom)of door iemand te vleien (een intelligent iemand als jij bent het natuurlijk daar mee

eens)



beroep op traditie: Een mening wordt verdedigd met het argument: dat het altijd al zo is geweest (Als iets altijd al zo gebeurt, dan is het goed en moet dat zo blijven)



persoonlijke aanval: Een persoon word onderuit gehaald (moet je zien hoe die eruit ziet, die haalt het nooit)



overhaaste generalisatie: Iets wat voor één persoon geldt, geld opeens voor een hele groep



onjuiste vergelijking: Zaken vergelijken die eigenlijk niets met elkaar te maken hebben. Ze vertonen wel overeenkomsten, maar ook belangrijke verschillen. Letterlijke vergelijking/figuurlijke vergelijking.