Hoe komt een wet tot stand

Maatschappijleer aantekeningen

Hoe komt een wet tot stand?

Als er een wet gemaakt wordt, wordt dat door deze 7 stappen gedaan:
1. één of meer ministers maken een wetsontwerp, daarbij worden ze geholpen door ambtenaren
2. Ministerraad (het kabinet): het kabinet overlegt en stemt over het wetsontwerp
3. De Raad van Staten: groep wijze mensen geven advies aan een minister
4. De Tweede Kamer: heeft 150 zetels, en de Tweede Kamer wordt direct door het volk gekozen. De Tweede Kamer heeft ook het recht van amendement -> ze hebben het recht om wijzigingen aan te brengen in de wet. Als de helft van de Tweede Kamer +1 voor de wet zijn, is de wet aangenomen. (76 mensen in de kamer zijn het dus over de wet eens)
5. De Eerste Kamer (de senaat): in de Eerste Kamer zitten 75 senatoren, deze worden indirect gekozen door het volk, de Eerste Kamer heeft geen recht van amendement. Als ook in de Eerste Kamer de helft + 1 het er mee eens zijn, wordt de wet aangenomen (39 mensen in de Eerste Kamer zijn het eens over de wet)
6. de koningin zet haat handtekening + de ministers die betrekking hebben op de wet (als het bijvoorbeeld een wet is over het milieu, moet de minister van het milieu ook zijn handtekening er onder zetten)
7. De wet wordt gepubliceerd in een staatsblad.

Systeemmodel van de politieke besluitvorming:

Een model is een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid om duidelijk te maken hoe processen verlopen

Beleidsvoorbereiding Beleidsbepaling
Invoer Omzetting Uitvoer
· Actiegroepen· Belangrijke politici (machtige politici)· Media · Ambtenaren· Adviesbureau (zoeken uit het onderwerp uit, hoe alles in elkaar zit · Minister Raad· Kabinet (makende wet, regels, enz.) · Ministers· Ambtenaren

Terugkoppeling (nieuwe klacht door nieuwe wet)

Poortwachters:
Machtige politici die bepalen wat er wel en niet op de politieke agenda komt.
Invoer: Actiegroepen, belangrijke politici of de media wil graag dat er een bepaalde wet komt, de poortwachters kijken of het belangrijk genoeg is om het op de politieke agenda te zetten. Als het onderwerp door de poortwachters heen komt, zoeken ambtenaren of een adviesbureau uit hoe het precies allemaal zit. De ministerraad stemt of de wetvoorstel door mag gaan, als ze het goedkeuren gaat het wetsvoorstel door naar de ministerraad. Die maakt van het wetsvoorstel een wet als het ook door de raad goedgekeurd wordt. De wet gaat nu naar het kabinet, die er ook over stemt.
Als laatste kijken de ministers en ambtenaren er nog eens na. Als de wet er eindelijk komt, kan er een terugkoppeling ontstaan: door de nieuwe wet ontstaan er nieuwe klachten. Dan begint alles weer opnieuw.
Tabel van de overheden:

Gemeente Provincie Het Rijk
Voorzittersbestuur · Burgermeester (Benoemt door de regering) · Commissaris van de koningin (gekozen door de regering) · Minister President (benoemt door de koningin)
Bestuur · Burgermeester en Wethouder (B&W) · Gedeputeerde Staten · Kabinet (benoemt door de koningin)
Controle · Gemeenteraad (door het volk gekozen) · Provinciale Staten (door het volk gekozen) · Tweede + Eerste Kamer (parlement)

De twee hoofdtaken van de regering:

· Bestuur van het land -> gebeurt door ministers en die worden weer geholpen door ambtenaren

· Het maken van wetten, samen met het parlement

De twee hoofdtaken van het parlement (Tweede + Eerste Kamer)

· controleren van de regering
Bevoegdheden van de Tweede Kamer:
- Recht van interpellatie -> minister op het matje roepen / uitleg vragen aan een minister waarom hij het zo gedaan heeft
- Recht van motie -> Tweede Kamer geeft een minister een bepaalde opdracht
- Motie van wantrouwen -> meerderheid vindt dat de minister niet zijn werk doet -> de minister wordt vaak ontslagen. De Tweede Kamer kan ook het hele kabinet ontslaan
- Recht van enquête -> de kamer doet een onderzoek naar een deel van het regeringsbeleid, bijvoorbeeld de bouwfraude
· Wetgeving controleren samen met de regering
! Een minister is niet lid van de Eerste of Tweede Kamer!
- Recht van initiatief -> de Tweede Kamer mag een wetsvoorstel maken
- Recht van amendement -> de Tweede Kamer mag wijzigingen maken in een wet
- Wet goedkeuren / afwijzen -> De Tweede én de Eerste Kamer mogen door stemmen een wet goedkeuren of afwijzen (de helft van de kamer +1 moet er mee eens zijn om de wet goed te keuren. In de Tweede Kamer moeten er 76 mensen er mee eens zijn, in de Eerste Kamer moeten er 39 mensen er mee eens zijn.

Hoe komt een kabinet tot stand?

Kabinetsformatie
Coalitie regering -> meerdere partijen regeren samen

1. Er zijn Tweede Kamer verkiezingen
2. Regeringspartijen moeten samen de meerderheid van de Tweede Kamer hebben
3. Partijen moeten het eens worden over het regeringsbeleid
4. Na de Tweede Kamer verkiezingen benoemt de koningin een informateur -> hij gaat kijken welke regeringspartijen met elkaar samen kunnen werken
5. De koningin benoemt de formateur -> hij vormt het kabinet. De formateur is meestal de minister president
6. De koningin beëdigt het kabinet

· Als partij krijg je een zetel in de Tweede Kamer moet je 1 kiesdeler krijgen. Je kan op de volgende manier berekenen hoeveel stemmen je nodig hebt voor 1 zetel in de kamer:
750 000 : 150 = 1 zetel -> je moet dus 5000 stemmen krijgen voor 1 zetel.

Kiesdeler:

Aantal stemmen
--------------------- = aantal zetels in de Tweede Kamer
Aantal zetels (150, de Tweede Kamer heeft 150 zetels)