Hoofdstuk 1
Paragraaf 1
Een staat of overheid heeft 3 kenmerken:
1. De staat heeft het hoogste gezag. De wetten van de staat gelden voor iedereen. De staat mag met fysiek geweld optreden tegen mensen die de wet overtreden.
2. Dat staatsgezag geldt binnen een precies afgebakend grondgebied.
3. Dat staatsgezag geldt voor de bevolking op het grondgebied van de staat.
Staten beschikken over macht. Macht is het vermogen om iemand te dwingen iets te doen door middel van sancties, ook tegen zijn wil in.
De overheid neemt binnen een staat de beslissingen en voert die uit. De overheid bestaat uit regering, parlement en ambtenaren.
In een nachtwakersstaat heeft de overheid een kleine rol, het zorgt dan alleen voor de veiligheid van de burgers door middel van politie en leger.
Een verzorgingsstaat is een staat voor een samenleving waarin de overheid alle inwoners een aanvaardbaar bestaansminimum garandeert.
Paragraaf 2
Om de maatschappij goed te laten functioneren hebben burgers rechten en plichten. Als je meent dat mensen, organisaties of de staat je rechten hebben aangetast, kun je beroep doen op de staat door naar de rechter te gaan.
De overheid heeft alleen iets te maken met rechten en plichten van burgers die formeel, wettelijk zijn vastgelegd. Daarnaast zijn er morele rechten en plichten die veel mensen belangrijk vinden, maar er is geen wet voor.
Waarden zijn opvattingen over wat belangrijk is. Normen geven aan hoe je je in bepaalde situaties moet gedragen. Bijvoorbeeld:
Waarde Norm
Vrede Geen oorlog, geen agressief gedrag
Veiligheid Verkeersregels
Gerechtigheid Onpartijdige rechtspraak, recht op advocaat
Gelijkheid Niet discrimineren
Vrijheid Eigen mening mogen geven
Paragraaf 3
Onder politiek verstaan we situaties waarbij de overheid betrokken is of zou moeten zijn. Met politieke besluiten wordt een beleid uitgezet. Bij beleid gaat het om een plan om een bepaald doel te bereiken door het gebruik van middelen.
Politieke besluiten worden genomen door de regering (het dagelijkse bestuur van het land) en het parlement (de gekozen volksvertegenwoordiging).
Liberalen (VVD)
Liberalen vinden vooral de waarde vrijheid erg belangrijk. Daarom vinden zij dat de overheid niet te veel dwingend moet regelen op sociaaleconomisch gebied. Vooral ondernemers moeten niet gehinderd worden door allerlei wettelijke plichten. De staat moet mensen ook zoveel mogelijk vrijheid laten bij het inrichten van hun privéleven.
Socialisten / sociaaldemocraten (CDA)
Voor socialisten staat de waarde gelijkheid centraal. Zij vrezen dat zonder duidelijke rechten voor de werknemers en plichten voor ondernemers de verschillen tussen arm en rijk te groot worden. Daarom vinden zij dat een actieve overheid die ongelijkheid moet bestrijden. Ze vinden net als de liberalen dat de mens vrij moet zijn bij het inrichten van zijn privéleven.
Christendemocraten (PvdA / SP)
Voor christendemocraten zijn de waarden harmonie en samenwerking erg belangrijk. Zij vinden dat georganiseerde maatschappelijke groepen zoveel mogelijk zelf in harmonie afspraken moeten maken. Op sociaaleconomisch gebied zitten de christendemocraten tussen de liberalen en socialisten in. Zij staan huiverig tegenover de te grote vrijheid in het privéleven, zoals het beslissen over abortus en euthanasie.
Paragraaf 4
Sociale ongelijkheid is de ongelijke verdeling van inkomen, bezit, hulpmiddelen en/of maatschappelijke kansen tussen verschillende groepen.
Een belangrijke waarde in de moderne democratische samenleving is dat ongelijkheid niet gebaseerd mag zijn op afkomst, geslacht of huidskleur. Er mag alleen ongelijkheid bestaan op grond van de verschillen in persoonlijke kwaliteiten en prestaties van mensen.
Sociale cohesie is de onderlinge verbondenheid van mensen, binnen en tussen groepen.
Paragraaf 5
Een rechtsstaat is een staat waarin burgers en overheid zich aan de wet moeten houden en waar gelijke rechten en mensenrechten voor iedereen gegarandeerd zijn. De staat moet de vrijheid van de burgers beschermen, maar ook hun veiligheid garanderen.
Een parlementaire democratie is een politiek stelsel dat het mogelijk maakt op vreedzame wijze conflicten op te lossen, waarbij alle burgers invloed kunnen uitoefenen op de besluitvorming en de mensenrechten gewaarborgd zijn.
Een verzorgingsstaat is een maatschappij waarin de overheid de zorg voor het welzijn van haar bewoners op zich neemt.
In een pluriforme samenleving leven mensen met verschillende opvattingen en religieuze, culturele en etnische achtergronden met elkaar samen. Dat kan alleen goed gaan als zij gelijke rechten en gelijke maatschappelijke kansen hebben en zich veilig voelen. Ook moeten ze in vrijheid hun leven kunnen inrichten, mits zij daarmee de vrijheid van anderen niet aantasten.
Paragraaf 6
Een maatschappelijk probleem is een kwestie die door veel mensen in de samenleving als een probleem wordt ervaren en waarvoor zij een oplossing zoeken, vaak via de overheid.
Perspectieven
Het politiek-juridische perspectief
- Welke wetten en regelingen hebben te maken met dit vraagstuk?
- Welke politieke opvattingen bestaan er over het vraagstuk?
Het sociaaleconomische perspectief
- Welke sociaaleconomische belangen hebben de betrokken groeperingen en organisaties?
- Wat heeft het vraagstuk te maken met sociale ongelijkheid en sociale cohesie?
Het sociaal-culturele perspectief
- Welke morele rechten en plichten hebben met het vraagstuk te maken?
- Welke opvattingen hebben de betrokken groeperingen over wat de burgers zelf kunnen doen en wat door de overheid gedaan moet worden?
Het vergelijkende perspectief
- Hoe wordt er in andere landen tegen aangekeken en hoe wordt het daar aangepakt?
- Doet het vraagstuk zich ook voor in andere landen en zo ja: hoe precies en in welke mate?
Hoofdstuk 2
Paragraaf 1
Een rechtsstaat is een staat waar burgers en overheid zich aan de wet houden, waar gelijke rechten, machtenscheiding en legaliteitsbeginsel bestaan en waar de grondrechten gewaarborgd zijn.
We spreken van gezag wanneer de macht van de staat en het gebruik van die macht door de burgers als redelijk wordt aanvaard.
De samenvatting gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden