samenvatting hoofdstuk 3

Begrippen

Industriële revolutie = Periode waarin de landbouw voor de meeste mensen in Europa als belangrijkste middel van bestaan verdrongen werd door de industrie, de veranderingen waren zo groot dat men sprak van een revolutie.

Energiebronnen = Door allerlei uitvindingen kwamen er in de laatste twee eeuwen energiebronnen bij als gas, olie, elektriciteit en atoomenergie.

industriële samenleving = een samenleving waarin de meeste goederen in fabrieken worden gemaakt en waarin de meeste mensen in steden wonen.

industrialisatie = verandering van een samenleving waarin landbouw het belangrijkste middel van bestaan is naar een samenleving waarin industrie het belangrijkste is.

massaproductie = het vervaardigen van grote aantallen precies dezelfde producten.

arbeidsverdeling = het maken van producten in verschillende stappen. Elke arbeider hoefde maar één handeling te verrichten.

lopende band = transportband die het product in wording van arbeider naar arbeider brengt zodat hij zonder tijdverlies zijn handeling kan verrichten.

kapitalisme = economie waarbij de grond en de bedrijven eigendom zijn van ondernemers, de ondernemers willen een zo groot mogelijk winst maken.

handelskapitalisme = de eerste vorm van kapitalisme waarbij de winst door middel van handel werd gemaakt.

de 3 bevolkingslagen =

Kleine bovenlaag: rijke kooplieden,  fabrikanten en de adel.

Midden laag: De ambachtslieden, kleine handelaren, winkeliers en boeren met een behoorlijk stuk grond.

Onderlaag: Arme boeren, landarbeiders en arbeiders in de steden.

NV(naamloze vennootschap) = Bedrijf dat het gezamenlijke eigendom is van de aandeelhouder in dat bedrijf.

vakverenigingen = vereniging van arbeiders met hetzelfde beroep die opkomt voor de belangen van deze arbeiders.

dienstensector = Mensen in de dienstensector 'maken' niets (zoals een arbeider), maar doen werk voor andere mensen (bijvoorbeeld politie, doktoren, winkeliers, ambtenaren, docenten).

sociale wetten = Wetten die ervoor moeten zorgen dat de zwakkeren in de samenleving worden beschermd (onder andere ziektewet, werkloosheidswet).

Wat was nodig voor het ontstaan van industrieën?

De uitvindingen

Ook dit was nodig:

- energiebronnen: gas, olie en elektriciteit 

- grondstoffen: uit Europa en koloniën.

- veel kapitaal (geld): kooplieden en banken

- voldoende arbeidskrachten: de bevolking groeide, die in fabrieken gingen werken en alles gebeurde machinaal. 

Wat wordt bedoeld met de begrippen Industriële Revolutie, industriële samenleving en industrialisatie?

Industriële Revolutie: Periode waarin de landbouw voor de meeste mensen in Europa als belangrijkste middel van bestaan verdrongen werd door de industrie. De veranderingen waren zo groot dat men spreekt van een Revolutie.

Industriële samenleving: Een samenleving waarin de meeste goederen in fabrieken worden gemaakt en waarin de meeste mensen in steden wonen.

Industrialisatie: Verandering van een samenleving waarin landbouw het belangrijkste middel van bestaan is naar een samenleving waarin de industrie het belangrijkst is.

Beschrijf in enkele zinnen waarom in de 19e eeuw de steden snel in omvang en aantal groeiden.

Omdat de arbeiders bij de fabrieken gingen wonen.

Wat is massaproductie?

Productiesysteem waarmee grote aantallen van precies hetzelfde product worden gemaakt.

Twee kenmerken van massaproductie zijn arbeidsverdeling en het gebruik van een lopende band.

Licht elk van deze kenmerken in één of twee zinnen toe.

Arbeidsverdeling: Het maken van producten in verschillende stappen.

Lopende band: Een product in wording voor door middel van een lopende band van arbeider naar arbeider gebracht, zodat elke arbeider zijn handeling zonder tijdverlies kan verrichten.

Noem een nadeel en drie voordelen van massaproductie

Er kwam langzamerhand een einde aan het werk van vakbekwame handwerkslieden. - sneller en goedkoper - De massaproducten werden zo voor veel mensen betaalbaar. - Kapotte onderdelen konden steeds worden vervangen.

Door de industrialisatie werden de werkomstandigheden van de fabrieksarbeiders slechter. Geef hiervan vier voorbeelden.

 Minder plezier in het werk - Kinderarbeid - Ongezond werk - Geen arbeidscontract

Hoe was aanvankelijk na de industrialisatie het leven van de fabrieksarbeiders in de steden?

De woonomstandigheden waren bijzonder slecht. Families van soms twaalf personen leefden in één kamer. Er was geen toilet en geen waterleiding. Water haalde men uit pompen, rivieren en beken in de omgeving, waar ook de open riolen op uitkwamen! Het was er ook onveilig.

Welke veranderingen brachten verbetering in het leven van arbeiders?

Er kwam straatverlichting en openbaar vervoer. - Er kwamen meer uitgaansmogelijkheden. - De steden kregen een ondergronds riolenstelsel. - Er werden waterleidingen aangelegd. - Er werd meer politie aangesteld om de burgers te beschermen - Het aantal scholen, ziekenhuizen en bibliotheken werd uitgebreid. - De arbeiders gingen eigen activiteiten organiseren om elkaar te helpen.

Wat zijn de vier belangrijkste kenmerken van het kapitalisme?

De arbeider werkt in opdracht van een werkgever (eigenaar van een of meer bedrijven). Deze is daarbij niet aanwezig. Dat wordt scheiding tussen kapitaal en arbeid genoemd. - De werkgever is een zakenman die het kapitaal heeft om grondstoffen, werktuigen, vervoermiddelen en lonen te betalen. - De meeste bedrijven zijn in handen van particulieren. - De werkgevers proberen zoveel mogelijk winst te maken.

 Welke twee ontwikkelingen zijn te zien bij de overgang van handelskapitalisme naar industrieel kapitalisme? Licht deze ontwikkelingen kort toe.

Nijverheid - Handel