Verzorgingsstaat Hoofdstuk 1 en 2

Hoofdstuk 1
1.1

arbeid: Iedere menselijke bezigheid die verricht wordt:
met een bepaalde inspanning
met gebruik van iemands capaciteiten
met behulp van gereedschappen
binnen een maatschappelijk geregelde behoefte
met doel het leveren van een product of een dienst

definitie verzorgingstaat: een land waarin de overheid zich aansprakelijk stelt voor het welzijn van de burgers.

volgens maslow 5 basisbehoeften (van groot naar klein)
-lichamelijke behoeften

-veiligheid en zekerheid
-de behoefte om erbij te horen
-erkenning en waardering
-zelfrealisatie

Pas als je jezelf geen zorgen maakt om een basisbehoefte (bv lichamelijke behoeften) ga je proberen een ander basisbehofte te realiseren (bv veiligheid en zekerheid). Werk geeft vaak zelfontplooing, een doel in je leven.(bv veel geld verdienen)

waardering van werk
arbeidsethos- de waarde die mensen aan arbeid toekennen. Wordt bepaald door sociale-culturele omstandigheden en anderzijds door sociaal-economische situatie.

vroegere oudheid- werk noodzakelijk kwaad. (omdat het moed)
-16e eeuw- morele plicht. Ene kant straf, andere kant plicht voor god.
-19e eeuw- liberalisme en socialisme, maatschappelijk plicht
-nu- naast maatschappelijk plicht, ook kans op zelfontplooiing.

1.2
maatschappelijke positie- de plaats die iemand heeft op de maatschappelijke ladder.

hoe hoger de opleiding, hoe hoger de status.
ook je omgeving speelt mee in de maatschappelijke positie, hoe beter de omgeving, hoe hoger de kans op een hoge positie.

De waardering van werk verschild van de tijd.(timmerlieden, kantoormedewerkers)

maatschappelijke posities => sociale stratificatie- de verdeling van de samenleving in maatschappelijke klassen waartussen een verhouding van sociale ongelijkheid bestaat.

sociale ongelijkheid- ongelijke verdeling van welvaart, macht en sociale voorrechten(privileges). Dit kun je zien aan het inkomen van mensen.

sociale mobiliteit- de mogelijkheid om te stijgen en te dalen op de maatschappelijke ladder.


H2 de sociale partners

2.1

werknemers en werkgevers zijn afhankelijk van elkaar. (werknemer voor het voortbestaan van een bedrijf) (en de werkgever voor de winst)

De Sociale partners zijn:
-De werknemers
-De werkgevers
-De overheid

Arbeidsverhoudingen: de manier waarop de sociale partners met elkaar omgaan.


werkoverleg
In een bedrijf met meer dan 50 werknemers bestaat er een ondernemingsraad (or).
De or kan over dingen meebeslissen, zoals personele aangelegenheden, beloningssystemen en sollicitatieprocedures. Dit heet instemmingsbevoegdheid.
Ok heeft de raad adviesbevoegdheid bij bedrijfseconomische beslissingen, zoals fusie,overname, reorganisatie. Ook heeft de raad recht op voorinformatie over het financieel en sociaal jarverslag.

vakbonden(werknemersorganisatie)
vakbonden strijden voor verbeteringen in het werk van de werknemers, bv hogere lonen, betere arbeidsomstandigheden etc.

vakbonden gingen samen in vakcentrales
-FNV=> Federatie Nederlandse Vakvereniging, grootste met 1.2miljoen leden.
-CNV=> christelijk
-MHP=> midden en hoog personeel
Vakcentrales vertegenwoordigen de zelfstandige vakbonden die per bedrijfstak zijn georganiseerd.

Doelen van vakbeweging

-arbeidsvoorwaarden
-arbeidsomstandigheden
-arbeidsverhoudingen
-rechtspositie
-sociale zekerheid
-werkgelegenheid
-Vakbeweging werkt met individuele problemen en met groepen werknemers die problemen hebben.

Middelen
-prikacties
-stiptheidsacties
-staking
-gerechtelijke procedure starten



wergeversorganisaties
-VNO-NCW =>(verbond van Nederlandse Ondernemingen - Nederlands Christelijk Werkgeversbond) richt zich vooral op grote bedrijven en bedrijfstakken

-MKB-nederland =>midden-klein-bedrijf
richt zich vooral op kleinere bedrijven


Doelen van werkgeversorganisaties
behartigen van belangen van ondernemers in onderhandelingen met de vakbonden
-bevorderen van ondernemersklimaat
-bevorderen onderlinge eenheid
-onderlinge ondersteuning

middelen
-dreiging productie naar lagelonenlanden
-gerechtelijke procedure

2.2

overleg tussen de sociale partners

Landelijk niveau: vakbonden en werkgeversorganisaties overleggen met SER en Stichting van de Arbeid.

In de Sociaal Economische Raad overleggen de top van de werkgevers- en werknemersorganisaties met kroonleden(onafhankelijke deskundigen). De SER adviseert de regering op sociaal economisch gebied.

In de Stichting van de Arbeid overleggen vakcentrales en de werkgeversorganisaties met elkaar. Als ze het eens zijn wordt er een Centraal akkoord gesloten.(richtlijn voor onderhandelingen op bedrijfstak niveau)


bedrijfstak: groep gelijke bedrijven.(horeca, de bouw)

Overleg vindt alleen plaats op bedrijfstak niveau tussen werkgevers en werknemers, vertegenwoordigd door hun organisaties en vakbonden. Doel van het overleg is het afsluiten van een Collectieve arbeidsovereenkomst.

Een collectieve arbeidsovereenkomst is een overeenkomst tussen werkgevers en werknemers over arbeidsvoorwaarden en alle andere zaken waarover men afspraken wil maken.
Een cao geldt voor alle werknemers binnen een bedrijfstak.(ziekenhuispersoneel)

Ieder cao moet door de minister van sociale zaken worden goedgekeurd. Een cao brengt arbeidsrust.

harmonie of conflict model

harmonie model: sociale partners willen (gezamenlijk) via overleg tot uitkomst komen.(CNV)
conflictmodel: belangentegenstellingen wordenbenadrukt(FNV)

De rol van de vakbewegingen veranderde in loop der jaren. Zodat ze vaker tegenover de overheid kwamen te staan. Eind jaren tachtig veranderde het weer, in het Poldermodel(het overlegmodel).

De arbeidsmarkt wordt verschoven naar de lagelonenlanden, hierdoor komt er minder werk in ons land. Voordeel: nieuwe afzetmarkt.