VOC en WIC

Geschiedenis samenvatting. Paragraaf 1 en 2 en 3 SS `1
Economie paragraaf, middelen van bestaan
Hoofdvraag = hoe werd de handel overzee met azie en amerika gedreven, hoe ging dat. Gevaren voor een handelschip dat daarheen voer waren: - zeerover – handelswaar kwijt - storm – schepen kwijt - ziektes- dag bemanning - het was heel duur want je moest schip bouwen en kopen en bamnning, lading, handelswaar. De reden dat ze dit toch deden was: vooral om de specerijen, kruiden die het eten lekker maakten daar waren de europeanen heel erg dol op, er was ook veel vraag naar dus veel betaald, veel winst, heeft te maken met kapitalisme. De route lag langs de kust van afrika, dan omhoog, deze route was van de portugezen dus ruzie
Ook ruzie met arabieren die daar vroeger specerijen vandaan haalden, nl was dus concurent. Engelsen wilden ook dat gebied binnendringen net als nederland.. De : nederlanders, engelsen, portugezen, spanjaarden, en arabieren waren in azie te inden. De europeanen maakten ruzie onderling, nederlanders, engelsen en portugezen vaak conflicxten. Probeerden om t hardst contracten te sluiten met aziatische edelen en komningen, en vielen elkaars schepen aan . de concurrentie leek soms wel orlog! Dus eur. Landen wouden in azie vaste voet aan grond , onderhandelden met vorsten en maakten pakhuizen en forten en hielden anderen europeanen weg, nederland had dit vooral in indonesie. Omdat er zoveel risoco’s waren bij dat handelen met overzeese landen, ook als er opeens heel veel schepen met hetzelfde handelswar kwamen was er heel veel concurrentie. Dus in 1602: de Verenigde Oostindische Compagnie die handelde uit india, indonesie, china en japan, en de wwest Indise Compagnie met amerika. En Afrika.voc is bijzodner want het is het eerste Naamloze Vennottschap, dwz: gaat om handelen, aandelen, alle aandeelhouders zijn samen bezitter bedrijf. Iedereen heeft een aandeel in de winst, en je kon nooit meer verliezen dan je er had ingestopt, wie meeste aandeel had had meeste macht. 96steden, adam, waar de helft was van de aandelen en paar anderen steden) Handelswaarwerd opgeslagen in pakhuizen aan de kust, in amsterdam hoorn enkhuizen delft rotterdam vlisingen middelburg en veere. Er waren bewakers en ijzeren hekken, ambtenaren hielden de aanvoer en verkoop bij, berekenden lonen, voor sjouwers, timmerlui en zeelieden, keerden de winst aan aandeelhouders, in Amsterdan voc 1000 mensen in dienst want een van grootste ondernemningen in europa. De voc had altijd voorraad, dus steeds meer handelaren kochten in nl in, dus voc meer klanten in 18e eeuw was enige die specerijen naar europa vervoerden. Dus geen concurrenten. MONOPOLIE= alleenrecht, voc mocht als enige handel met indie drijven. Voc had ook legers en oorlogsschepen als ander schip naar gebied wou. Paragraaf 2 gaat over binnenlandse politiek, besluiten en besturen. Als land door vreemd land is veroverd noem je t kolonie. Indonesie bestond uit veel staatjes met vorsten aan hoofd. Warem in grootste deel land baas, voc in klein deel, daar bestuurd door gouverneur generaal, moest met vorsten samenwerken,anders konnie geen producten voor voc verkopen. Als ze een heel gebied zouden veroveren zou t een heleboel tijd en geld kosten en dan ging t geld weer af van de handel en het ging allemaal om handel. Beetje nl overheersing want kolonie ( bestuurd overzees gebied bestuurd door europees land ) Er waren nl ambtenaren in batavia-jakarta op java. Voor voc kwam t goed uit dat indonesiese vorsten vaak conflicten ondewr elkaar hadden.voc koos jakerta als handelscentrum , jan pieterszoon coen bouwde handelskantoor, kreeg ruzie met engelsen die ook handelskantoor bouwden, dus coen versterkte met muren en kanonnen, dus indonesiers verzet. Dus jakarta veroverd en verwoest. Op puinhopen liet Coen fort batavie bouwen, daaruit leiding voc in indonesie.voc was handel maar ook politiek en bestuurs activiteiten. Bezetten zo weinig gebied, kostte alleen maar geld en mensen, maar uiteindelijk kregen ze toch meer macht omdat: *als vorst niet meewerkte met handelaren stuurde we ambtenaren en soldaten om toezicht te houden of vorst aan afspraken hield konden bv dwingen om dingen te verbwouen. *indise vorst kon bevoling onderdrukken en dan worden afgezet en nl bestuur overnemen. *soms kregen nl niet hun zin bij onderhandelingen met in. vorsten en dwongen ze hun met geweld, en dan moesten ze daarna wel controleren houdt vorst aan afspraken? *soms kwam indonesier bij nederlanders over bestuur eigen vorst praten, hoopte dat nl vorst zouden afzetten en zelf zouden besturen , soms gebeurde dat maar soms zei den nl: nope, vorst heb gelijk. Nederlandse soldaten hielpen ind. Vorsten als vorst in opstand kwam daardoor vorsten meer macht over volk, konden dwingen om specerijen te verbouwen dus samenwerking voor beiden voordelig. De contacte met nl en vorsten warem met een contract: Nl kreeg producten, indonesie steun bij aanvallen en macht behouden

Waarom in 1900 nl gebied helemaal veroveren? Delfstoffen
Bevolking dwingen om specerijen te verbouwen
Heel europa vooral engeland wou t ook dus als zij t nie deden., Voorbeeld van imperialisme! Paragraaf 3
Hoe gingen nederlanders en volken overzee met elkaar om? Zeelui die dienst namen bij voc deden dat uit noodzaak omdat thuis slecht kwamen vaak niet meer terug of dood of achtergebleven in indonesie. In nl hadden ze weinig aanzien ,maar in indonesie juist veel, alle blanken, dat kam door hun techniek bewapening . in. keken tegen hen op rijk of arm. Nl keken op Hen neer. Huidskleur was dus belangrijk. Hogerop komen = van lage naar hoge groep. Je kon in standenstaat niet hogerop komen, want vanaf geboorte. Nu = bezit en beroep belangrijk dus door hard werken kom je hogerop. In indonesie kon je niet hogerop komen want huidskleur. Als kind van blanke en zwarte geboren werd was t een indo.werden in geen van blank en zwart geaccepteerd. 1 blanken
2 indo’s
3 indonesiers
het kwam niet zo vaak voor, ind vrouw met nl man omdat ze al vrouwen in europa hebben aar keken ook op indonesiers neer dus waarom zou je zo’n vrouw nemen? Maar er waren er wel want mannen hadden ind. Dienstmeisje en daar deden ze ut dan mee. Blanken keken op donkeren neer omdat ze hun eigen cultuur veeel hoger vonden, maar klopte vaak niet. Het was niet de cultuur die hoger was maar de wapens. Samenstelling bevolking veranderd door indo’s en demografie ook. Culturele verandering
Blanken en indonesiers hebben allebei eigen cultuur nl hebben bijna nix overgenomen van in want vonden ze inderwaardig, maar na zooooooon langen tijd wel iets, rijsttafel. Ind cultuur is ook niet sterk verandert want zagen nl als vijanden en cultuurovername is alleen bij vrede. Indo’s hebben het nu moeilijk want wat is hun cukltuur? Ze wouden bij nl horen want hoog, toen in 1948 in. aFhankelijk werd kwamen veel indo’s naar nl , in indonesie staan de indo’s onder de indonesiers. WAT BEPAALT JE SOCIALE POSITIE?  Macht  Aanzien  Afkomst  Bezit  Beroep  Opleiding  Huidskleur  Soms godsdienst
WAARDEN EN NORMEN!!!!!! Waarde = idee

Norm = gedrag
Normen komen uit waarden voort
Je past gedrag aan aan ideen
Waarden en normen veranderen
In loop tijd
Je leert ze van opvoeding en scxhool
Invloed: geloof levensbeschouwing politieke overtuigingen
Vroger alleen geloof
Paragraaf 5: sociale verhoudingen
Vraag 1: gingen er veel nederlandse vrouwen naar Indonesie en waarom? Nee, omdat ze dat klimaat niet aankonden, dus je had nix aan hun daar. Ze gdroegen zich daar ook trots en lui, riepen voor alles hun slaaf. Na een tijdje verbood de VOC dat er mvrouwen meereisden. Nederlanders namen niet hun eigen vrouw mee maar namen een indonesische vrouw, want dan zal hij eerder in Indonesie blijven. 1 waarom wilde de VOC bestuurders dat de nl mannen met de in. vrouwen trouwden? Dan is de kans groter dart hij In indonesie bleef. 2 wat was het gevolg daarvan
vrouwen werden niet toegelaten op schepen, alleen die van hoge officieren. Wat voor werk deden indonesiesche vrouwen? En wat vonden de nl van die taakverdeling? Vrouwen werkten bv landwerk, handel, konden goed met geld omgaan, en de nederlanders vonden t raar want in nl zorgt de vrouw voor de kindeen, het werk van vrouw wordt in in. bijna net zo belangrijk gevonden als dat van mannen. Elk gezinslid moet daar zn eigen inkomen verdienen/ Dat heeft weer te maken met normen en waarden. Paragraaf 6

Buitenlandse politiek
Welke oorzaken hadden de oorlogen die de nederlanders voerden. Heeft altijd met belangen te maken: -economische reden: gaat om handel, geld. -verschillende levensbeschouwingen, godsdienstige oorlogen, culturele oorzaak -grensen, om gebied – macht, politieke oorzaak. Met wie? De spanjaarden---om vrijheid en godsdienst, Spanje heeft kolonien in amerika, nl valklen de schepen aan. Piet hein --- zilvervloot ( elk half jaar vloot met geld van heel half jaar) veroverd. -Portugezen---hoorden ook bij spanje (1580-1640 = portiugal van spanje) 1621: oprichting van de voc, hoofddoel = kaapvaart. Opdracht v regering. (spaanse schepen) 1648 – vrede met spanje, daarna was het hoofddoel slaven handel ( op curaco, sinst eustatius, grote slavenmarkten) suriname en antillen enige gebieden die lange tijd van vOC zijn geweest. Daarna had de voc nog wat handels kantoren in west afrika die dienst deeden als slavenstations. Aan het nederlandse imperialisma in suriname kwam een eind toen suriname in 1975 onafhankelijk werd. Net als de WIC gebruikte de VOC geweld om doel te bereiken. Met specerijen handel --- veel geld-----VOC wou helemaal beheersen. Toen hqad nl nog maar 1 grote concurrent: engeland. Nederlandse VOC schepen – gevecht met engelde. Vaak wonenn VOC. De VOC sloot vaak verdragen met in. vorsten, niet alleen voor handel maar ook om die gebieden onder controle te houden. In zo’n verdrag stond bv dat in. bondgenoot soldaten zou leveren. Na tijdje had VOC meer in. doldaten dan nl. Coen wou liever samenwerken dan oorlog voeren met de vorsten maar hij jkreeg zo soms nie z’n zin bv het verdrag in 1609 met Banda. Afspraak: banda alleen specerijen aan voc, voc zou textiel uit india leveren. Voc kon niet genoeg textiel halen uit india want portugeze schpen vielen hun aan
En banda verkocht spec. ook aan anderen. Toen in 1641 zei Coen datti geweld ging gebruiken, leger bezette banda en hij martelde en onthgoofde 44 dorpshoofden. Anderen werden slaaf of weggejaagd. De handel: DE REPLUBLIEK- bracht stoffen , wapens, sieraden naar – WEST AFRIKA – brachten slaven naar – AMERIKA- braccht suiker koffie rabak coacoa naar – DE REPLUBLIEK
Kolonisatie: Antillen
Tijdelijk brazilie
Suriname – geruild tegen new york
Oorlog met engelsen – handel
Indonesische vorsten – handel