H3 De Frans-Duitse Oorlog (1870-1871)
Oorzaken en aanleiding van de oorlog, verloop van de oorlog en gevolgen van de oorlog
De oorzaken van de oorlogen komen door de agressieve buitenlandse politiek van Frankrijk en Pruisen.
Frankrijk: Napoleon III wilde een soort Verenigde Staten van Europa onder Franse leiding. De Krim-Oorlog had hier al aan bijgedragen en Frankrijk was de sterkste macht in Europa.
Hij was tegen grote multinationale rijken (Oostenrijk-Hongarije) en steunde de Italianen die zich wilden losmaken uit het Habsburgse rijk en versloeg de Oostenrijkers in 2 veldslagen in 1859.
Zijn populariteit werd minder door zijn autoritaire bestuur. Wilde zijn prestige herstellen door van Mexico een Europese kolonie te maken. Dit mislukte helemaal door druk van de VS.
Pruisen: Wilhelm I wilde militaire versterking van Pruisen legerhervorming noodzakelijk. Bismarck kanselier in 1862. Voert de legerhervormingen door, tegen wil van het parlement.
Bismarck wilde een Duitse eenheid onder leiding van Pruisen. Hij veranderde de Duitse Bond (1815) in de Noord-Duitse Bond (1866) door het voeren van 2 oorlogen:
-Oorlog tegen Denemarken om de hertogdommen Sleeswijk en Holstein
-Oorlog tegen Oostenrijk om tegenstrijdige belangen voor het hervormen van de Duitse Bond
Hierdoor steeg het aanzien van Pruisen sterk en Frankrijk voelde zich hierdoor bedreigd. En helemaal toen een neef van Wilhelm koning van Spanje kon worden.
Deze sloeg het aanbod af en Wilhelm I moest beloven een dergelijk aanbod ook in de toekomst af te slaan, maar dit weigerde hij. Hij stuurde Bismarck een Emser Depesche om hem op de hoogte te stellen. Bismarck verkortte het telegram en publiceerde het in de pers. Toen dit ook Frankrijk bereikte, verklaarde Frankrijk Pruisen de oorlog op 19 juli 1870.
Oorlog komt in teken van Duitse eenheid, omdat Baden, Wurtemberg en Beieren de kant van Pruisen kiezen. De andere Europese mogendheden houden zich neutraal.
De Frans-Duitse oorlog bestond uit 2 verschillende oorlogen:
-1 van juli tot september een snelle Franse nederlaag bij Sedan
-2 van september tot januari een belegeringsoorlog rond Parijs
1: Franse Nederlaag bij Sedan
Het Pruisische leger trekt Elzas-Lotharingen binnen en zet een grote Franse troepenmacht bij Metz vast. Het leger dat Metz moest ontzetten kwam niet verder dan Sedan. Het werd daar ingesloten en verslagen en Napoleon werd gevangengenomen (2 september 1870)
De Fransen werden makkelijk verslagen door:
-gebrekkige organisatie van het Franse leger
-Goede organisatie van het Pruisische leger
2: In Parijs kwam onder druk van de burgerij een voorlopige regering tot stand: de regering van de nationale verdediging. Zij riep de Derde Republiek uit en besloot de oorlog voort te zetten op 4 september. Het karakter van de strijd veranderde volledig:
-de mobiele oorlog verandert rond Parijs in een belegeringsoorlog
-steeds opnieuw geformeerde en los van elkaar optredende Franse legers worden door het Duitse leger verslagen
-er ontstaat een guerrillastrijd van gewapende burgers tegen de Duitse vijand
op 18 januari werd het Duitse keizerrijk in Versailles uitgeroepen.
Als gevolg van de belegering van Parijs, ontstond er een hongersnood. De voorlopige Franse regering gaf zich 28 januari over. Er werd een conservatieve regering in Frankrijk gekozen en op 10 mei werd de Vrede van Frankfurt door Frankrijk en Duitsland getekend. Frankrijk moest de harde eisen van Duitsland aanvaarden:
-overdracht van de Elzas en een deel van Lotharingen
-een schadevergoeding van 5 miljard francs in 5 jaar betalen
De gevolgen van de oorlog voor Duitsland:
-de Duitse eenheid wordt voltooid
-Duitsland wordt de machtigste staat op het vasteland van Europa
-De Duitse economie krijgt een krachtige impuls
-Duits nationalisme neemt sterk toe
-Het militarisme neemt sterk toe
De gevolgen van de oorlog voor Frankrijk:
-de Commune en het neerslaan ervan
-de Franse economie leed schade, maar herstelde zich snel
-het ontstaan van de Revanche gedachte
Gevolgen van de oorlog voor andere landen in Europa:
-In navolging van Duitsland werd de algemene dienstplicht ingevoerd (niet in Groot-Brittannië)
-Aan het hoofd van de legers werden generale staven geplaatst
2 Oorlogvoering, economie en oorlog, soldaten in de oorlog, burgers en oorlog en pers en propaganda.
De Franse oorlogvoorbereiding verschilde sterk van die van Pruisen.
De Pruisische oorlogsvoorbereiding:
-invoering van driejarige dienstplicht
-oprichting van nieuwe regimenten
-ontwikkeling van nieuwe wapens
-ontwikkeling van nieuwe strategische plannen door de generale staf
Bismarck neemt tot ongenoegen van Moltke de leiding over van de generale staf. Hij was bang voor Frans verzet en buitenlandse inmenging en ging over tot artilleriebombardementen op Parijs, maar Parijs gaf zich pas over toen er door hongersnood muiterij onder de Nationale Garde ontstond.
De Franse oorlogsvoorbereiding:
-Frankrijk begon 5 jaar later met legerhervormingen
-Frankrijk voerde dienstplicht op beperktere schaal in en organiseerden de mobilisatie minder goed
-Frankrijk stelde minder financiële middelen ter beschikking
-Frankrijk had geen strategisch plan voor een oorlog met Duitsland
Doordat Pruisen vanaf 1850 snel industrialiseerde en sterke economische groei doormaakte, kon er extra in het leger geïnvesteerd worden. In Frankrijk kon er minder geïnvesteerd worden in het leger, omdat Napoleon III niet tegen de liberalen in de regering opkwam.
Door de oorlog was er schade aan de economie:
-de handel werd belemmerd doordat wegen en sporen werden gebruikt door het leger
-de Franse economie leed schade door de belegering van Parijs en de bezette delen van Frankrijk
-De Franse blokkade van de Duitse havens bracht de Pruisische economie weinig schade toe
-Door de korte duur van de oorlog was de schade op de economie van beide landen beperkt
In de eerste fase van de oorlog kwamen veel soldaten om door de nieuwe wapens, zoals de kanonnen, en doordat de Fransen overgingen tot ongeregelde en improviserende oorlogvoering. Er stierven ook veel soldaten aan een pokkenepidemie.
Tijdens deze oorlog kwam het Rode Kruis te hulp om de gewonde soldaten te verzorgen. Het Rode Kruis was in 1864 opgericht door Henry Dunant in Genève. Dit kwam doordat hij de bloederige slag bij Solferino had meegemaakt.
Zijn streven kwam voort uit het burgerlijk beschavingsideaal.
De Geneefse Conventie was ook het begin van het oorlogsrecht, het doel was dat het lot van de gewonden op het slagveld verbeterd moest worden. En dat het Rode Kruis niet als vijand behandeld moest worden maar als neutraal.
De Frans-Duitse oorlog werd zowel in Frankrijk als in Duitsland met open armen ontvangen: ze stemden allen voor de oorlog. Het Duitse enthousiasme bleef, maar het Franse enthousiasme bekoelde al snel:
-er vluchten veel Franse burgers in het najaar van 1870
-de Franse bevolking ging gebukt onder de hoge kosten van de bezetting
-Parijs werd in de tweede oorlog zwaar getroffen
De Nationale Garde die al tijdens de Franse revolutie was opgericht was een leger van burgers ter bescherming van de rechten van het volk. Hier sloten zich tijdens de belegering van Parijs 200.000 burgers bij aan en kregen wapens om de stad te verdedigen. De regering was bang voor opstand, en die kwam er in maart 1871.
De opstand: de Commune van Parijs, werd veroorzaakt door de grote ellende die de belegering had veroorzaakt. Zij riepen de stad uit tot een onafhankelijk gebied. De Franse regering nam tegenmaatregelen en de stad werd wederom belegerd. De bloedige week maakte een einde aan de Commune.
De Commune had socialist Karl Marx sterk geïnspireerd.
Qua pers en propaganda verschilde Frankrijk ook sterk van Duitsland. Bismarck liet buitenlandse verslaggevers toe bij de veldslagen waardoor hij steun van de buitenlandse pers kreeg. Frankrijk deed dat niet.
Beide landen voerden propaganda en hadden daar tijdschriften voor die de ideeën verspreidden. De ideeën versterkten het vijandbeeld.
REACTIES
1 seconde geleden