§2.3 Soorten publiek

We kunnen 4 soorten publiek onderscheiden:

§2.4 Een beeld van je publiek

Voor je gaat schrijven vorm je een beeld van je publiek. Dit kun je doen aan de hand v.d. volgende vragen:

§2.5 Je eigen doel

• Wie schrijft/presentatie voorbereidt richt op zijn publiek.
• Heeft een doel voor ogen: wil dat de boodschap overkomt bij publiek.

Publiekgerichtheid heeft te maken met 4 kernbeslissingen die rechtstreeks met je eigen doel verband houden:

1.Wie is je publiek?

2.Wat is je spreek- of schrijfdoel?

3.Wat is het onderwerp, wat is de inhoud?

4.Wat is je medium, je communicatiemiddel?

§2.6.1 Publiek en inhoud

Om publieksgericht te zijn, moet de inhoud van een tekst:

1. Aansluiten bij het niveau v.d. lezer/toehoorder
2. Uitnodigend zijn
3. Interessant en boeiend zijn
4. Betrouwbaar zijn.

Niveau (begrijpelijkheid)

De lezer/luisteraar moet de tekst kunnen begrijpen. Het onderwerp moet geschikt zijn voor de doelgroep.

Uitnodigend

De tekst moet opvallen. Hier zijn verschillende middelen voor:

• Een pakkend begin bedenken
• Een opvallende vormgeving kiezen
• Een opvallende titel of ondertitel kiezen
• Een uitdagende lead schrijven
• Een opvallend gedrukt (cursief/vet) grapje of verhaaltje plaats geven.

Aantrekkelijkheid (voldoende nieuwswaarde, boeiend, interessant)

Zorg voor afwisseling.

Betrouwbaarheid

Publiek moet de indruk hebben dat de tekst betrouwbaar is. Noem veel (controleerbare )feiten.

§2.6.2 Dosering van info

Nieuwe info moet goed gedoseerd zijn en aansluiten bij de kennis v.d. lezer of toehoorder over het onderwerp.

Als je veel info aanbiedt over hetzelfde onderwerp. wordt de tekst moeilijker. Het verspreiden van info over alinea’s  en het toevoegen van voorbeelden en toelichtingen vergemakkelijkt het lezen/luisteren.

Denk je dat er weinig voorkennis is, begin dan op een eenvoudig niveau. Gebruik dan zo begrijpelijk mogelijke taal en licht vaktermen toe.

§2.6.3 Opbouw

• Zorg dat je tekst een overzichtelijke opbouw heeft. (in inleiding, middenstuk en slot).
• Deel tekst in alinea’s, elk met een duidelijke kernzin.
• Vertel alles in een logische volgorde en op een logische manier. Gebruik altijd een spreekplan.

§2.7 Publiek en keuze v.h. medium

Mondeling

Bij een mondelinge overdracht van je boodschap zie je meteen hoe je publiek reageert en je kunt je daarop inspelen.

De belangrijkste vormen van mondelinge communicatie zijn:

• Een presentatie
• Een persoonlijk gesprek
• Een zakelijk gesprek
• Een persoonlijk telefoongesprek
• Een zakelijk telefoongesprek
• Een discussie
• Een debat
• Een vergadering

Schriftelijk

De keuze voor een schriftelijk medium hangt samen met het doel van je tekst, de soort tekst en het publiek dat je voor ogen hebt. Via de gedrukte media is het mogelijk frequent grote groepen te bereiken.

Heel globaal zou je de volgende indeling kunnen hanteren:

§2.8 Publiek en taal/toon

We onderscheiden de volgende tekstdoelen:

1. Informeren : je doet een mededeling, legt iets uit (obj.)
2. Overtuigen: je probeert iemand over te halen jouw standpunt te delen (subj.)
3. Activeren: je probeert iemand over te halen om iets te gaan doen
4. Beschouwen: je probeert een onderwerp/probleem van meerdere kanten te bekijken
5. Amuseren: je wilt iemand gewoon iets leuks vertellen

Een schrijver/spreker bereikt zijn doel beter als zijn tekst qua taalgebruik, toon en presentatie aansluit bij het beoogde publiek. Belangrijk is dus:

• Taalgebruik
• Toon
• Vorm van presentatie

§2.8.1 Taalgebruik

Bij taalgebruik spelen de volgende elementen een rol:

1. Woordkeus
2. Figuurlijk taalgebruik
3. Zinsbouw
4. Ingewikkelde, abstracte formuleringen

Woordkeus

Gebruik niet alleen maar makkelijke woorden. Probeer zoveel mogelijk variatie in woordkeus aan te brengen.

Figuurlijk taalgebruik

Gebruik niet te veel uitdrukkingen.

§2.8.2 Toon

Taalgebruik en toon hangen af van drie factoren:

1. Soort tekst (tekstdoel)
2. Relatie met je publiek
3. Medium

Soort tekst

Een informatieve tekst heeft een andere toon dan een betogende, een activerende weer een andere toon.

Relatie met je publiek

Een tekst kan familiair zijn, (in)formeel, zakelijk, afstandelijk, vertrouwelijk, populair.............

Medium

Het medium en de presentatieplaats is van invloed op toon en woordkeus. Als je het medium hebt vastgesteld kun je ook beter de toon bepalen.

§2.8.3 Presentatievorm

a)     Schriftelijke presentatie

• Je let bijv. op tekstopbouw en uiterlijke verzorging.
• Goed verzorgde tekst heeft een duidelijke letter, Treffende illustraties en een rustige pagina-indeling.
• Je kunt vet/cursief gebruiken om te accentueren.
• Kaders zijn geschikt voor toelichting/belangrijke passage.
• De opmaak/lay-out en de letterkeuze moet in dienst staan van de inhoud.

b)     Mondelinge presentatie

De presentatievorm is medebepalend voor hoe de inhoud overkomt.

Als je een powerpointpresentatie en beamer gebruikt, moet wat je op het scherm vertoont helder en beperkt zijn en blijven tot de hoofdzaken. Je scherm moet ondersteuning zijn van wat je zegt.

§2.9 Checklisten publieksgerichtheid