Module 4

4.1 Materialen

• Materialen zijn stoffen die je kunt gebruiken om producten te maken
  
• Je kunt verschillende materialen samenvoegen
  
• Een samengesteld materiaal bestaat uit een combinatie van dezelfde of van verschillend materialen.
  
• Een composiet is een samengesteld materiaal dat uit verschillende materialen bestaat. Je combineert de eigenschappen van die materialen.
  
• Elk materiaal is te herkenen aan zijn eigenschappen
  
• Duurzame materialen leveren bij de productie, het gebruik en als afval zo weinig mogelijk schade op voor gezondheid en milieu.
  
• Massa en volume hebben recht evenredig verband. Als de massa n x zo groot wordt,  wordt ook het volume van n x zo groot.
  
• Massa per volume-eenheid > dichtheid > ρ
  
• Dichtheid is een belangrijke stofeigenschap > je kunt er de stof aan herkennen
  
• Eenheid voor dichtheid > g/cmᵌ
  
• Mengen van verschillende metalen > legeren
  
• IJzer wordt gewonnen uit ijzererts
  
• Edele metalen > niet aangetast door vocht. Ze verroesten of oxideren dus niet.
  
• Gesteente waarin metalen voorkomen > erts
  
• Metalen worden uit de grond opgegraven. Metalen > delfstoffen
  
• Dagbouw > erts aan oppervlak opgegraven. (kost veel grond)
  
• Schachtbouw  > erts diep onder de grond gewonnen. (schachten kunnen instorten)
  
  • Metalen bij kamer temperatuur vaste stof
    
  • Voelen bij kamer temperatuur koud aan, doordat ze goede warmtegeleiders zijn
    
  • Metalen geleiden elektrische stroom goed
    
  • Metalen hebben een glimmend oppervlak als ze gepolijst zijn
    
  • De meeste metalen zijn vrij zacht en daardoor makkelijk te vervormen. Dit maakt zuivere metalen ongeschikt om er gebruiksvoorwerpen van te maken
    
  
  
  
• Reactiviteit van metalen verschilt erg.
  
  • Ferrometalen > metalen die voornamelijk betaan uit ijzer. (staal en gietijzer)
    
  • Non-ferrometalen > bevatten geen ijzer. (aluminium, koper, nikkel, zink, lood, tin, kobalt, zilver en goud)
    
  
  
  
• Metalen ingedeeld op grond van hun reactiviteit
  
  • Zeer onedele metalen > reageren zelfs met water
    
  • Onedele metalen > Als je ijzer onbeschermd laat staan, dan gaat het roesten
    
  • Half edele metalen > Ze reageren minder snel met andere stoffen dan de onedele metalen
    
  • Edele metalen > Reageren nauwelijks of niet met andere stoffen. Ze corroderen niet
    
  
  
  
• Zeer onedele, onedele en half edele metalen komen in de natuur alleen in verbindingen voor.
  
• Edele metalen komen in de natuur vooral als zuivere stoffen voor.
  
• Aantasting van metalen door zuurstof en waterdamp > corroderen / oxideren
  
• Beschermen van metalen tegen roest > verven / lakken
  
  • Galvaniseren > het oppervlak van het voorwerp bedekken met een metaal dat beter bestand is tegen vocht.
    
  • Thermisch verzinken > stalen voorwerp in een bad met gesmolten zink onderdompelen.
    
  • Plastificeren > plastic spuiten op het ijzer
    
  • Invetten > Laagje vet of vaseline aanbrengen op het metaal dat vocht afstoot.
    
  • Emailleren > gekleurde glansachtige verbinding. Het email wordt in een oven op het materiaal gesmolten.
    
  
  
  
• Aluminium > gewonnen uit bauxiet
  
• Aluminium mengen met andere stoffen > sterker materiaal
  
• Opgraven aluminium > milieu problemen
  
  • Bovenlaag van de grond wordt vaak verwoest.
    
  • Om bauxiet te delven, moeten hele bossen gekapt worden.
    
  • Het hele proces in de fabriek om zuiver aluminium te krijgen, kost enorm veel energie.
    
  • Het giftige afval (rode modder) wordt gedumpt
    
  
  
  
• Mengsel van metalen > legering
  
  • Gietijzer > is hard, maar niet zo sterk als staal (breekt makkelijk)
    
  • Smeedijzer > zacht maar kan moeilijk breken
    
  • Staal > is hard en sterk
    
  
  
  
• Metaalbewerking > gieten, warm vervormen, koud vervormen, walsen, knippen en snijden.
  
• Hout van loofbomen > loofhout
  
• Hout van spar of den > naaldhout
  
• Hout van een populier > zacht; en hout van eik > hard
  
• Zachthout komt meestal van naaldbomen
  
• Hard hout komt meestal van loofbomen
  
  • Meubelplaat > twee dunne lagen fineer. Daartussen zitten staafjes, latjes of blokjes gelijmd
    
  • Zachtboard > wordt gemaakt van vezels van suikerriet, stro of hout. Die vezels worden dan samengeperst.
    
  • Hardboard > bestaat vooral uit natte houtvezels die onder grote druk worden samengeperst. Daardoor is het oppervlak veel gladder dan dat van zacht board
    
  • Spaanplaat > voor een groot deel samengesteld uit kleine stukjes hout. Het bestaat uit spanen, splinters en schilfers, die bij een bepaalde druk en temperatuur worden samengeperst.
    
  
  
  
• Elke papiersoort > andere vezels
  
• Van papiervezels > papierbrij > water toevoegen
  

4.6 Kunststof

• Kunststof > materiaal dat op kunstmatige manier ontstaat
  
• Grondstoffen > stoffen die je nodig hebt om andere grondstoffen te maken.
  
• Belangrijkste grondstoffen > aardolie en aardgas
  
• Kunststoffen gemaakt uit nafta
  
• Inwendig veranderen van materialen > chemische technologie
  
• Spuitgieten    
  
• Kunststoffen kun je in 3 groepen verdelen > Thermoplasten, thermoharders en elastomeren
  
  • Thermoplasten > worden zacht als je ze verwarmt , bij hoge temp vloeibaar.
    
  • Thermoharders > blijven hard als je ze verwarmt, en smelten niet.
    
  • Elastomeren > zijn veerkrachtig )elastisch’, zoals rubber.
    
  
  
  
• In nog vloeibare kunststof gas spuiten > schuimen (ontstaan piepschuim)
  
• Textiele materialen > lappen stof
  
• Draden in een lapje stof > garen
  
• Een draadje bestaat uit kleinere draadjes > vezel
  
• Vezels die in fabriek gemaakt worden > synthetische vezels
  
• Zijde >
  
  • Mooie glans
    
  • Zacht
    
  • Sterk
    
  • Kreukt nauwlijks
    
  • Elastisch
    
  • Slecht brandbaar
    
  
  
  
• Katoen >
  
  • Neemt veel vocht op
    
  • Sterk
    
  • Goed wasbaar
    
  • Krimpt sterk
    
  • Luchtig
    
  • Brandt gemakkelijk
    
  • Kreukt
    
  
  
  
• Linnen >
  
  • Sterk
    
  • Koel dragend
    
  • Mooie glans
    
  • Sterk vocht opnemend
    
  • Kreukt snel
    
  
  
  
• Polyester en acryl >
  
  • Zeer sterk
    
  • Statisch
    
  • Kreukvrij
    
  • Elastisch
    
  • Weinig vochtopnemend
    
  
  
  
• Manieren om textiel aan elkaar te maken > naaien, klinken, lassen en lijmen
  
• Het maken van een product uit materialen > productieproces
  
• De stappen van een productieproces vormen een productketen
  
• Productketen > weergeven in een blokschema
  
• Een productketen kun je weergeven in een blokschema.
  
• In de blokken staan beweringen en of handelingen.
  
• Bij de pijlen staan stoffen, materialen, of producten