Spelling, Blok 1 t/m 6

Regels hoofdletters

Voorbeelden

Het eerste woord van een zin is een hoofdletter, maar niet als de zin begint met een verkort woord, een cijfer of ander teken

’t Werd een bijzonder warme dag!

58 procent van de kandidaten slaagt in één keer.

Namen zijn met een hoofdletter

De persoonsnamen worden vaak verkeerd geschreven.

Rijn,  Atlantische Oceaan, Beursplein,  Ajax, Paleis op de Dam, Tweede Kamer, Eurosport, Eskimo, meneer De Winter, mevrouw De Winter-van Damme, Lotte de Winter

Namen van God en heilige zaken krijgen hoofdletter

de Heer,  Allah,  de Bijbel, Jezus, God

Merknamen

Renault, Magnum, Dreft, Pepsi,  Nike, Adidas

Namen van feestdagen

Pasen, Suikerfeest, Nieuwjaar, Koningsdag, Moederdag

De eerste letter van de titel van een boek, film enz.

jeugdboek De verboden kamer

nonchalant

ideaal

caravan

tempraturen

catastrofe

whirlpool

stiekem

aerobics

katapult

gourmetten

zaniken

sinaasappels

aspirientje

bijzonder

cameraman

mandarijn

carnavalsoptocht

categorie

eredivisie

euthanasie

experiment

mobilofoon

nervositeit

papegaai

souvenir

Regels meervoud zelfstandig naamwoord

voorbeelden

Veel woorden op  -e hebben een (dubbel) meervoud op -n en -s. Ook andere woorden hebben meerdere meervoudsvormen.

gewoonten en gewoontes; vitaminen en vitamines; museums en musea; zakenmannen en zakenlui en zakenlieden; ventilators en ventilatoren

Als zelfs. nw’en eindigen op -ee, dan wordt er in het meervoud -ën toe aan het woord.

sleeën; ideeën

Bij worden op -ie met klemtoon niet op laatste lettergreep voeg je n toe en zet je een trema op de e

bacteriën; poriën

Ligt de klemtoon wel op -ie dan zet je er -ën achter.

industrieën; knieën

Bij een s en f op het eind, wordt dat vaak een z en een v

lenzen, kansen, slaven, druiven, fotografen, filosofen

’s als anders een verkeerde uitspraak zou ontstaan. Dat is het geval bij zelfst. nw’en die op een klinker eindigen. Of een y met een medeklinker ervoor.

drama’s, ski’s, video’s, paraplu’s, hobby’s, jockeys, vakanties, cafés, dictees, fiches, plateaus, etuis, kangoeroes, baby’s

Bij worden op onbeklemtoond -ik, -es of -et wordt de medeklinker niet verdubbeld

slimmeriken, dreumesen, lemmeten

Regels verkleinwoorden

voorbeelden

Bij een zelfstandige naamwoorden die eindigen op een heldere klinker (a, é, o en u) moet je de klinker verdubbelen.

pyjamaatje, sateetje, kanootje, parapluutje

Bij zelfstandige naamwoorden op -i schrijf je -ie

skietje,

Bij zelfstandige naamwoorden op -y (met medeklinker ervoor) schrijf je y’

lolly’tje, baby’tje, diskjockeytje

Bij cijfer- en lettergevallen schrijf je -‘tje

wc’tje; A4’tje

Bijzondere gevallen

chcocolaatje, machientje, jongetje, koninkje

Regels tussenletter(s)

voorbeelden

-(e)n bij samenstellingen waarvan eerste deel alleen een meervoud heeft op -n of -en, behalve als er van het eerste deel maar één is of als het eerste deel niet meer herkenbaar is als woord.

invalidenparkeerplaats, ziekenbezoek, hondenhok, paardenbloem, Koninginnedag, zonnebank, maneschijn, Onze-Lieve-Vrouwekerk, schattebout, dageraad, apekool

Geen -n als het eerste deel van de samenstelling eindigt op -e en een meervoud heeft op -n en -s.

secondewijzer, groentezaak

Geen -n als eerste deel alleen meervoud op -s heeft. Als het 1^ste deel van werkwoord komt. Als de samenstelling een bijv. nw is en het eerste deel een versterkend woord is.

aspergesoep, garagebedrijf

spinnewiel, brekebeen

boordevol, beresterk

Schrijf een s wanneer je hem hoort. Als het 2^de deel begint met sis-klank moet je andere samenstelling bedenken om de s te horen.

stadsverkeer, stadscentrum, personeelsbeleid, personeelschef, verkeersdeelnemer, verkeerssituatie, vissersboot, vissersschuit, kapperswinkel, kapperszaak

amanuensis

immuun

ananas

mayonaise

tennisster

spionagefilm

accordeonist

portemonnee

claxonneerde

dromedaris

comité

anoniem

abonnement

annuleringsverzekering

commissaris

fanatiek

flaneren

gerenommeerd

herinneren

kannibaal

mannequin

omelet

pony

accommodatie

summier

Regels koppelteken

voorbeelden

Bij 2 gelijke klinkers

astma-aanval, mede-eigenaar, auto-onderdeel

Bij andere letters waar letterverwarring kan ontstaan

milieu-inspecteur, ski-jack, mini-jurk

Bij volledige naam van gehuwde vrouwen

mevrouw Nina Koning-van der Meer

Tussen gelijkwaardige delen

PSV - AZ, café-restaurant, kip-kerriesalade

Bij samenstellingen met letters, cijfers  en met Sint of st.

06-nummer, A4-formaat, %-teken, ANWB-kantoor,

Sint- Nicolaas, St.-Nicolaas

Na een aantal voorvoegsels en voor een aantal achtervoegsels

ex-gedetineerde, niet-aanvalsverdrag, pro-Duits, warming-up, drive-in, niet-zoeken afdeling

Woorden met meer dan 1 streepje

kant-en-klaar(maaltijd), laag-bij-de-gronds

uitzonderingen

aspirant-koper, ik-figuur, 50 kilometerbord, Tweede Kamergebouw

regels trema

voorbeelden

Bij letterverwarring

ruziën, beëdigen

in getallen

tweeënhalf, drieëndertig

Geen trema in woorden uit andere talen

aerobics, museum, opticien, paella, fonduen, elektricien

Geen trema als het woord niet verkeerd kan worden uitgesproken

financieel, gekopieerd, verdraaiing, naoorlogs

Regels apostrof

voorbeelden

bij het meervoud van zelfstandige naamwoorden op -a, -i, -o, -u of -y (medeklinker ervoor)

pizza’s ski’s, foto’s, accu’s, party’s

Bij meervoud van letters en afkortingen

twee a’s, DVD’s

Verkleinwoorden van letters, afkortingen of cijfers en woorden die op y (medeklinker ervoor) eindigen.

a’tje, DVD’tje A4’tje, party’tje

Bij een achtervoegsel

vwo’er, ME’er

Bij woorden die bezit aangeven. Bij -s alleen apostrof

Menno’s rapport, Frans’ spreekbeurt

In woorden waar letters zijn weggelaten

’s middags, ’s-Gravenhage, jus d’orange, ’t Waaide hard

milieu-inspecteur

onmiddellijk

alinea

sollicitatiebrief

aluminium

balustrade

adellijke

Middellandse

gedesillusioneerde

grill

alimentatie

allriskverzekering

balanceerde

bulldozer

calorie

galopperen

illuminatie

installeren

invalidenparkeerplaats

kolossaal

millennium

millimeter

parallelweg

salamander

satellietfoto

weliswaar

Regel

Voorbeeld

Bijvoeglijk afgeleid van een voltooid deelwoord:

·       Klankveranderend werkwoord: -en

·       Klankvast werkwoord: -e

Schrijf zo kort mogelijk, uitspraak blijft altijd hetzelfde

Gereden route, gebraden gehakt

Geprinte tekst, verbrede wegen, gesuste ruzie

Gewitte muur, bekladde muur, opgezette tent

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord eindigt meestal op  -en

·       ‘Nieuwere’ stoffen krijgen geen uitgang

·       Soms wordt het bijv. nw aan het zelfst. nw geschreven

Gouden ring, zijden bloes, houten schutting

Plastic zak, polyester boot, aluminium boot

Rubberband, betontegel, cementvloer

Bijvoeglijk naamwoord na te: hele werkwoord opschrijven

De te verwachten ruzie, het te verbranden afval

Regel

Voorbeeld

Bijvoeglijk gebruikt (met zelfst. nw. erachter) zonder -n

Alle inktpatronen waren leeg.

Zelfst. gebruikt (kan geen zelfst. nw achter) zonder -n

Ze zijn alle vervangen.

Zelfst. gebruikt (heeft betrekking op personen) met -n

De meeste mensen waren er, ze hadden allen trek

Geïrriteerd

achterruitverwarming

sieraden

verroesten

terrasstoelen

marechaussees

verrukkelijk

aperitiefje

verrassing

suppoost

guerrilla’s

applaudisseren

appartementen

arrangement

barometer

capaciteit

carrière

carrosserie

geapriceerd

herinnering

interrumperen

karikatuur

stoomcarrousel

supplement

terreurdaad

aartsvijand

caissière

dichtstbijzijnd

drinkyoghurt

drukprocedé

elektricien

geenszins

hartstikke

gewelddadig

litteken

liveoptreden

reizigersdiarree

ritssluiting

seksualiteit

shocktherapie

sperzieboon

trucje

welkomstdrankje