Een kleurrijke samenleving

Maatschappijleer Mavo 4 Boek Blikopener
Samenvatting Module 4: Een kleurrijke samenleving
Centrale vraag: Hoe gaan we om met de multiculturele samenleving? Paragraaf 1: De erfenis van het verleden.
Nederland is een multiculturele samenleving. Dat is niet altijd zo geweest. Pas na de 2e wereldoorlog kwamen er verschillende groepen migranten naar Nederland:
- Molukkers
- Surinamers
- Antillianen
- Arbeidsmigranten

- Vluchtelingen
Koloniaal verleden
Vanaf de 17e eeuw kreeg Ned. invloed in een aantal overzeese gebieden. Wat begon met handel groeide uit tot een koloniaal rijk met als belangrijkste koloniën:
- Indonesië
- Suriname
- De Antillen
Veel mensen uit die koloniën kozen om verschillende redenen voor een bestaan in Ned. Indonesië en de Molukken
In Zuidoost-Azië had Nederland  het Nederlands- Indië ingelijfd, het tegenwoordige Indonesië.
Na de 2e wereldoorlog werd dit land onafhankelijk. De bewoners van de eilandengroep de Zuid-Molukken, de Ambonezen of Molukkers, voelden zich niet thuis in een onafhankelijk Indonesië. Veel Molukkers hadden als militair gediend onder het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger [het KNIL]
 Toen het KNIL ophield te bestaan, kwamen deze 4000 ex – militairen met hun gezinnen naar Nederland. Ze werden in onaantrekkelijke woonplaatsen gehuisvest en vormden daar een hechte gemeenschap. Er zijn nu ong. 43.000 Molukkers in Nederland.
Bij het onafhankelijk worden van Indonesië kwamen ook Indische Nederlanders naar Nederland. Zij stonden voor een moeilijke keuze: een onzekere toekomst in Indonesië of emigreren. Velen kozen voor het laatste. Omdat zij over het algemeen goed waren opgeleid, konden zij zich gemakkelijk aanpassen aan de Nederlandse samenleving.   Suriname

Suriname was meer dan 300 jaar Nederlands bezit. Vanaf de jaren 50 kwamen Surinamers naar Nederland, voor het volgen van een studie, maar ook om de armoede te ontvluchten.
In 1975 werd het land onafhankelijk. Omdat veel mensen bang waren het Nederlanderschap te verliezen, besloot een derde van alle Surinamers tot migratie naar Nederland.
Ook de spanningen tussen Creolen en de Hindoestanen speelden toen een rol. De meeste Surinamers kwamen in grote steden terecht. Bv. in de Bijlmer, een buitenwijk van Amsterdam met troosteloze flats uit de jaren 60 van de  vorige eeuw. In 2008 woonden ong. 336 000 mensen van Surinaamse herkomst in Nederland. Antillen
De vroegere Nederlandse Antillen bestonden uit 6 eilandjes in de Caribische Zee. Ze hebben nu voor een deel zelfbestuur, maar maken nog steeds deel uit van het Koninkrijk der Nederlanden. Antillianen zijn dus geen allochtonen, ze zijn Nederlanders. Veel kwamen naar Nederland om te gaan studeren. Omdat de werkgelegenheid op de Antillen beperkt was tot het toerisme, vestigden ook steeds meer Antillianen zich voorgoed in ons land. In 2008 woonden 131 000 Antillianen in Nederland. - De  Nederlandse Antillen zijn op 10 oktober 2010 ontbonden
- Bonaire, Sint Eustatius en Saba zijn bijzondere Ned. gemeenten geworden
- Sint- Maarten en Curacao zijn nu bestuurlijk zelfstandig. Deze 2 eilanden vormen net als Aruba een apart land binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Aruba is al vanaf 1986 bestuurlijk zelfstandig. Paragraaf 2: Migranten tegen wil en dank?
De andere groep die na de 2e wereldoorlog hun toevlucht zocht in Nederland, waren  de gastarbeiders. Na de oorlog steeg de welvaart in Nederland en ontstond er in de industrie grote vraag naar goedkope arbeidskrachten. Daarom gingen bedrijven op zoek naar personeel in het buitenland. Uit landen als:
- Spanje
- Italië, maar vooral uit
- Marokko en Turkije kwamen in de jaren 60 v/d vorige eeuw veel gastarbeiders naar Nederland. In hun eigen land hadden ze weinig bestaansmogelijkheden.  Vooral op het platteland heerste veel armoede en de economische vooruitzichten verbeterden nauwelijks. In de 1e jaren leefden de Turkse en Marokkaanse arbeidsmigranten met het idee nog eens terug te keren naar hun eigen land. Maar vanaf de jaren 70 lieten zij die terugkeergedachte los. In plaats daarvan lieten ze hun gezin overkomen naar Nederland. Deze gezinshereniging was toegezegd door de Nederlandse overheid: gastarbeiders kregen na 2 jaar het recht in Nederland te blijven en hun familie over te laten komen. Drie generaties
De meeste Turken en Marokkanen van de 1e generatie wilden zich niet blijvend in ons land vestigen. Ze leefden daarom vaak samen in pensions of goedkope huizen en zochten weinig aansluiting bij de Nederlandse samenleving. De overheid vond het wel best zo, deze gastarbeiders zouden toch snel weer teruggaan. Nederlandse taalles vonden ze bv. niet nodig. De autochtone Nederlanders zagen deze mensen vooral als goedkope arbeidskrachten. Ook toen duidelijk was dat de meeste gastarbeiders niet teruggingen, bleven de Nederlanders hen nog steeds als “gasten” zien. Dat begon te veranderen toen hun kinderen in Nederland naar school gingen. Zij leerden onze taal en namen ook onze gewoontes over. De terugkeergedachte leefde niet meer bij hen en Turkije en Marokko kenden zij alleen nog als vakantieland.

Inmiddels groeit de 3e generatie op en neemt het aantal mensen van Turkse en Marokkaanse komaf toe. In 2008 woonden er 373 000 Turken en 335 000 Marokkanen in Nederland. Langzaam integreren [aanpassen aan Ned. gewoontes]] zij in de Nederlandse samenleving. Maar als je de gewoonten overneemt van je nieuwe vaderland, wil dat niet zeggen dat je alles dat je alles uit je oude vaderland achterlaat. Daarom komen overal in Nederland voorzieningen die speciaal gericht zijn op de behoeften van Turken en Marokkanen:
- Moskeeën
- Islamitische slagerijen
- Islamitische scholen
- Turkse en Marokkaanse cafés, bakkers en bazaars
- Eigen sportclubs en verenigingen
Veel Marokkaanse en Turkse jongeren willen een bruid of bruidegom uit het land van herkomst halen. Dat heet gezinsvorming. Dat ging niet zo gemakkelijk, want iemand die een partner wil laten overkomen moet tenminste 21 jaar zijn en minimaal het minimuminkomen verdienen. Bovendien moet de partner het inburgeringsexamen halen. Ooit kwamen Turken vol verwachting naar Nederland. De laatste jaren neemt het aantal remigranten toe. Het gaat vaak om hoogopgeleide jongeren. Het CBS [centraal bureau voor de statistiek] verwacht een toename van het aantal remigranten. Het vooruitzicht dat Turkije lid kan worden van de EU maakt het land aantrekkelijker om er te wonen.   Paragraaf 3: Op de vlucht, maar waarheen?
Er zijn omstandigheden waardoor mensen zich niet langer thuis voelen in hun eigen land. Zij zoeken hun toevlucht in een ander land. Aan het einde van de vorige eeuw kwamen grote groepen vluchtelingen, vooral uit Afrika en Azië, naar Europa om daar asiel aan te vragen. Wat zijn de meest voorkomende vluchtmotieven voor deze asielzoekers?
- Oorlog of burgeroorlog
Bij een oorlog zijn partijen uit meer landen betrokken. In een burgeroorlog vechten burgers uit hetzelfde land tegen elkaar. Bv. omdat ze een verschillende godsdienst hebben of omdat ze tot verschillende etnische groepen behoren. Een etnische groep is een bevolkingsgroep met eigen gewoonten en gebruiken. - Vervolging door de eigen regering
In sommige landen is de macht in handen van 1 bepaalde groep mensen of van 1 persoon. Wat je dan vaak ziet, is dat de machthebbers iedereen die hen niet aanstaat, streng vervolgen. Tegenstanders van de regering worden gevangen gezet, gemarteld en/of vermoord. Mensen die oom deze reden vluchten noem je politieke vluchtelingen.

In Afghanistan bv. worden mensen vermoord, omdat ze opkomen voor de positie van vrouwen in hun land. - Onderdrukking en discriminatie
Homo’s kunnen in een land waarin homoseksualiteit verboden is, in zeer onveilige situaties belanden. Dat geldt ook voor mensen met een geloofsovertuiging die afwijkt van de staatsgodsdienst. In sommige landen wordt je hiervoor vervolgd. In landen als Iran, Pakistan en Saoedi-Arabië worden vrouwen opgepakt die strijden voor meer rechten voor vrouwen. - Honger en armoede
Hongersnood en armoede komen in grote delen van de wereld voor. Ze bedreigen miljoenen mensen in hun bestaan en brengen grote vluchtelingenstromen op gang. Soms hangt het ontstaan van hongersnood samen met een oorlogssituatie. Om te ontsnappen aan de uitzichtloze situatie van armoede, slaan mensen op de vlucht. Ze willen in een ander land een beter leven opbouwen. Mensen die hun armoedig bestaan willen ontvluchten noem je economische vluchtelingen.
In het verleden stond Nederland bekend als een gastvrij land. Maar de komst van duizenden vluchtelingen per jaar wordt nu in Nederland vooral als een probleem gezien. In de afgelopen jaren vroegen steeds minder vluchtelingen asiel aan in ons land. De overheid hanteert strenge regels. Politieke vluchtelingen die de kans lopen thuis gedood  of opgepakt te worden, mogen blijven.
 Oorlogsslachtoffers krijgen meestal een tijdelijke verblijfsvergunning, die geldt tot het in hun land weer veilig is.
Mensen die naar ons land komen om de armoede te ontvluchten, zijn hier niet welkom. Amnesty International  is een organisatie die zich inzet voor politieke gevangen en mensen die in hu eigen land hun leven niet zeker zijn.  Deze organisatie vecht tegen de schijnprocessen en de martelingen die deze mensen moeten ondergaan. Paragraaf 4: Hoe gaan we samen verder? In 2007 kwamen er 80 duizend immigranten naar Nederland. Arbeid was het voornaamste motief. Er kwamen veel mensen uit de EU naar Nederland om te werken, vooral uit nieuwe EU-lidstaten als Bulgarije, Polen en Roemenië. Ook kwamen veel mensen uit landen als India en Filippijnen. Op 1 november 2009 woonden er ong. 3 miljoen allochtonen in Nederland.
De niet – westerse allochtonen, dat zijn personen uit Afrika, Latijns Amerika en Azië [exclusief Japan en Indonesië] komen vooral uit Turkije, Marokko en Suriname.
Westerse allochtonen komen met name uit Europese landen.
In 2020 zal de groep van niet – westerse allochtonen met bijna 1 miljoen mensen zijn toegenomen door gezinsvorming en gezinshereniging, een hoog geboortecijfer en de leeftijdssamenstelling. [Veel jongeren krijgen zelf kinderen] Daarnaast blijven politieke vluchtelingen komen. Acculturatie
Als al die verschillende bevolkingsgroepen samen in één land wonen, nemen ze geleidelijk de gewoontes van elkaar over. Dit proces noem je acculturatie.
Vooral de 2e en 3e generatie allochtonen nemen elementen van de dominante cultuur over.

Bv. ideeën over partnerkeuze of taken in het gezin. Minder streng zijn met het geloof, het dragen van westerse kleding en het eten van gerechten uit een andere cultuur. Assimilatie
Je spreekt van assimilatie als allochtonen de gewoonten en gebruiken van de dominante cultuur overnemen. Bij volledige assimilatie gaat de groep nieuwkomers helemaal op in de overheersende cultuur. Maar dat zal niet snel gebeuren omdat een nieuwkomer niet snel zijn eigen cultuur zal vergeten. Dat is vaak zijn enige houvast. Hij zit tussen 2 vuren: als hij volledig assimileert, verloochent hij zijn eigen cultuur. En als hij niet assimileert wordt hem verweten dat hij niet wil integreren. Segregatie
Van segregatie is sprake als de allochtone en de autochtone bevolking helemaal van elkaar gescheiden blijft leven. Kenmerken hiervan zijn:
- Aparte woonwijken voor allochtonen
- Sociale scheiding van groepen: witte scholen, zwarte scholen, witte clubs, zwarte clubs
- Uitsluiting van allochtonen van sommige beroepen. Segregatie wordt onwenselijk gevonden. In Zuid – Afrika was ten tijde van de apartheid sprake van volledige segregatie. Smeltkroes
Je spreekt over smeltkroes als de verschillende bevolkingsgroepen zoveel kenmerken van elkaar overnemen dat er eigenlijk een geheel nieuwe cultuur ontstaat. Iets dergelijks is gebeurd in Amerika, waar immigranten met totaal verschillende achtergronden samen een nieuwe maatschappij opbouwden.
Multiculturele samenleving
In een multiculturele samenleving worden allochtone groepen opgenomen in de dominante cultuur, maar elke groep behoudt zijn eigen karakter. Dit is de situatie zoals die in Nederland ontstaan is. Allochtonen besturen het land, ze hebben banen bij de overheid en zitten op dezelfde scholen als autochtone Nederlanders. Toch behoudt elke groep zijn eigen cultuur. Referentiekader
Als je als buitenlander langer in Nederland woont, slijten je eigen tradities en ga je je steeds meer richten op de Nederlandse gewoonten en gebruiken. Je zegt dan dat je een Nederlands referentiekader krijgt.

Paragraaf 5: Van alle kanten bekeken; Aanpassen of in passen? Een wensenlijstje:
Het landelijk overleg minderheden [LOM] wil leden van etnische minderheden meer laten meedoen met het besturen van ons land. Daarom heeft het LOM in 2002 een wensenlijstje gemaakt
1. Meer leden van etnische minderheden opnemen in adviesorganen en instellingen van de overheid.
2. Een vacaturebank opzetten van ervaren bestuurders uit etnische minderheidsgroepen
3. Enkele burgemeesters benoemen die afkomstig zijn uit de etnische minderheden
4. Streven naar een hogere opkomst van etnische minderheden bij verkiezingen
 
              CBS verwacht toename allochtonen
               De Ned. bevolking zal in 2050 voor 29% uit allochtonen bestaan. Dat verwacht het centraal       
Bureau voor de Statistiek. Nu is dat nog 19 %. Dat komt doordat de 2e generatie verdubbelt tot bijna 1,5 miljoen. Het betreft vooral immigranten uit China, Irak, Iran en Afghanistan. Het totale aantal Nederlanders stijgt in die periode van 16,4 tot 16,8 miljoen, een groei van
 400 000. De groei komt volledig voor rekening van de allochtonen.