Politiek (hoofdstuk 1)

Klein rechts - bestaat uit 3 christelijke partijen: SGP, GPV, RPF - vindt dat de overheid strikt volgens de bijbel moet regeren - vindt dat voor moord de doodstraf mogelijk moet zijn - is van mening dat samenwonen nooit gelijk mag worden gesteld aan het huwelijk - stelt abortus en euthanasie gelijk aan moord en dus moeten beide strafbaar blijven

Socialistische Partij ( SP) - is de meest linkse partij - zit niet alleen in de politiek maar werkt ook direct voor mensen - komt vooral op voor de armen en is dan ook van mening dat rijke mensen meer belasting moeten betalen.

Centrum Democraten ( CD) - staan uiterst rechts in de politiek - vinden dat de toename van buitenlanders de oorzaak is van alle problemen - zijn van mening dat de ontwikkelingshulp moet worden afgeschaft.

Nederland is een staat. We spreken van een staat als er 3 elementen aanwezig zijn: - er is een vast grondgebied - op het grondgebied woont een bevolking - er wordt een vorm van gezag uitgeoefend

Dictatuur: een staat waarin de macht in handen is van 1 persoon of een kleine groep mensen.

Een land is een rechtsstaat als aan een aantal belangrijke voorwaarden wordt voldaan: - er is gelijkheid van alle burgers ongeacht zaken als ras, geslacht en inkomen - er is een constitutie of grondwet die voorschrijft hoe overheid en burgers met elkaar om moeten gaan - er is een onafhankelijke rechterlijke macht, die niet gebonden is aan beslissingen van de overheid - burgers kunnen allen in gelijke mate invloed uitoefenen op de wijze waarop hun land wordt geregeerd - grond- of vrijheidsrechten van burgers, ook wel mensenrechten genoemd, zijn omschreven en gewaarborgd. De belangrijkste hiervan staan in de grondwet.

Rechtsstaat: een staat waarin de overheid gebonden is aan wettelijke regels en waarin de bevolking beschikt over politieke en sociale rechten.

Democratie: een staatsvorm waarbij de bevolking invloed heeft op de politieke besluitvorming.

Referendum: een volksstemming over een wetsvoorstel.

Het houden van een referendum heeft 2 duidelijke voordelen: - de bevolking wordt meer betrokken bij de politiek - politici zijn beter op de hoogte van de mening van de bevolking over een kwestie

Er zijn ook nadelen: - het is erg moeilijk om een duidelijke en volledige vraagstelling op te stellen waarop alleen met ja of nee geantwoord kan worden - in de praktijk is het kostbaar en organisatorisch onuitvoerbaar om regelmatig een referendum te houden

Politieke macht: het vermogen om invloed en controle uit te oefenen op politieke besluiten.

Trias Politica: de scheiding der machten. Het idee was om de politieke macht op te splitsen in 3 onderdelen, namelijk: 1. de wetgevende macht
2. de uitvoerende macht
3. de rechterlijke macht

1. de wetgevende macht: stelt wetten vast waaraan burgers zich moeten houden, zoals bijvoorbeeld de leerplichtwet. ( taak van de regering) 2. de uitvoerende macht zorgt ervoor dat eenmaal goedgekeurde wetten ook precies worden uitgevoerd.( taak van de ministers) 3. de rechterlijke macht: beoordeelt of wetten goed worden nageleefd. ( taak in handen van de rechters)

Dit wil je ook lezen:

Linda (27) werkt in de zorg: ‘Hier kun je het verschil maken’

Het parlement ( Eerste en Tweede Kamer) controleert dus de regering ( koningin + ministers), die zijn weer verantwoording schuldig aan het parlement.

Er bestaan in ons land verschillende soorten verkiezingen. Eens in de 4 jaar worden leden van een aantal politieke bestuursorganen rechtstreeks gekozen, namelijk van: - de Tweede Kamer - de Provinciale Staten - de gemeenteraden
Daarnaast worden elke 5 jaar de leden van het Europees Parlement gekozen.

Actief kiesrecht: het recht om bij verkiezingen je stem uit te brengen. Passief kiesrecht: het recht om je verkiesbaar te mogen stellen.

Elke Nederlander van 21 jaar of ouder mag zich verkiesbaar stellen, maar dat betekent niet dat zomaar iedereen aan de verkiezingen mee mag doen. De overheid wil namelijk niet dat mensen zich voor de grap verkiesbaar stellen. Daarom moet een partij die mee wil doen aan de Tweede- Kamerverkiezingen voldoen aan 3 voorwaarden: 1. de partij moet ingeschreven staan in elk kiesdistrict waarin het mee wil doen. 2. De partijmoet in elk district 25 handtekeningen van sympathisanten inleveren
3. De partij moet per kiesdistrict een waarborgsom van 1000 gulden betalen. De partij krijgt dit terug als ze 75% van de stemmen halen, die nodig zijn voor 1 zetel.

Verkiezingsprogramma: de belangrijkste plannen en opvattingen staan hierin vermeld.

Lijsttrekkers: is de persoon die als eerste op de lijst van kandidaten staat geplaatst. Hij of zij bepaalt tijdens de campagne het gezocht van de partij.

Zwevende kiezers: dat zijn: - mensen die niet op een vaste partij stemmen, maar geregeld van partij wisselen - mensen die vlak voor de verkiezingen nog niet weten op welke partij ze zullen stemmen.

Kiesdeler: de hoeveelheid stemmen die je nodig hebt voor 1 zetel.

Op basis van de uitslag van de verkiezingen wordt er beslist welke partijen samen het nieuwe kabinet gaan vormen. We noemen dit proces de kabinetsformatie. Het doel daarvan is een aantal bekwame bestuurders, ministers en staatssecretarissen te vinden die: - het globaal eens zijn over het toekomstige beleid, bijvoorbeeld over de aanpak van de werkeloosheid - samen de steun hebben van de meerderheid van de Tweede Kamer. Het parlement moet namelijk de besluiten van het kabinet goedkeuren.

De kabinetsformatie verloopt over het algemeen in 8 stappen: 1. de koningin krijgt adviezen. De dag na de verkiezingen gaan de voorzitter van de Raad van State, de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer en de leiders van de politieke partijen, die zojuist in de Tweede Kamer zijn gekozen, op bezoek bij de koningin. Zij adviseren haar wie het beste kan onderzoeken welke politieke partijen samen het kabinet kunnen vormen. De persoon die dit moet onderzoeken heet de informateur. 2. De koningin benoemt een informateur. Dit is een ervaren politicus die kijkt welke partijen samen een meerderheid hebben in de Tweede Kamer en ook met elkaar willen samenwerken.

3. de informatie. - de informateur overlegt eerst met de leiders van de partijen die ongeveer dezelfde ideeën hebben. Die zullen echter altijd verschillend denken over sommige onderwerpen. De informateur moet die meningsverschillen uit de weg ruimen en de partijen op 1 lijn brengen wat betreft de belangrijke onderwerpen - als dat lukt wordt er een coalitie gevormd. Coalitie: een samenwerkingsverband van 2 of meer partijen - aan de hand van de onderhandelingen tussen de coalitiepartijen stelt de informateur een regeerakkoord op waarin de coalitiepartijen de hoofdlijnen aangeven van het beleid dat zij in de komende tijd willen voeren. 4. de informateur gaat terug naar de koningin. Hij brengt verslag uit aan de koningin. Als het hem niet is gelukt partijen bij elkaar te brengen en een regeerakkoord op te stellen, dan benoemt de koningin een nieuwe informateur. 5. De koningin benoemt een formateur. Deze moet ervoor zorgen dat hij ministers en staatssecretarissen vindt die het regeerakkoord uit willen voeren
6. De formatie. De formateur overlegt met de coalitiepartijen over de verdeling van ministers en staatssecretarissen. De strijd gaat hier meestal om zware ministersposten. Over de minister- president wordt zelden onderhandeld: meestal krijgt de formateur deze functie. 7. De formateur gaat terug naar de koningin. Als hij voor alle posten een minister en staatssecretaris heeft, gaat de formateur terug naar de koningin om te vertellen dat hij een nieuw kabinet heeft samengesteld
8. De koningin benoemt het nieuwe kabinet. Het kabinet krijgt meestal de naam van de minister- president zoals het kabinet- Kok.

3. de informatie. - de informateur overlegt eerst met de leiders van de partijen die ongeveer dezelfde ideeën hebben. Die zullen echter altijd verschillend denken over sommige onderwerpen. De informateur moet die meningsverschillen uit de weg ruimen en de partijen op 1 lijn brengen wat betreft de belangrijke onderwerpen - als dat lukt wordt er een coalitie gevormd. Coalitie: een samenwerkingsverband van 2 of meer partijen - aan de hand van de onderhandelingen tussen de coalitiepartijen stelt de informateur een regeerakkoord op waarin de coalitiepartijen de hoofdlijnen aangeven van het beleid dat zij in de komende tijd willen voeren. 4. de informateur gaat terug naar de koningin. Hij brengt verslag uit aan de koningin. Als het hem niet is gelukt partijen bij elkaar te brengen en een regeerakkoord op te stellen, dan benoemt de koningin een nieuwe informateur. 5. De koningin benoemt een formateur. Deze moet ervoor zorgen dat hij ministers en staatssecretarissen vindt die het regeerakkoord uit willen voeren
6. De formatie. De formateur overlegt met de coalitiepartijen over de verdeling van ministers en staatssecretarissen. De strijd gaat hier meestal om zware ministersposten. Over de minister- president wordt zelden onderhandeld: meestal krijgt de formateur deze functie. 7. De formateur gaat terug naar de koningin. Als hij voor alle posten een minister en staatssecretaris heeft, gaat de formateur terug naar de koningin om te vertellen dat hij een nieuw kabinet heeft samengesteld
8. De koningin benoemt het nieuwe kabinet. Het kabinet krijgt meestal de naam van de minister- president zoals het kabinet- Kok.

Soms kan er geen kabinet gevormd worden, we spreken dan van een kabinetscrisis. Hiervoor zijn 2 redenen: - de ministers kunnen het onderling niet met elkaar eens worden over een aantal kwesties - de meerderheid van de Tweede Kamer steunt het kabinet niet meer en zegt zijn vertrouwen in de ministers op

Dit wil je ook lezen:

Simpel stappenplan voor betere wachtwoorden

In beide gevallen gaat de minister- president naar de koningin om het ontslag van zijn kabinet aan te bieden. Er komen dan meestal vervroegde Tweede- Kamerverkiezingen.