Hoofdstuk 11

11.1 aandelenvermogen

Aandelen maken onderdeel uit van het eigen vermogen. Aandelen worden verhandeld op de effectenbeurs.

Aandelenvermogen is blijvend vermogen, in tegenstelling tot vreemd vermogen, dat moet worden afgelost.

Een aandeelbewijs is een bewijs van deelname in het aandelenvermogen van een nv. Het belangrijkste deel van een aandeel heet de mantel. Op de mantel staan:

- De naam van de nv
- nominale waarde van een aandeel
- de plaats van de vestiging
- het maatschappelijk aandelenvermogen
- het nummer van het aandeel

De nominale waarde van een aandeel is het bedrag dat je voor een aandeel moet betalen.

De koerswaarde is het bedrag dat je moet betalen als je het wil kopen.

Het andere deel van het aandeel heet het dividendblad.

De emissiekoers van een aandeel is de prijs waarvoor het wordt verkocht als het bedrijf het aandelenvermogen heeft uitgebreid.

Bij een bv en een nv zijn er 3 begrippen wat het aandelenvermogen betreft:

- het maatschappelijk aandelenvermogen (totaal aantal aandelen dat er van een bedrijf is)
- het geplaatst aandelenvermogen (het aantal aandelen dat er in omloop is, die niet in handen van het bedrijf zijn.
- aandelen in portefeuille (het aantal aandelen in bezit van het bedrijf)

Op een balans staat vaak alleen het aandelenvermogen; hiermee word het geplaatst aandelenvermogen bedoeld.

Als een bedrijf winst maakt ontvangt de aandeelhouder dividend, daarbij heeft hij het voordeel dat de waarde van zijn aandeel stijgt. Hij maakt dan koerswinst.

Als de winst van een bedrijf groot is maar de aandeelhouders krijgen weinig dividend, betekend dat dat de winst vooral in de groei van het bedrijf wordt gestoken, hiermee kan het groter worden en worden de aandelen meer waard waardoor de aandeelhouders in de toekomst meer dividend krijgen.

Als de koersen dalen, maakt de aandeelhouder verlies en wordt het aandeel minder waard. Na een periode van koersdaling komt er wel vaak weer een periode van koersstijging.

Als de beurskoers hoog is betekent dit dat het goed gaat met het bedrijf.

Tantième is het uitkeren van winst aan de (hogere) directieleden van een bedrijf. Iedereen heeft er belang bij dat het goed gaat met een bedrijf, een bedrijf dat slecht gaat kan de beurs doen instorten, grote schulden opbouwen bij andere bedrijven zodat de ook schulden krijgen en failliet gaan.

11.2 emissie van aandelen

Als een nv haar eigen vermogen vergroot door emissie van nieuwe aandelen kan dit bekend worden gemaakt via tv e.d. en de prospectus van een bedrijf die je via de bank kan krijgen.

In een prospectus staan:

- doel van de emissie; dit houdt in dat moet worden aangegeven waar de financiele middelen voor nodig zijn.
- een overzicht van de bedrijfsresultaten van vorige jaren en de toekomst
- winsterverdeling zoals die in de statuten staat
- de koers waartegen de uit te geven aandelen geplaatst worden
- datum waarop aandelen kunnen worden afgehaald en moeten worden betaald

Om aandelen te ‘’creëren’’  moet het bedrijf naar het Centrum voor Fondsenadministratie. De kosten hiervoor worden in rekening gebracht bij de emissiekosten.

De nv stelt de emissiekoers vast, deze is vrijwel altijd lager dan de koers op de effectenbeurs. Als de beleggers zich hebben ingeschreven word pas bekendgemaakt wat de emissiekoers is, als de beurskoers ondertussen is gestegen kan deze nog hoger worden gemaakt.

Voor het vaststellen van de emissiekoers zijn er 3 mogelijkheden:

- a pari, dat wil zeggen dat de waarde die op het aandeel staat, de nominale waarde, voor zoveel word verkocht. Het aandeel wordt verkocht voor de nominale waarde.
- boven pari, de aandelen worden verkocht voor meer dan de nominale waarde. Aandelen kunnen boven pari worden uitgegeven omdat de toekomstverwachtingen voor het bedrijf er goed uitzien of als het aandelenvermogen wordt uitgebreid. 
- beneden pari, de aandelen worden verkocht voor minder dan de nominale waarde, dit kan maar in een situatie namelijk wanneer de nv aandelen overdraagt aan de bank.

Het verschil tussen de emissiekoers en de nominale waarde heet agio. Bijvoorbeeld als de emissiekoers €12 is en de nominale waarde €10 dan is het agio €2 per aandeel. Als er in totaal 100.000 aandelen zijn geplaatst dan is het totale agio €200.000.

De agioreserve is een onderdeel van het eigen vermogen van het bedrijf.

Voorbeeld:

Een nv plaatst €1.000.000 aan nominale aandelen tegen de koers van €14 per aandeel van €10 nominaal.

Het agio per aandeel is: uitgiftekoers is €14 per aandeel. De nominale waarde is €10 per aandeel. Agio is: €14 - €10= €4 per aandeel.

Emissiekoers in procenten van de nominale waarde is: €14/€10=1,4.             1,4x100%=140%

Het totale agio is: 1.000.000/10=100.000 aandelen geplaatst.

Totale agio is dus 100.000 x €4= 400.000

11.3 reserves

Het geplaatste aandelenvermogen is een onderdeel van het eigen vermogen.

De reserves zijn gelijk aan dat deel van het eigen vermogen dat aanwezig is boven het geplaatste aandelenvermogen en het winstsaldo.

De reserves zijn als volgt te delen:

- winstreserve: ontstaat door het inhouden van winsten
- agioreserve: ontstaat door het uitgeven van aandelen boven pari
- herwaarderingsreserve: ontstaat door het herwaarderen van activa.

Winstreserve:

De winst die door een bedrijf wordt behaald word op een bepaalde wijze verdeeld. Dit wordt beslist in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.

Een deel van de winst wordt niet uitgekeerd aan de aandeelhouders, maar houdt het bedrijf zelf om ervoor te zorgen dat het kan groeien waardoor de aandelen van de aandeelhouders in de toekomst meer waard zijn.

Agioreserve:

Agioreserve ontstaat doordat aandeelhouders bij een aandelenemissie voor de door hen gekochte aandelen meer betalen dan de nominale waarde.

Herwaarderingsreserve:

Een onderneming moet haar activa voor de juiste waarde op de balans opnemen. Wanneer gebouwen op bv. 1 januari 2005 €800.000 en dit blijkt een jaar later €50.000 meer te zijn, dan moeten de gebouwen op de balans per 1 januari 2006 worden opgenomen voor 850.000. Aan de creditkant neemt de post herwaarderingsreserve dan toe met €50.000.