Christendom

Levensbeschouwing, Christendom

Hoofdstuk 1:
o 1/3 noemt zich Christen.
Vanuit persoonlijke ervaring dat de christelijke kijk, wat toevoegt aan je leven
Opgegroeid in West-Europese cultuur waarin de christelijke waarden als vanzelfsprekend aanwezig zijn.
Christendom als deel van een cultuur beschouwen.
o Bij het Christendom zijn er verschillende hoofdstromen:
Rooms-katholiek, voor iedereen. Het heet Rooms katholiek door Rome, want daar zit de paus.
Protestanten, ontstaan in 1517, Luther en Calvijn. Ook weer onderverdeeld: Nederlands Hervormd en Gereformeerd.

Orthodox, ontstaan in 1054. Bestaat uit 2 delen: perland en patriarsch.
Anglicanen, ontstaan in 1534 door Hendrik VIII in Engeland. Het betekent koning is de baas.
o Het Christendom bestaat niet. Het is overal en altijd weer anders en ook bij elk individu weer anders.
o De wereld van christendom kun je op zeer verschillende manieren benaderen. Zo kun je het christendom zien als.
Een wereldreligie tussen andere wereldreligies.
Een uitnodiging tot een bepaalde manier van leven.
Een sociaal verschijnsel in stad, dorp, land en cultuur.
Een geheel van opvattingen over God en mens.
Een geheel van opvattingen over goed en kwaad.


Hoofdstuk 2:
o Het woord christendom afgeleid stichter: Jezus Christus. Jezus(joodse naam en afkorting van Jehosua en betekent ‘Gods hulp’) Christus(Grieks woord en joodse eretitel. Christus betekent Gezalfde, Messias)
o Op wereld: 2 miljard Chr. In NL: 8,5 miljoen: R-K 60%, Nls-hervormd 25%, gerefromeerd 12,5%, rest 2,5%
o Ongeveer 33% van de wereldbevolking noemt zichzelf christen. In Nederland is dat 54%. Daarvan zijn meer dan de helft rooms-katholiek, een kwart Nederlands hervormden, nog iets minder de gereformeerden en als minste de kleine christelijke groepen.

In Noord-Amerika en Australië zijn er vooral protestanten, in Zuid-Amerika katholieken en in Azië orthodoxe.
o Er zijn 6 christelijke kernwaarden:
1. liefde liefdevolle inzet voor anderen
2. opheffing van geweld geweld afkeuren
3. onthechting teken van naastenliefde
4. gelijkheid het gaat om wie je bent, niet om ras
5. eindigheid accepteren dat je eens sterft
6. vergevingsgezindheid op kwaad mag niet altijd vloek rusten
o Mea Culpa - jubeljaar
o in 2000 bood de paus zijn excuses aan voor 7 zonden en vroeg vergiffenis.
1. de verdeeldheid over christenen
2. het geweld gepleegd bij de verspreiding van het christelijke leer
3. de misdaden tegen het volk van Israël en het jodendom
4. de vervolging, overheersing van andere culturen en religies
5. de vernedering en discriminatie van vrouwen en rassen
6. de ontkenning van de grondrechten van de individu

7. misbruik en mishandeling van armen, kinderen en ongeborenen


Hoofdstuk 3:
o Het kruis(belangrijkste symbool) teken van tegenspraak: de stichter v/e wereldsgodsdienst sterft net als een misdadiger aan het kruis.
o Jezusbeelden: ideeën over wie jezus was uitgedrukt in theorieën of afbeeldingen{iedere tijd anders dus zeggen vooral veel over de tijd wanneer ontstaan}:
- Ichtus: griekse woord voor vis(betekent jezus Chr. Zoon van god, verlosser)
- Heerser(beeld uit Romeinse rijk)
- Jezus als lijdende(kruisbeeld, echt gebeurd)
- Jezus als ideaal mens,ideaal lichaam(Renaissance schoonheid kunstenaars erg belangrijk)
- De bijbels jezus(jezusbeschrijving in nieuwe testament)
- Jezus als eigentijds beeld(elke tijd heeft eigen uitbeelding)
o 10 omschrijvingen van Jezus:
o Jezus is een mythe:het is natuurlijk niet allemaal echt gebeurd, maar de boodschap is belangrijker als de boodschapper
o Jezus is God en mens: Jezus heeft een geestelijke en een menselijke natuur.
o Jezus is feminist: in Jezus` leven spelen vrouwen een zeer belangrijke rol

o Jezus is gnosticus: je zus heeft hogere kennis, is een verlosser
o Jezus is profeet: hij sprak namens God, mensen zagen hem als een profeet
o Jezus is zondebok: zijn leven moet gezien worden als een offer
o Jezus is jood: hij volgde de joodse rituelen op
o Jezus is dé Christus: de gezalfde, een korte geloofsbelijdenis
o Jezus is revolutionair: hij wilde een eind maken aan de Romeinse overheersing van Palestina
o Jezus is boos: dat was de titel van de tentoonstelling over Jezus, Jezus als verdrongen spook.
o Niet Chr. Bronnen: 90: joodse oudheden van Flavius Josephus & 115:jaarboeken van Tacitus=>conclusie; jezus heeft ook echt bestaan.
o Vroeg Chr/bijbelse bronnen: in bijbel(brieven van Paulus{14}, 4 levensbeschrijvingen van jezus door evangelisten:
Matteüs: 80 doelgroep:joden in Palestina, wil belijzen dat jezus beloofde Messias&leraar was
Marcus: 70 doelgroep: 1e christenen, wil aantonen dat jezus zoon van god is
Lucas: 90,de niet-joden in Palestina, wil bewijzen dat jezus leven ook betekenis voor n-joden

Johannes: 90-100, voor Chr in klein-azië, wil vertellen dar jezus veel heeft betekent voor mensheid(geloof in jezus=>eeuwig leven)
o synoptische{overzicht} evangelisten: Matteüs, Lucas, Marcus; ze vertonen veel overeenkomsten met elkaar. Johannes niet, want hij prsenteert verhaal in totaal andere volgorde, geografisch anders, taalgebruik anders, levensverhaal van jezus is anders.
o Bijbel:
Oude testament(OT): TENACH
Nieuwe testament(NT): evangeliën(Mt,Mc,Lc,Joh), handeling v/d Aposteken, brieven van Paulus/Petrus, Apokalyps(openbaring johannes)
Harmonisatie: methode om de synoptische evangelisten in elkaar te schuiven
2bronnentheorie: maakt duidelijk hoe synopticie te werk zijn gegaan Mt en Lc hebben Mc als bron gebruikt + een 2e bron: Q(240 verzen+uitspraken van jezus hiervan hebben Mt Lc gebruikt gemaakt)
marcus(70) Q(50)
| / |
/ / /
matteüs(80) / / lucas(90)
o conclusies(vraag naar echte jezus):
1. Synoptici(geloofsverhalen) hebben andere doelen dan historici(echt gebeurd)
2. Mt en Lc hebben marcus gebruikt als bron, maar andere feiten en verhalen opgeschreven ook hebben ze andere achtergronden en doelgroep.
3. Het gaat meer om de persoon dan om de historische feiten

4. De 1e christenen verkondigen jezus pas later(ontstaan nieuwe testament)
o Er is een verschil tussen historische Jezus en verkondigde Jezus.
Historisch: alle historische feiten.
Verkondigde: het bijbelse beeld waar de visie van de eerste christenen naar voren wordt gebracht.
o Politiek:
Palestina was onderdeel v/h Romeinse rijk(63 v. Chr.)
Keizer Tiberus was regerend keizer
Pontius Pilatus was toezichthouder op Judea en Samoria
Herodus Antipas was stadhouder over Galilea en Pera(oosten van de Sordaan)
Jezus kwam uit Galilea deze provencie werd beschouwd als verzetshart tegen de Romeinen.
o Godsdienstig:
Judea en Galilea hoofdzakelijk door joden bewoond. Tenach en religieuze feesten zijn erg belangrijk. Verlangen naar ingrijpen van god; Ommekeer/Apocalyptiek. De Farizeeën waren belangrijk als uitleggers v/d tora die zij stipt naleefden. Zeloten: wilden de Romeinen met geweld verdrijven Essenen: hoopten op het rijk van god dat alleen door god zelf tot stand kon worden gebracht.
o Levensverhaal:

Jezus geboren (6jr voor onze jaartelling) als zoon van Maria in Nazareth(Galilea) hij groeide op als jood en was vertrouwd met de verhalen en tradities van zijn volk.
Jezus sloot zich aan bij de apocalyptische vernieuwingsbeweging van Johannes de doper, zei dat het einde der tijden nabij was.
Jezus maakte zich los van Johannes(onheilsprofeet) en hij zei dat het gebeuren niet alleen slecht was maart juist heel goed. Hij bracht dus een evangelie(goed bericht). Hij zei ook dat het einde der tijden niet op korte termijn zou gebeuren. Hij had veel volgelingen dus moest een gave hebben gehad: genezer en exorcisme. (leerlingen:de 12van de 12 stammen jood)
Jezus als genezer, exorcist lokte ook kritiek=> Herodus Antipas(ook johannes gearresteerd) aandacht getrokken. Ook kritiek op joodse opvattingen=>kajafs(hoge priester) tegen hem.
Jezus begin 15e Niesan gearresteerd tijdens laatste avondmaal. Hij sterft(36 jaar) zijn volgelingen geloofden dat hij was opgewekt uit de dood.


Hoofdstuk 4:
o Een wijsheidsleraar is iemand die mensen op het spoor van het koninkrijk van God wil zetten.
o De bergrede in de bijbel bevat een verzameling uitspraken van Jezus.
o Parabels zijn verhelderende verhalen uit het dagelijks leven. Bij parabels worden 4 vragen gesteld:
1. wanneer komt het koninkrijk van God?
2. wie zorgt voor het koninkrijk van God?
3. hoe zal het koninkrijk van God eruitzien?
4. wat zijn de tekenen die de komst van het koninkrijk van God aankondigen?
In parabels wordt een soort omschrijving van het koninkrijk van God gegeven.
o Apokalyptici=mensen die zich een duidelijke voorstelling proberen te maken van die nieuwe tijd, het koninkrijk van god. Opvatting: Koninkrijk van god kan alleen gevormd worden (toekomst) door god. Nergens mee te vergelijken; totaal vernieuwde kosmos. Zal zich aankondigen in tekens(natuurrampen)=>afleiden dat het zover is. Verschil jezus/apokalyptici

Koninkrijk van god Apokalyptici Jezus
Wanneer? Toekomst Nu
Door wie? God Mens
Hoe? Nieuwe kosmos Nieuwe verhoudingen
Tekens? Natuurrampen Mensen
o Parabel=verhelderend verhaal uit het dagelijks leven. Koninkrijk van god in parabels=situatie waarin mensen elkaar tot hun recht laten komen. Bijzondere mensen zijn tekens v/h koninkrijk van god. Schematisch:
Alledaagse situatie Gewone bekende situatie
Schokeffect Het gewone wordt omgekeerd
Les over het koninkrijk van god Oplossing van het raadsel
Alledaagse situatie als symbool Het koninkrijk in het alledaagse
o Het woord parabel komt van het Griekse woord parabole en betekent opzijzetting oftewel een vergelijking.

Hoofdstuk 5:
Is er niet

Hoofdstuk 6:
o Sacramentaliteit is afgeleid van het Latijnse woord sacramentum dat eed of gift betekent. Een sacrament is een ritueel op een belangrijk moment waarbij de relatie God-mens bevestigd wordt.
o Rooms-Katholiek  7 sacramenten:

-doop
- communie
- vormsel
- huwelijk
- sacr. v/d zieke/stervende
- biecht
- priesterschap
o protestant  2 sacramenten:
- doop
- avondmaal
o vaste feesten:
1. 4e zondag voor kerstmis begint de advent: uitzien naar komst van Christus
2. 25 december: kerstmis  geboorte van Jezus
3. 1 januari: besnijdenis van Jezus
4. 6 januari: driekoningen
5. 25 maart: Maria Boodschap: aankondiging van de geboorte Jezus
6. 24 juni: geboorte van Johannes de Doper
7. 15 augustus: Maria hemelvaart
8. 8 september: Maria Geboorte
9. 31 oktober: Hervormingsdag

10. 1 november: Allerheiligen  herdenking heiligen
11. 2 november: Allerzielen  bezoek kerkhof, overledenen herdacht
12. 8 december: Maria Onbevlekte Ontvangenis
o paascyclus:
1. Aswoensdag: begin v/d 40 dagen vastentijd
2. De goede of stille week: de laatste we voor Pasen, met daarin:
- Palmzondag: intocht van Jezus in Jeruzalem
- Witte Donderdag: laatste avondmaal en gevangenneming Jezus
- Goede Vrijdag: dood van Jezus aan het kruis
- Stille Zaterdag: Jezus is begraven
3. Pasen: verrijzenis van Jezus, derde dag na kruisiging
4. 40 dagen na Pasen: Hemelvaart
5. 50 dagen na Pasen: Pinksteren: neerdalen v/d Heilige Geest
o Carnaval komt van carne lavare  opruimen van vlees. Aswoensdag is de eerste dag na carnaval. De laatste wek voor pasen wordt de Goede Week genoemd.
o Sacramentaliteit betekent dat elk menselijk leven oneindig veel meer is dan we op het eerste gezicht denken. De scharniermomenten van het leven zijn: geboorte, volwannen worden, trouwen en dood.

o Doop gaat om het vieren van nieuw leven en perspectief van leven. Doop is een initiatierite  inwijdingsrite in de kerkgemeenschap