Karel V (1500-1558)
- heer der Nederlanden
- keizer van het Duitse Rijk
- aartshertog van Oostenrijk
- koning van Spanje
Het immense rijk van Karel V besloeg een groot deel van Europa + Spaanse bezettingen Afrika, Azië en Amerika. Karel V kreeg te kampen met grote problemen. Zo werd de oostkant van zijn rijk bedreigd door het groeiende Osmaanse (Turkse) rijk, terwijl in Centraal-Europa de Reformatie tot oorlogen leidde.
Hertog van Alva (1507-1582)
- hertog van Alva en Huéscar
- generaal
- landvoogd van de Nederlanden
De hertog van Alva in 1567 naar de Nederlanden om een einde te maken aan de politieke onrust en de Beeldenstorm. Hij wilde de onrust hard en snel de kop indrukken door het instellen van de Raad van Beroerten.
Luther verschijnt voor Rijksdag in Worms, 1521
April 1521-Luther moet zichzelf verdedigen voor Rijksdag in Worms; vergadering van Duitse vorsten, geestelijken en steden. Karel V wilde dat Luther zijn ketterij herriep; laatste kans om zijn uitspraken tegen de kerk terug te nemen. (1517; Luther tegen bijgeloof; aflatenhandel, Constantijn doet Luther in de ban). Luther werd vogelvrij verklaard, Luther’s aanhang groeide; Luther eigen kerk.
Filips II (1527-1598)
- heer der Nederlanden
- koning van Spanje
- koning van Portugal (vanaf 1580)
In 1555 nam Filips II de helft van het rijk over van zijn vader Karel V, met de bijbehorende problemen. Net als Karel kwam hij in conflict met het Osmaanse rijk en probeerde hij de Reformatie in zijn landen te stoppen Filips bracht zijn tijd grotendeels in Spanje door. Na 1559 kwam hij nooit meer naar de Nederlanden.
Instelling drie Collaterale Raden, 1531
- Raad van State; advies over beleid in 17 provinciën
- Geheime Raad; wetten voorbereidde, uitvaardigde & toezag op uitvoering door steden & gewesten
- Raad van Financiën; begroting opstellen & bezig met bedes (verzoeken geld gewesten &steden)
Zaten hoge edellieden en ambtenaren (waren er meer).
Willem van Oranje (1533-1584)
- prins van Orange
- graaf van Nassau
- stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht
- lid van de Raad van State
Op zijn elfde erfde Willem het prinsdom Orange. Hij kwam uit een luthers gezin, maar Karel V gaf hem een katholieke opvoeding aan het hof. Willem groeide uit tot een vooraanstaande edelman. Daarom kreeg hij allerlei belangrijke functies in de Nederlanden, zoals stadhouder en lid van de Raad van State. Hij werd de grote leider van de Opstand. In 1584 werd Willem van Oranje vermoord door een aanhanger van Filips II.
Elizabeth I (1533-1633)
- Koningin van Engeland en Ierland
Elizabeth I aan de macht na dood van katholieke halfzus Maria I (Filips II paar jaar getrouwd met haar). Filips vond Elizabeth ketter; in de ban. Opstandelingen en Elizabeth I zelfde vijand; de Nederlanden geven haar de Anjou soevereiniteit; weigerde, maar hielp met troepen en geld graaf Leicester als legerleider, gaat terug naar Engeland.
Instelling van de Bloedplakkaten, 1550
Ketterij=doodstraf. Lezen van ketterij doodstraf. Protestanten langer vervolgd; 1523 eerste lutheranen op brandstapel. Oorzaak van verzet in de Nederlanden!!!
Het ontzet van Leiden, 1574
Leiden sluit zich in 1572 aan bij de Opstand. Leiden was een van de grootste van het gewest en was strategisch gelegen. Opstandeling bezetten de stad vanwege angst voor het in handen krijgen van de stad door Alva. Willem van Oranje besluit aantal dijken door te steken en land om stand onder water te zetten; belegeraars gingen ervan door. Leiden was ontzet; Opstand was gered.
Alteratie van Amsterdam, 1578
Katholieke stadsbestuur van Amsterdam blijft trouw aan Filips II. (Opstandelingen probeerden jaren lang bevolking over te halen, door aanvallen en economische blokkades.) Katholieken binnen de muren overtuigd dat zij werden afgeslacht wanneer ze aan de kant van de opstandelingen zouden staan.
Bestuur werd afgezet (op vreedzame wijze!!); heel Nederland was nu opstandig.
Plakkaat van Verlatinghe, 1581
Verklaring geschreven door de Staten-Generaal in Antwerpen
Onafhankelijkheidsverklaring van de Republiek: onjuist; ging niet om alle 7 gewesten
Ging om de gewesten: Brabant, Gelre en Zutphen, Vlaanderen, Holland, Zeeland, Friesland, Mechelen & Utrecht.
Scheiding van Noord-NL door een plakkaat (wordt niet erkend door Filips II)
Noordelijke gewesten zoeken eerst nog naar nieuwe heer; 1588, 7 noordelijke gewesten elk voor zich soevereiniteit, gaan onafhankelijk verder als statenbond van zeven gewesten+ aantal ondergeschikte gebieden.
Spaanse Armada wordt verslagen, 1588
Filips ziet zichzelf als verdediger van ware, katholieke geloof.
Gaat de strijd aan met Elizabeth I.
Filips stuur ‘onoverwinnelijke vloot’; voor invasie Engeland
Filips overtuigt van overwinning; liet heroveringen van de Nederlanden stilliggen.
Hinderlaag van Filips II; stokte herovering van de Nederlanden.
Johan van Oldenbarnevelt (1547-1619)
Was jurist & vertrouweling Willem van Oranje.
Na dood Oranje; Johan raadspensionaris Holland
Helpt Republiek politiek gezien (samen met prins Maurits, zoon van Willem)
Na conflict onthoofd.
Maurits van Oranje (1567-1625)
Stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Gelre, Overijssel, Groningen en Drenthe.
Legeraanvoerder
Vader vermoord; Maurits 16 jaar
Op zijn 18e stadhouder van Holland en Zeeland
Creëren van: nieuwe gebieden de Republiek + professioneel leger
Hij laat Oldenbarnevelt onthoofden
Rembrandt van Rijn (1606/1607-1669)
Schilderijen voor burgers in Republiek
Onderwerpen: bijbelscenes, historische voorstellingen, portretten regenten & dominees en groepsportretten (bijv. leden van schutterijen (burgermilities); de Nachtwacht)
Van Rijn wordt pas interessant in de 19e eeuw (Goude Eeuw)
Coen verplaatst het bestuurscentrum van de VOC naar Batavia, 1619
1602 - VOC opgericht; voorkomen handelaren uit Republiek onderling beconcurreerden
Handel van Azië moet via VOC lopen (monopolie positie)
Hoofdkwartier VOC lag bij Bantam, Java
1598 - Filips II stelt handelsembargo met de Nederlanden in
Coen verovert stad Jakarta; 1619 nieuwe VOC-centrum; Batavia.
Vanuit Batavia uitbreiding van handelsimperium; grote delen van Azië (grof geweld)
De samenvatting gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden