Hoofdstuk 3

3.1 IJs, water en waterdamp 

Er zijn 3 fasen: vast, vloeibaar en gas.  

• Vast: 

• De moleculen zitten op een vaste plaats in het kristalrooster 
• De moleculen trillen/bewegen maar blijven op hun plaats 

• De stof heeft een vaste vorm en een vast volume 

• Vloeibaar: 

• De moleculen trekken elkaar aan en willen zo dicht mogelijk bij elkaar blijven 
• De moleculen trillen/bewegen door elkaar 

• De stof heeft een vast volume maar geen vaste vorm 

• Gas: 

• De moleculen trekken elkaar niet meer aan 
• De moleculen trillen/bewegen hard, kriskras door elkaar 

• De stof heeft geen vast volume en geen vaste vorm 
• Waterdamp kan je niet zien, mist en wolken zijn geen waterdamp!  

• De plaats die een molecuul inneemt in een kristalrooster is per stof verschillend. Water (ijs) heeft een 6 hoekig kristalrooster. 
• Bij zink is dat anders, die beginnen in een 4kant. Dit komt doordat er in het kristalrooster veel ruimte zit, meer dan tussen de moleculen in de vloeibare fase. 
• 3.2 -  Temperatuur is de eenheid die we geven aan warmte en kunnen we meten met een thermometer. 

De thermometer bestaat uit de volgende onderdelen: 

• Reservoir (waar de vloeistof in zit) 
• Stijgbuis (waar de vloeistof in stijgt/daalt) 
• Schaalverdeling (waar je de temperatuur kunt aflezen) 

De schaalverdeling is in graden Celsius en is bepaald op 0 en 100 graden door het bevriezen en koken van water. 

De schaalverdeling hebben we met verschillend meetbereik. Zo is een koortsthermometer 35 tot 43 graden zodat er nauwkeuriger gemeten kan worden. Een kookthermometer loopt van 50 tot 350/450.  

3.3 -  Faseovergangen: 

Stollen/bevriezen 

Smelten 

• Verdampen  
• Condenseren  
• Rijpen  
• Vervluchtigen  

Als we warmte toevoegen gaan de moleculen harder trillen/bewegen. Koelen we afgaat het steeds langzamer. Tot het absolute 0 punt, 0 Kelvin. -273 graden Celsius.  

Stollen/bevriezen van een vloeibare naar een vaste fase. De moleculen gaan minder hard trillen en krijgen meer grip op elkaar. Ze trekken elkaar aan in formatie (het kristalrooster) en trillen enkel nog op hun plaats. 

Stollen: als dit gebeurt boven 0 graden Celsius. 

Bevriezen: als dit gebeurt onder 0 graden Celsius.  

3.4 -  

Kookpunt is een stofeigenschap. Er ontstaan bellen doordat deel van de stof verdampt, die damp stijgt. Water kookt bij 100 graden Celsius. 

Smelt/vriespunt is ook een stofeigenschap. IJs smelt bij 0 graden Celsius. Het hele ijsklontje moet eerst 0 graden zijn voordat er vloeistof ontstaat.  

Smelt/vriespunt verlagen kan door toevoegen van een stof met een lager vriespunt. Voorbeeld is strooizout of alcohol. 

Smelt- en stoldiagram aflezen en tekenen staat op blz 74.