Wijs worden tweede fase - Hoofdstuk 1 Metaforen

Hoofdstuk 1 Het menselijk bestaan

Wat is het menselijk bestaan en wat is de zin van het leven? Je kan daar zelf meestal niet snel een antwoord op geven. Want hoe vind je zo gauw een juiste verwoording? Daarom maken we gebruik van metaforen.

Metafoor: Bij een metafoor vergelijk je iets wat je wel kent, met iets wat moeilijk te definiëren is.

Enkele voorbeelden:

• Het leven is als een roos, mooi maar vol gevaarlijke en pijnlijke doorns. 
• Het leven is als sneeuw, je kunt het niet bewaren.
• Het leven is als een neus, je moet eruit halen wat erin zit.
• Het leven is als de omloop van de zon, opgaan, blinken en verzinken.

Reizen (metafoor)

Reizen kun je metaforisch opvatten; je komt obstakels tegen, zoals regen, wind of de felle zon. Zo kom je in het echte leven ook obstakels tegen. Zo is het beginpunt en de eindbestemming niet belangrijk maar het ''onderweg zijn'' zelf. 

Ook kunnen we leren van andermans ervaringen en gedrag. Wat je in je rugzak meeneemt, komt voor een deel van anderen: de reisgids of de waarschuwingen bijvoorbeeld. We leren van reizigers die ons voorgingen. Toch is iedere reis een hoogstpersoonlijke onderneming.

Vragen die de metafoor van het reizen oproept

Wanneer kun je het leven van een mens echt geslaagd noemen? Bij het verschijnsel reizen kun je de vraag stellen: als je veel cultuur gezien hebt? Als je het fijn hebt gehad met elkaar? Als je smoorverliefd bent geworden?

De metafoor van het leven en de reis loopt stuk bij het feit dat je de reis zelf kon kiezen maar je leven niet. Daarom moet je beseffen dat metaforen wel verhelderend denken, maar vroeg of laat stuit je wel op beperkingen.

Verschillende soorten reizen

Je hebt verschillende soorten reizen: de avontuurlijke reis of de belevenisvakantie, de reis naar het vakantieparadijs en de natuurreis.

De avontuurlijke reis of de belevenisvakantie: Men gaat op zoek naar het onbekende, men aanvaardt risico's, men gaat verantwoord en verstandig om met die risico's en gevaren, men doet afstand van een vaste woonplaats, een comfortabel leven, men ziet de reis zelf als doel; het gaat niet om de eindbestemming van de reis.

De reis naar het vakantieparadijs: Men zoekt het optimale genot, men wil geen onverwachte gebeurtenissen en uitdagingen, men wil vrij zijn van risico's en keuze problemen, het doel van de reis s om even gelukkig te zijn.

De natuurreis: Een reis in de natuur wordt bij veel mensen ingegeven door een verlangen naar het overweldigende, naar datgene wat veel groter is dan de mens. Men voelt zich aangetrokken tot de grootheid van de landschappen en de eenzaamheid die de natuur met zich meebrengt.

Symbolische onsterfelijkheid

Heeft het leven zin? Het woordje ''zin'' moet je opvatten als individuele zin. Want het draait om wat jij vindt. Toch gaat het niet alleen om jijzelf, jij geeft een stukje van jezelf weg aan de omgeving. Zo kan je de manier van praten overdragen aan je kinderen, en die dragen het vervolgens weer over aan hún kinderen. Zo blijft er altijd een stukje van jou op aarde. Dat noem je ''meme''. Nog een voorbeeld: mensen nemen culturen over.  Op deze manier denken over een leven na de dood wordt door de Amerikaanse psycholoog Lifton wel ''symbolische onsterfelijkheid'' genoemd.

Genen en memen

Mensen zijn de dragers van genen. Wij dragen genen en geven die weer door aan onze kinderen. Genen nemen tijdelijk het bezit van een levend wezen waarbij het levend wezen verdwijnt maar de genen (in jouw kind's lichaam) voortleven.