H4. Multiculturele samenleving

- Multicultureel: in de samenleving kunnen meerdere groepen worden
onderscheiden met onderling verschillende culturele kenmerken.

- Culturele kenmerken godsdienst, taal, muziek, zeden, gebruiken en tradities,
gedragsregels en opvattingen over fatsoen en over vraagstukken van goed en kwaad.

- Cultuur is voortdurend in beweging.
Drie oorzaken hiervan zijn:

· nieuwe technologie lijdt tot nieuwe levenswijzen
· nieuwe generaties zetten zich vaak af tegen de oudere generaties en ontwikkelen nieuwe voorkeuren en gedragsregels
· mensen uit verschillende culturen beïnvloeden elkaar als ze met elkaar in aanraking komen.

- Cultuur: het geheel van voorstellingen, opvattingen, kennis,
waarden en normen dat mensen als lid van een samenleving overdragen en verwerven door middel van bewuste en onbewuste leerprocessen.

- Drie dimensies in het begrip cultuur:

· de ideële dimensie
· de normerende dimensie
· de materiële dimensie

- De ideële dimensie: betreft waarden. Opvattingen over goed en slecht mooi en
lelijk. Vaak zijn ze gerelateerd aan godsdienstige en levensbeschouwelijke ideeën. De visie op mens en maatschappij, op wat rechtvaardig is en wat niet, maakt er deel van uit.

De normerende dimensie: bevat allerlei gedragsregels, normen en wetten dus, maar
ook tradities en gewoonten, die vaak hun grondslag vinden in de waarden die binnen een bepaalde cultuur een centrale plaats innemen.

- De materiële dimensie: betreft de wijze waarop opvattingen over mooi en lelijk, of
over wat functioneel is of juist niet, tot materiële werkelijkheid worden. Op grond van dergelijke opvattingen geven mensen vorm aan hun materiële omgeving. In het groot als het gaat om architectuur en landinrichting, in het klein als het gaat om bijvoorbeeld huisinrichting of kleding. Ook de kunsten maken deel uit van de materiële dimensie.
- Migratiemotieven:

· Politieke redenen: oorlog, geweld, godsdienstige onderdrukking
· Economische redenen: werkgelegenheid, welvaart
· Persoonlijke redenen: studie, gezinshereniging, gezinsvorming

- Voorbeelden van migratiestromen:

· Na 1685 Hugenoten
· Na 1949 Indische mensen
· Middeleeuwen begin 17e eeuw Joden
· Rond 1585 Antwerpse vluchtelingen

- Allochtoon: iemand die zich op grond van ras of andere duidelijke zichtbare kenmerken onderscheidt van de oorspronkelijke inwoners van ons land.

- Autochtonen: oorspronkelijke bewoners van ons land.

- Allochtone minderheden: de groepen die een relatief lage sociaal-economische positie in de Nederlandse samenleving innemen.

- De allochtone bevolking groeit sneller dan de autochtone bevolking. Die groei kan
worden toegeschreven aan met name twee factoren:

· Immigratie, voortvloeiend uit gezinsherenigingen en gezinsvorming van allochtone in Nederland.
· Het relatief hoge geboortecijfer onder allochtonen, als gevolg van de gemiddeld relatief lage leeftijd van sommige allochtone groepen.

- Positieverwerving: je zorgt ZELF voor en plek op de sociale ladder door
middel van bijvoorbeeld opleiding.

- Positietoewijzing: factoren die vanuit de samenleving op de mensen inwerken. Bijvoorbeeld vooroordelen, uiterlijk etc.

- Een complex van met elkaar vervlochten factoren bemoeilijkt het bereiken van een
hogere sociaal-economische positie voor mensen uit de allochtone minderheden.
De belangrijkste hiervan zijn:

· de technologische ontwikkeling die veel arbeidersplaatsen voor laag -en ongeschoold personeel doet verdwijnen
· diploma-inflatie, mede als gevolg van de hoge werkloosheid
· het gemiddeld lage opleidingsniveau van allochtonen en taalachterstand voor wat betreft het Nederlands
· een voor allochtonen te ondoorzichtige arbeidersmarkt
· discriminatie

- Discriminatie: de ongelijke behandeling van individuen of groepen op
grond van
kenmerken van die individuen of groepen die in de gegeven situatie niet relevant zijn.

- Vooroordeel: een antipathie gebaseerd op een onjuiste en starre
generalisatie,
die wordt gevoeld of uitgedrukt tegen een groep als geheel, of tegen een individu als lid van die groep.

- Xenofobie: angst gebaseerd op niet aanwezige gevaren voor het
vreemde.

- Een vooroordeel kent vier kenmerken:

· het is een vijandig oordeel
· het betreft een oordeel over een groep, of een individu als lid van een groep
· het oordeel wordt niet of onvoldoenden door feiten ondersteund
· het oordeel is in hoge mate star en onveranderbaar

- Klassiek racisme: in de Europese wetenschap zag men in het blanke ras de
kroon op de schepping. Andere rassen, die weer eindeloos werden onderverdeeld in subrassen, waren daaraan inferieur en onderschikt.

- Modern racisme: kan lijden tot vreemdelingenhaat, waarbij het dan vooral
om mensen gaat die de racist uiterlijk als vreemdelingen meent te herkennen. Inderdaad, meestal aan huidskleur.

- Assimilatie: het overnemen van de cultuur van de dominante groep.

- Melting-pot: de etnische groepen en de autochtone bevolking binnen
een staat versmelten cultureel en fysiek tot een nieuwe bevolkingsgroep. Er ontstaat één nieuwe cultuur o.b.v. de verschillende oude culturen.

- Salad bowlsamenlevingen:
kenmerken zich door een grote verscheidenheid aan
etnische groepen, die elkaar weliswaar op allerlei manieren hebben beïnvloed en dat nog steeds doen, maar waarbij al die groepen toch hun eigen culturele identiteit in zekere mate behouden.

- Cultureel universalisme: algemene waarden zouden voor iedereen moeten gelden
ongeacht de cultuur waarvan hij deel uitmaakt.

- Cultureel relativisme: elke cultuur beschouwen vanuit de eigen traditie,
geschiedenis, normen en waarden (cultuur).