Literairebegrippen

Literaire begrippen..

* Personages:
- Hoofdpersoon:
Is de belangrijkste verhaalfiguur, de lezer leert deze het best kennen in het verhaal, het perspectief ligt ook meestal bij de hoofdpersoon.
- Karakter:
Een personage waarvan voornamelijk het innerlijk wordt beschreven (gedachtes & gevoelens) en maakt in de loop van het verhaal een zekere ontwikkeling door.
- Type:
Leer je slechts oppervlakkig kennen en alleen van ‘buitenaf’, ze maken geen ontwikkeling door.
- Antiheld:
(heldhaftige) Hoofdpersoon in een verhaal die om een bepaalde reden niet uitnodigt tot identificatie..Antihelden kunnen ook heldhaftige daden verrichten, maar er is op een of andere manier toch iets ‘mis’ met hen, daardoor zijn ze wel menselijker, ‘echter’ en interessanter dan de ‘gewone’ 100%-goed-helden.
- Speaking name:
Als de naam van het personage een extra betekenis heeft.
- Personages:
Typen & karakters, hoofd- en bijpersonen..relatie’s, uiterlijk & gedrag, innerlijk en speaking names.

* Perspectief en verteller:
- Ik perspectief en ik- verteller.
- Hij/zij perspectief en verborgen verteller.
- Gecombineerd perspectief en alwetend verteller
Mengvorm ik- verteller en verborgen verteller, maar neemt nooit deel aan gebeurtenissen waarover hij vertelt, hij kent het verhaal, de personen, de gebeurtenissen en de afloop hij laat het weten door het commentaar wat hij geeft.

* Perspectief en spanning:
Door perspectief wisseling kan er spanning worden opgebouwd..
Bij ik- perspectief wordt het verhaal vertrouwder, maar als de hoofdpersoon meer weet dan de lezer kan dat ook weer tot spanning leiden.

* Ruimte
~ De plaats waar het verhaal zich afspeelt
~ Klimatologische omstandigheden
~ Welke tijd het verhaal zich afspeelt.

* Tijd:
- Chronologisch:
~ Fabel: Als je een samenvatting maakt van een verhaal in de volgorde die in werkelijkheid zouden hebben plaatsgevonden
~ Sujet: Als je in een samenvatting de gebeurtenissen zet in de volgorde zolas die in het boek beschreven worden.
- Flashback:
Als een personage terugblikt naar een gebeurtenis in het verleden.
- Flashforward:
Een (kleine) vooruitwijzing naar een mogelijke gebeurtenis in de toekomst, hierdoor neemt de spanning toe..
- Tijdverdichting:
Wanneer een schrijver bepaalde (onbelangrijke) stukken in een roman kort in enkele woorden of regels samenvat.
- Tijdsprong:
Door middel van een regel wit.
Als er hele periodes niet worden verteld = discontinu.
- Tijdsvertraging:
Om bijvoorbeeld spanning om te voeren.
- Vertelde tijd:
De lengte hoelang een verhaal duurt (minuten maanden jaren)
- Verteltijd:
Hoeveel pagina’s, hoofdstukken, alinea’s van een boek.

* Thema:
De korts mogelijke samenvatting van een verhaal.
De titel, het motte en soms de naam (speaking name) van de hoofdpersoon geven je bruikbare aanknopingspunten voor het vaststellen van het thema.

* Motief:
Motieven geven het thema vorm en zorgen ervoor dat een lezer het verhaal als een zinvolle eenheid ervaart en niet als een aaneenschakeling van losse gebeurtenissen.
De lezer krijgt het gevoel dat het verhaal ‘ergens over gaat’.
> Abstracte motieven:
Toeval liefde haat verraad angst schuld & boete wraak.
> Leidmotief:
Een concreet tastbaar terugkerend element
> Klassieke motieven:
Opvallende elementen uit klassieke verhalen
> Grondmotief:
Thema.

* Stijl:
Het taalgebruik dat voor een schrijver kenmerkend is..
Zinsbouw + woordkeus + beeldspraak + ruimte beschrijving + dialoog = Stijl

* Cliché:
‘afgezaagde’ uitdrukkingen of ‘versleten’ beeldspraak, boeken of films zijn clichématig, als deze naar vorm of inhoud volstrekt voorspelbaar zijn.

* Titel verklaring:
Wie iets zinnigs probeert te zeggen over de titel van een boek.

* Motto:
Een motto is een uitdrukking die in het kort de geest of bedoeling van een roman aanduidt..je vindt hem als die er is voorin in een roman..het motto (de kernspreuk) verwijst direct door naar het thema van het boek.