Traditionele kunst en burgerlijke cultuur

Traditionele kunst

Traditionele beeldende kunst

• Figuratief afbeeldend door middel van beelden (tegenstelling van abstract)
• Naturalistisch Natuurgetrouw
• Verheven thema’s
• Natuurgetrouw ruimte en kleurgebruik
• Verfijnd geschilderd

Traditionele muziek

• Tonale muziek volgens harmonieleer alleen klankcombinaties die goed/mooi bij elkaar klinken
• Regelmatig tempo/ritme Geen onverwachte overgangen
• Goede opbouw van de melodie

Traditionele dans

• Accent op hoog
• Sierlijk/gracieus
• Veelal vanuit verhaal vertellend
• Passend op muziek
• Lang gestrekte bewegingen
• Accent op lichaam Niet op kostuum

Traditioneel theater

• Verhalen Veelal klassieke stukken
• Eenheid van tijd, plaats en handeling
• Met groots gebaar gepresenteerd
• Vaststaande genres

Burgerlijke cultuur

Accenten binnen het onderwerp

Stadhuis/paleis op de Dam (1648)

Het paleis was oorspronkelijk een stadhuis. Het werd gebouwd aan het einde van de 80-jarige oorlog in 1648. Het gebouw werd gebouwd als vervanging voor het oude vervallen stadhuis wat niet meer paste bij de welvarende en rijke stad. Ook stond het gebouw voor vrede tussen Nederland en Spanje.

Het nieuwe stadhuis is ontworpen door Jacob van Campen. De Antwerpenaar Artus Quellinus gaf de leiding aan de uitvoering van de meeste beeldhouwwerken. Het gebouw is classicistisch, omdat dit voor macht staat. De vier gevels en plattegrond zijn volledig symmetrisch. Het gebouw wordt gekroond met een timpaan en heeft zuilen in Ionische en Corinthische stijl. Om de beste te blijven in de zeehandel zorgde de Nederlanden dat de handelscontacten goed bleven. Het gebouw staat ook in de stijl van de vrede.

De burgerzaal is vrij toegankelijk voor iedereen.  Hoge burgerzaal was het middelpunt, een mozaïek vloer, het waren twee wereldhelften, met daartussen de noordelijke hemel. Zo komen de bezoekers het heelal binnen met de wereld aan hun voeten. Atlas, die de aarde op zijn schouders draagt kijk van grote hoogte neer op de vloer.

Boven de ingang staat de stedenmaagd, die vrede symboliseert met haar olijf tak. De adelaar is de heerser in de lucht en draagt haar kroon. Twee leeuwen liggen aan haar voeten en stralen kracht en heerschappij uit. De stedenmaagd wordt geëscorteerd door Kracht, Hercules, en Wijsheid, Pallas Athene. De vierschaar was ook opvallend, het was het mooist versierd. Hier werden doodsvonnissen uitgesproken en er waren ramen dat iedereen mee kon luisteren. De rechters stonden voor 3 beeldhouwwerken, die een goede rechtspraak symboliseerden: Barmhartigheid, Wijsheid en Rechtvaardigheid

Rol van het orgel

Nadat de kerken openbaar bezit zijn geworden, benoemen de steden stadorganisten. Zij geven publieke concerten met een breed repertoire aan muzieksoorten.

Jan Pietersz. Sweelinck volgt zijn vader op als organist van de oude kerk in Amsterdam. Hij was ook componist. Hij wordt bekend door zijn moeilijke stukken en goede technieken. Ook maakt hij uiterst knappe variaties op psalmen. Sweelinck maakte voor het eerst ( als eerste componist) onderscheid tussen composities voor orgel en klavecimbel.

Genres in de schilderkunst

• Historiestuk toont een (belangrijk) moment uit de geschiedenis
• Portretten Beeltenis van een persoon
• Genrestuk een tafereel uit het dagelijkse leven
• Stillevens een beeltenis van levenloze voorwerpen
• Vanitas stilleven Stillevens waarin de afgebeelde voorwerpen, zoals zandlopers, weegschalen, spiegels, doodshoofden, en juwelen, boeken en wapens verwijzen naar de menselijke sterfelijkheid, de vergankelijkheid van het leven en de uiteindelijke waardeloosheid van aardse bezittinge.
• Landschappen

Rederijkerskamers

Rederijkerskamers ontstonden aan het begin van de 17e eeuw. Mensen kwamen bijeen voor onder andere voorleesavonden, dichtwedstrijden en toneelavonden. Met het toneelspel leverden ze een belangrijke bijdrage aan openbare plechtigheden. Eerst voerde ze vooral processie-, mirakel- en heiligspelen op. In de eeuw van de godsdiensttwisten stapte ze over naar wereldlijke onderwerpen.

Stadsschouwburg van Amsterdam

In het begin van de 17e eeuw neemt de publieke belangstelling voor toneelvoorstellingen toe. De rederijkerskamers waren hier niet tegen opgewassen. In 1637 komt de eerste schouwburg in Amsterdam. Hij was ontstaan door een gestrande poging tot het opzetten van een toneelacademie

Jacob van Campen ontwerpt de schouwburg in de klassieke stijl. Het is gebouwd als een klassiek amfitheater met langs de randen loges en tribunes. Midden in de zaal zijn staanplaatsen voor het gewone volk. De welgestelden hebben tribuneplaatsen en de hoge heren hebben loges. Het tonvormige dak eindigt in een groot raam achter in de zaal. Dit was een natuurlijke versie van een spotlicht. De classicistische achterwant bestaat uit een middentoneel en twee zijtonelen. Zo kon het spel zonder decorwisselingen van de ene naar de andere locatie.

In 1665 wordt de zaal omgebouwd tot een lijsttoneel. Een boog omlijst het toneel en scheidt het van de zaal. Perspectivisch beschilderde coulissen en een achterscherm verhogen de illusie. De coulissen kunnen met kabels snel gewisseld worden. Er komen ook nieuwe technieken, zoals mensen laten vliegen of mensen laten verdwijnen door een gat in de vloer.

Klucht

• Een kort toneelstuk
• Vermaak was belangrijk
• Er zat een moraal in

Tragedie/treurspel

• Eenheid van handeling, plaats en tijd
• Verdeeld in 5 bedrijven, eerste vier afgesloten met een gezongen rei
• Catharsis: Het conflict wordt in het stuk opgelost

Spektakelstuk

• Accent ligt op het spectaculaire van de handeling
• Veel technieken/specialeffect

Specificaties van het onderwerp 

Religie

Het calvinisme heeft niets met de spilzucht en overmaat van de rijke burgers. Volgens de calvinistische kerk moesten mensen matig leven en mochten ze zich niet overgeven aan genot. De protestante kerken waren dan ook ingericht zonder beelden en versieringen. Psalmen werden samen gezongen en waren  eenstemmig.

De christenen eerden hun god juist wel met pracht en praal. Zei bouwden grootse kathedralen met veel versieringen. De liederen waren meerstemmig met meestal een orgel op de achtergrond.