Griekse en Romeinse kunst

Hoofdstuk 3 Griekse Kunst §1: De Griekse beeldhouwkunst: streven naar perfectie Pygmalion (op Cyprus, eiland van Venus) maakte een beeld (was schoonheid) en werd er verliefd op. Hij vroeg aan Venus het beeld tot leven te brengen; zij deed dit en Pygmalion en het beeld leefden nog lang en gelukkig. Beelden van de Grieken waren in hun bloeiperiode levensecht en geïdealiseerd tegelijk (perfectie). De ontwikkeling van beelden bestond uit 3 perioden: - Archaïsche periode (650-490 v. Chr.): - Egyptische beeld: Schematisch, niet identiek - Griekse beelden: Symmetrie, rechtvooruitkijkend, naakt, gewicht gelijk verdeeld - Iets meer beweging, maar tegenstrijdige stijlen. - Meer expressie, natuurlijkere pose, hoofd iets gedraaid, gewicht op één been, statistisch - Geïdealiseerd - Stelde een god voor of een gedenksteen bij het graf van een overledene - Klassieke periode (490-323 v. Chr.): - Klei en brons i.p.v. marmer (cire perdu), sterke beweging (‘de discuswerper’) - Contraposto (goede verhouding tussen spanning en ontspanning), gewicht op één been, gebogen heup. (‘de speerdrager’) - Eigen expressie (identiteit) - Nog steeds geïdealiseerd - Uit de plooien van de rok kun je opmaken uit welke tijd het beeld komt, hoe natuurlijker en speelser, hoe jonger het beeld is - Beschildert - Hellenistische periode (323-27 v. Chr.): - Realistische, natuurgetrouwe weergave, geen idealisme - Afbeelden van kinderen en ouderen, en niet alleen jonge mannen en vrouwen - Afbeelden van lelijke mensen en niet alleen van mooie mensen - Afbeelden van minder hooggeplaatste mensen - Expressiteit en emoties op beelden vastgelegd - §2: De Griekse bouwkunst: in dienst van de goden Van de huizen uit de klassieke oudheid is niets meer over, van openbare gebouwen zoals zuilengalerijen en schathuizen zijn op de agora (marktplein) te Athene nog fundamenten zichtbaar. Griekse theaters zijn goed bewaard gebleven, sommigen zijn nog in gebruik. Tempel: plaats voor godenbeelden, er mochten maar weinig mensen komen, religieuze bijeenkomsten in de openlucht. Tempel: - Cella: Ruimte voor het godenbeeld, via trap van alle kanten bereikbaar - Portaal: (voorkant) ingang naar de cella (achterkant, geen entree tot cella) - Peristylium: galerij van zuilen rondom portaal en cella - Architraaf: sluit zuilengalerij aan bovenkant af - Fries: boven architraaf -Tympanon (pedimenten): bovenste driehoek op een tempel -Architraafbouw: gebouw waarbij een ruimte aan de bovenkant horizontaal wordt afgesloten

ipv schuin of met een koepel - Een Griekse tempel stond altijd naar het oosten gericht. In de Griekse bouwkunst 3 orden (stijlen): - Dorische stijl (vanaf 600 v. Chr.) - Ionische stijl (vanaf 570 v. Chr.) - Corintische stijl (vanaf 420 v. Chr.) - verschillen te zien in zuilen en het fries
De tempels op het Acropolis (propylaeen, nike-tempeltje, parthenon en erechtheion) waren woonhuis van de goden(beelden) en decoraties moesten herinneren aan de Griekse overwinning op de Perzen en de grootheid van Athene uitstralen. Nike-tempeltje: voor Athene als godin van de overwinning
Propylaeen: voorpoorten, entree
Parthenon: tempel gebouwd voor de godin Athene-Parthenos (maagdelijke athene) - Het fries is onderverdeeld in triglyphen en metopen (afbeeldingen) (doorlopend fries (processie) en metopen van parthenon werden in situ, ter plaatse gemaakt) - in de hoek van de tympana knielende of zittende personen of dieren
Erechtheion: verschillende ruimtes, één gewijd aan god Poseidon en aan de godin Athene. 6 kariatiden, zuilen in de vorm van vrouwen (vrouwen waren slavin gemaakt nadat
Grieken de oorlog gewonnen hadden, Karyanen werden daarvoor gestraft) Architectuur en decoratie met een ziel. Tempels werden gebouwd ter ere van goden en godinnen die Athene welgezind waren. Ter versiering kozen ze onderwerpen die te maken hadden met die god(inn)en en een historische werkelijkheid verwezen en drukten de grootheid van Athene uit. §3: De Griekse schilderkunst Er zijn alleen nog veel geschilderde vazen over van de Grieken. Vazen hadden een praktische functie, vloeistoffen en levensmiddelen opslaan. Grote vazen: wijn, water, olijfolie en droge etenswaren (olijven), werden tot aan hals in grond gegraven en niet versierd. Sierlijke (beschilderde) vazen: parfum, olieën (+andere kostbare producten). Afbeeldingen: vaak goden of helden of scènes uit mythologie, later ook uit dagelijks leven
Vaasschildering uit die tijd net zoals 16e en 17e eeuw: moeite met realistische weergave

Vanaf 530 v. Chr.: met zwartbakkende klei achtergrond bedekt, figuren niet, die werden tijdens bakken rood werden, lijnen later aangebracht (techniek was veel beter, met verkorting en perspectief) Ontwikkeling schilderkunst: - Wel beweging, maar schematische weergave, zwarte afbeeldingen op rode achtergrond. - Rode afbeeldingen op zwarte achtergrond. - Niet alleen en profil (volledig van opzij geschilderd), maar ook van voren. Hoofdstuk 4 Romeinse kunst §1: Romeinse bouwkunst: voor burger en imperium Romeinen waren uit op het verwerven en uitoefenen van macht. Ze waren dus geïnteresseerd in grote gebouwen, wegen, openbare badgebouwen, waar recht werd gesproken (basilica’s). Gedenkbogen en gedenkzuilen moesten herinneren aan militaire successen en hun macht. Romeinen namen tempel- en theatervorm van Grieken over, typisch Romeins is wel de ronde
tempelvorm. De Romeinen maakten gebruik van natuursteen, baksteen en beton. Invloed van de Romeinen op de architectuur: bogen (wigvormige stenen met sluitsteen, moeten van zijkant gestut worden, andere boog of steunbeer), gewelven (tongewelf, meerdere bogen achter elkaar, kruisgewelf, 2 tongewelven kruislings over elkaar plaatsen, Collosseum=amfitheater, rond/ovaal theater waar wedstrijden tussen gladiatoren en dieren werden gehouden, basilica ook kruisgewelven, apsis=ronde uitbouw) en koepels (één van de grootste koepels is het Pantheon te Rome, was tempel voor alle goden, binnenkant koepel bestaat uit cassetten die oorspronkelijk met verguld brons bedekt waren, ook buitenkant). Triomfboog en zuil hebben te maken met het karakter en ‘taak’ van het Romeinse volk, beiden herinnering aan de overwinning op vijandige buitenlandse volkeren. §2: de Romeinse beeldhouwkunst Romeinen hebben na hun verovering van Griekenland in 168 v. Chr. talloze beelden naar Rome getransporteerd, daar zijn veel kopieën van gemaakt en zo dus bewaard gebleven. Hun eigen kenmerken kun je vooral terugvinden in portretten (Grieken idealiseerden ze, Romeinen maakten ze lijkend, gaat terug op de dodencultus, verzorging en verering van doden, het hoofd op een sarcofaag leek precies, lichaam standaardmal) en reliëfs. Portretten van keizers waren vaak een afbeelding van geïdealiseerde schoonheid en persoonlijke kenmerken, moesten waardigheid uitstralen
Reliëfs zijn ook realistisch afgebeeld, op reliëfs van de Grieken vaak mythen, van Romeinen zijn ze vaak gekoppeld aan een specifieke historische gebeurtenis. §3: De Romeinse schilderkunst Opgravingen in de 18e eeuw van overblijfselen van de vulkaanuitbarsting van het jaar 79 had een grote betekenis kennis van de Romeinse cultuur, veel gebouwen maar ook lijken kwamen te voorschijn (huizen en stedenbouw). De huizen waren bedekt met de mooiste fresco’s (wandschilderingen die rechtstreeks op het natte kalk werden aangebracht). Andere muurdecoraties zijn guirlandes en grottesken: sierlijke, ragfijn geschilderde zuiltjes, bloemmotieven, maskers en dieren- en mensenfiguurtjes, die speels met elkaar verbonden werden, dit zijn grottesken omdat ze rond 1500 bij opgravingen in onderaardse ruimtes (Italië: grotte) werden aangetroffen.