Memo Geschiedenis Module 6 Eigen land en eigen volk
§ 1 De Duitse eenwording
§ 1.1 De ontwikkeling van het Duitse nationalisme
· Begin van culturele nationalisme ingezet door jonge schrijvers, geleerden en kunstenaars die zich afkeerden van de Fransen en het Duits verheven vonden. Middenpunt van deze groep: Johann Gotfried Herder - grondlegger nationalisme. Vergelijkt met natuur: iedereen door verwantschap verbonden, maar dit gevoel van saamhorigheid leeft nog niet onder hogere standen. Iedere natie eigen karakter, taal is ziel vd natie, maar ook klimaat belangrijk. Politiek hoeven volken geen eenheid te vormen; staatsvorming van ondergeschikt belang.
· Eind 18e eeuw heel Europa op zoek naar eigen taal+cultuur (herwaardering ervan). In deze tijd van de Romantiek, die rond 1830 op z’n top was, zette zich af tegen Franse klassieke stijl, omdat er te weinig ruimte was voor eigenheid van volken (nationalisme). Dit culturele nationalisme uitte zich in Dld door br. Grimm. Zij beschreven de mondeling overgedragen Duitse sprookjes en hoopte daarin de ware, onaangetaste volksziel te vinden. De waarheid vertellen kwam in de Romantiek op tweede plaats.
· Voor herder hoefde een volk geen eigen staat te vormen, maar voor veel nationalisten was dit niet voldoende. Aan deze ontwikkeling hebben de Napoleontische oorlogen veel bijgedragen. Napoleon wilde heel Europa veroveren, maar in Dld zorgde dit voor grote haat en veel saamhorigheid. Duitse nationalisten voegden zich bijeen en begonnen vrijheidsoorlog - één Duits Rijk, waar alle burgers vrij zijn en grondwet is, gekozen regering. Volksheld Jahn richtte in 1811 turnverenigingen op om militaire discipline bij te brengen.
§ 1.2 De Duitse eenwording
· Wener Congres in 1815 grote teleurstelling - geen nationalistische eenheid. Wel ontstond Deutsche Bund, maar stelde weinig voor, olv Metternich, die belangrijkste man van Oostenrijk was en invloed had op Franz 1. Hij wilde dat Oostenrijk belangrijkste deel bleef van Europa. Nationalisten konden zich niet vinden in deze bond - verzet door Burschenschaften, maar verafschuwd door vorsten, dus na een moord verboden. Ook beweging van Jahn verboden - opgesloten. 1818 begin afschaffen douanerechten tussen Pruisische gewesten, maar Duitse Bond steunde dit niet - pas midden 19e eeuw meeste staten aangesloten bij Zollverein. 1848: koning Wilhelm 4e moest grondwet toestaan en voortouw nemen in nationale eenwording - Duitse Nationale Vergadering. Deze werd professorenparlement genoemd doordat ze geen daadkracht hadden en er alleen mensen uit burgerij zaten. Het was moeilijk te bepalen wie er wel/niet bij Duitsland hoorden. Dit ging niet werken - nationalisten keerden zich af vd vergadering. Parlement hield niet lang vol, juni 1849 werden leden verwijderd - volk greep naar wapens, maar werd neergeslagen.
· Otto von Bismarck: 1862 leiding, afkomstig uit conservatief adellijk geslacht. Vond Buschenschaften te liberaal en wilde duelleren - veel schulden door leefstijl - naar fam. in Pommeren, maar slechte gezondheid en verveelde zich. Ging kuren en ontmoette daar groten der aarde. 32e levensjaar: lid van Pruisische landdag, politieke carrière. Toen hij Pruisische regeringsleider werd, besloot hij dat er een Duitse staat moest komen, maar niet door bevlogen liberaal nationalisme: praktische man, maar Oostenrijk stond in de weg. In 1866 oorlog geforceerd - Franz Jozef na 7 weken verslagen: geld betalen en gebieden bij Pruisen - Bismarck steeg tot kanselier, volk vond hem een verpersoonlijking van nationalistische gevoelens - steeds meer Duitse staten sloten zich aan. 1870 oorlog met Frankrijk uitgelokt - overwinning op Napoleon 3e, in spiegelzaal v Versailles het Tweede Duitse Keizerrijk uitgeroepen.
· Eerste sporen v nationalisme bij dichter Arndt en Jahn, veel militaire discipline en beschermd blijven van andere volken door verhevenheid. Na romantiek veel agressie en egoïsme - superioriteit. Ook gebaseerd op bedreigd voelen door joden, industrialisering en modernisering: zij zouden Duitse cultuur van binnen vernietigen, van buiten Frankrijk - Völkisch nationalisme. Zij wilden sterk leger en verwijdering van vreemde elementen (joden) omdat zij superioriteit aantasten. Dit was klein stapje naar agressieve antisemitisme.
§ 2 De Italiaanse eenwording
§ 2.1 Risorgimento
· Italië: eind vd 18e eeuw boerenbevolking, weinig bloei in de handel. Alleen in Noord-Italië beetje bloei; 1844 waren in de Siciliën maar 300 ondernemers, zwaar onder druk van geloof. Paus aan hoofd van het geloof, alleen de armenzorg en roverswezen was goed geregeld - er kwam een opstand op, de barbaren moesten weg. Verlichting vanuit Frankrijk zorgde dat men af wilde van macht van geestelijken en vele machthebbers - beëindigd door Franse Revolutie en Napoleon. Napoleon liet zich uit roepen tot Koning van Italië, in zijn tijd maakte Italië economische ontwikkeling door, landbouw verbeterd, een grondwet ontstond en machthebbers werden verdreven. Toch werd het ervaren als een bezetting, want zij waren de speelbal van een ander te zijn - risorgimento: streven v nationalisten naar modernisering en eenwording van Italië, staat voor herleving van grootsheid van Italië in oudheid en Renaissance.
· 1815 laatste Fransman weg, Congres van Wenen werd teleurstelling: formalige staten en machthebbers weer hersteld, adel weer terug en kerk weer macht. Land werd afgestaan aan Oostenrijk, behalve Sardinië-Piedmont en Kerkelijke staat (paus), werd alles bestuurd door Oostenrijkers. Herstel van absolute macht zorgde ervoor dat nationalisten ontmoetingen hadden in het geheim. Bekendste genootschap: carbonari (kolenbranders) - revoluties mislukten. Één van hen was Mazzini (1805 – 1872). Vanuit Frankrijk richtte hij Giovine Italia op, probeerde idee van nationale eenheid te verspreiden bij volk. Hij was een praktische denker, de muziek van Verdi steunde hem hierin.
§ 2.2 Weer revolutie
· Rond 1840 nerveuze sfeer: nieuwe, liberale, nationalistische paus. Gematigde nationalisten vonden Mazzini te vurig en hoopten op leiding vd paus. 1848 Revolutiegolf, door heel Europa en ook Oostenrijk -opstand in Wenen - Milaan en Venetië ook in opstand en na 5 dagen stortte Oostenrijkse bestuur in. Koninkrijk Sardinië-Piedmont wilde alle Oostenrijkse legers verjagen (1e Italiaanse bevrijdingsoorlog): mislukte door versterking aan Oostenrijkse kant. Mazzini: beurt aan het volk - paus vluchtte, Mazzini nam bestuur over, maar geen kans van slagen. Napoleon 3e nam bestuur over om daarmee Franse katholieken voor zich te winnen. Mazzini vluchtte, Franse troepen bleven 20 jaar in Rome.
· Nationale revolutie weer mislukt door buitenlandse mogendheden, alleen Sardinië was zelfstandig: grondwet, tolerant klimaat. Piedmont was belangrijkste gebied. In 1852 kreeg Cavour daar leiding. Hij was manipulator, geen nationalist, maar wel ermee eens dat Oostenrijkers weg moesten. Door connecties met Frankrijk schakelde hij Napoleon 3e in - steun bij nieuwe bevrijdingsoorlog, in ruil voor gebieden. Cavour lokte oorlog uit: april 1859 2e Italiaanse bevrijdingsoorlog. Napoleon stopte er plotseling mee, omdat hij waarschijnlijk werd bedreigd vanuit Pruisen. In juli wapenstilstand - wederom mislukte bevrijdingsstrijd, nog meer onrust.
§ 2.3 De roodhemden van Garibaldi
· 1860 Sicilië boerenopstand door uitbuiting door vorsten - Guiseppe Garibaldi betrok Zuid-Italië in eenheidsstrijd met een eigen strijdmacht, o.a. 2 stoomscheepjes: ‘Piedmonte’ en ‘Lombardo’. 6 mei Genua - Sicilië, Garibaldi in rood hemd, versloegen leger van de heerser Bourbon, op 27 mei Palermo (hoofdstad van Sicilië) ingenomen. Cavour was angstig, hij dacht dat Italië nog niet klaar was en wilde revolutionaire Garibaldi aan de macht.
· Leger van Garibaldi - Napels, waar men blij vrij kwam van Bourbon. Garibaldi gedroeg zich als een staatshoofd - Cavour in problemen: aanval op Franse Rome zou kunnen leiden tot oorlog - Sardijnse leger stopte Garibaldi. Vervolgens volksstemming in zuiden, waar men zou kiezen voor vereningd Italië. 26 oktober 1860 V.Emmanuel 2 ontmoet Garibaldi, rijden Napels in. Maar V.Emmanuel wordt leider.
· 17 maart 1861 uitroeping van eenheidsstaat met V.E.2 als koning. Cavour stierf 11 weken later. Kerkelijke staat en Venetië bleven apart - 1871 ook erbij. Nog wel verschil in ontwikkeling, nu nog steeds (Noord ß- Zuid)
· Dld + Italië beiden begin 19e eeuw het nationalisme - zorgt voor ontstaan van deze landen. Niet alleen ongedeeld, maar voor vrij - onderdruk - revolutie in 1848 - Bismarck en Cavour. Zij maakten beiden gebruik van heersende nationalistische gevoelens. Ze lokten oorlogen uit om hun doel te bereiken. Garibaldi geeft de eenwording een ander en romantischer karakter.
§ 1 De Duitse eenwording
§ 1.1 De ontwikkeling van het Duitse nationalisme
· Begin van culturele nationalisme ingezet door jonge schrijvers, geleerden en kunstenaars die zich afkeerden van de Fransen en het Duits verheven vonden. Middenpunt van deze groep: Johann Gotfried Herder - grondlegger nationalisme. Vergelijkt met natuur: iedereen door verwantschap verbonden, maar dit gevoel van saamhorigheid leeft nog niet onder hogere standen. Iedere natie eigen karakter, taal is ziel vd natie, maar ook klimaat belangrijk. Politiek hoeven volken geen eenheid te vormen; staatsvorming van ondergeschikt belang.
· Eind 18e eeuw heel Europa op zoek naar eigen taal+cultuur (herwaardering ervan). In deze tijd van de Romantiek, die rond 1830 op z’n top was, zette zich af tegen Franse klassieke stijl, omdat er te weinig ruimte was voor eigenheid van volken (nationalisme). Dit culturele nationalisme uitte zich in Dld door br. Grimm. Zij beschreven de mondeling overgedragen Duitse sprookjes en hoopte daarin de ware, onaangetaste volksziel te vinden. De waarheid vertellen kwam in de Romantiek op tweede plaats.
§ 1.2 De Duitse eenwording
· Wener Congres in 1815 grote teleurstelling - geen nationalistische eenheid. Wel ontstond Deutsche Bund, maar stelde weinig voor, olv Metternich, die belangrijkste man van Oostenrijk was en invloed had op Franz 1. Hij wilde dat Oostenrijk belangrijkste deel bleef van Europa. Nationalisten konden zich niet vinden in deze bond - verzet door Burschenschaften, maar verafschuwd door vorsten, dus na een moord verboden. Ook beweging van Jahn verboden - opgesloten. 1818 begin afschaffen douanerechten tussen Pruisische gewesten, maar Duitse Bond steunde dit niet - pas midden 19e eeuw meeste staten aangesloten bij Zollverein. 1848: koning Wilhelm 4e moest grondwet toestaan en voortouw nemen in nationale eenwording - Duitse Nationale Vergadering. Deze werd professorenparlement genoemd doordat ze geen daadkracht hadden en er alleen mensen uit burgerij zaten. Het was moeilijk te bepalen wie er wel/niet bij Duitsland hoorden. Dit ging niet werken - nationalisten keerden zich af vd vergadering. Parlement hield niet lang vol, juni 1849 werden leden verwijderd - volk greep naar wapens, maar werd neergeslagen.
· Otto von Bismarck: 1862 leiding, afkomstig uit conservatief adellijk geslacht. Vond Buschenschaften te liberaal en wilde duelleren - veel schulden door leefstijl - naar fam. in Pommeren, maar slechte gezondheid en verveelde zich. Ging kuren en ontmoette daar groten der aarde. 32e levensjaar: lid van Pruisische landdag, politieke carrière. Toen hij Pruisische regeringsleider werd, besloot hij dat er een Duitse staat moest komen, maar niet door bevlogen liberaal nationalisme: praktische man, maar Oostenrijk stond in de weg. In 1866 oorlog geforceerd - Franz Jozef na 7 weken verslagen: geld betalen en gebieden bij Pruisen - Bismarck steeg tot kanselier, volk vond hem een verpersoonlijking van nationalistische gevoelens - steeds meer Duitse staten sloten zich aan. 1870 oorlog met Frankrijk uitgelokt - overwinning op Napoleon 3e, in spiegelzaal v Versailles het Tweede Duitse Keizerrijk uitgeroepen.
· Eerste sporen v nationalisme bij dichter Arndt en Jahn, veel militaire discipline en beschermd blijven van andere volken door verhevenheid. Na romantiek veel agressie en egoïsme - superioriteit. Ook gebaseerd op bedreigd voelen door joden, industrialisering en modernisering: zij zouden Duitse cultuur van binnen vernietigen, van buiten Frankrijk - Völkisch nationalisme. Zij wilden sterk leger en verwijdering van vreemde elementen (joden) omdat zij superioriteit aantasten. Dit was klein stapje naar agressieve antisemitisme.
§ 2 De Italiaanse eenwording
§ 2.1 Risorgimento
· Italië: eind vd 18e eeuw boerenbevolking, weinig bloei in de handel. Alleen in Noord-Italië beetje bloei; 1844 waren in de Siciliën maar 300 ondernemers, zwaar onder druk van geloof. Paus aan hoofd van het geloof, alleen de armenzorg en roverswezen was goed geregeld - er kwam een opstand op, de barbaren moesten weg. Verlichting vanuit Frankrijk zorgde dat men af wilde van macht van geestelijken en vele machthebbers - beëindigd door Franse Revolutie en Napoleon. Napoleon liet zich uit roepen tot Koning van Italië, in zijn tijd maakte Italië economische ontwikkeling door, landbouw verbeterd, een grondwet ontstond en machthebbers werden verdreven. Toch werd het ervaren als een bezetting, want zij waren de speelbal van een ander te zijn - risorgimento: streven v nationalisten naar modernisering en eenwording van Italië, staat voor herleving van grootsheid van Italië in oudheid en Renaissance.
· 1815 laatste Fransman weg, Congres van Wenen werd teleurstelling: formalige staten en machthebbers weer hersteld, adel weer terug en kerk weer macht. Land werd afgestaan aan Oostenrijk, behalve Sardinië-Piedmont en Kerkelijke staat (paus), werd alles bestuurd door Oostenrijkers. Herstel van absolute macht zorgde ervoor dat nationalisten ontmoetingen hadden in het geheim. Bekendste genootschap: carbonari (kolenbranders) - revoluties mislukten. Één van hen was Mazzini (1805 – 1872). Vanuit Frankrijk richtte hij Giovine Italia op, probeerde idee van nationale eenheid te verspreiden bij volk. Hij was een praktische denker, de muziek van Verdi steunde hem hierin.
§ 2.2 Weer revolutie
· Rond 1840 nerveuze sfeer: nieuwe, liberale, nationalistische paus. Gematigde nationalisten vonden Mazzini te vurig en hoopten op leiding vd paus. 1848 Revolutiegolf, door heel Europa en ook Oostenrijk -opstand in Wenen - Milaan en Venetië ook in opstand en na 5 dagen stortte Oostenrijkse bestuur in. Koninkrijk Sardinië-Piedmont wilde alle Oostenrijkse legers verjagen (1e Italiaanse bevrijdingsoorlog): mislukte door versterking aan Oostenrijkse kant. Mazzini: beurt aan het volk - paus vluchtte, Mazzini nam bestuur over, maar geen kans van slagen. Napoleon 3e nam bestuur over om daarmee Franse katholieken voor zich te winnen. Mazzini vluchtte, Franse troepen bleven 20 jaar in Rome.
· Nationale revolutie weer mislukt door buitenlandse mogendheden, alleen Sardinië was zelfstandig: grondwet, tolerant klimaat. Piedmont was belangrijkste gebied. In 1852 kreeg Cavour daar leiding. Hij was manipulator, geen nationalist, maar wel ermee eens dat Oostenrijkers weg moesten. Door connecties met Frankrijk schakelde hij Napoleon 3e in - steun bij nieuwe bevrijdingsoorlog, in ruil voor gebieden. Cavour lokte oorlog uit: april 1859 2e Italiaanse bevrijdingsoorlog. Napoleon stopte er plotseling mee, omdat hij waarschijnlijk werd bedreigd vanuit Pruisen. In juli wapenstilstand - wederom mislukte bevrijdingsstrijd, nog meer onrust.
§ 2.3 De roodhemden van Garibaldi
· 1860 Sicilië boerenopstand door uitbuiting door vorsten - Guiseppe Garibaldi betrok Zuid-Italië in eenheidsstrijd met een eigen strijdmacht, o.a. 2 stoomscheepjes: ‘Piedmonte’ en ‘Lombardo’. 6 mei Genua - Sicilië, Garibaldi in rood hemd, versloegen leger van de heerser Bourbon, op 27 mei Palermo (hoofdstad van Sicilië) ingenomen. Cavour was angstig, hij dacht dat Italië nog niet klaar was en wilde revolutionaire Garibaldi aan de macht.
· Leger van Garibaldi - Napels, waar men blij vrij kwam van Bourbon. Garibaldi gedroeg zich als een staatshoofd - Cavour in problemen: aanval op Franse Rome zou kunnen leiden tot oorlog - Sardijnse leger stopte Garibaldi. Vervolgens volksstemming in zuiden, waar men zou kiezen voor vereningd Italië. 26 oktober 1860 V.Emmanuel 2 ontmoet Garibaldi, rijden Napels in. Maar V.Emmanuel wordt leider.
· 17 maart 1861 uitroeping van eenheidsstaat met V.E.2 als koning. Cavour stierf 11 weken later. Kerkelijke staat en Venetië bleven apart - 1871 ook erbij. Nog wel verschil in ontwikkeling, nu nog steeds (Noord ß- Zuid)
· Dld + Italië beiden begin 19e eeuw het nationalisme - zorgt voor ontstaan van deze landen. Niet alleen ongedeeld, maar voor vrij - onderdruk - revolutie in 1848 - Bismarck en Cavour. Zij maakten beiden gebruik van heersende nationalistische gevoelens. Ze lokten oorlogen uit om hun doel te bereiken. Garibaldi geeft de eenwording een ander en romantischer karakter.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden