Kunst

[°] MIDDELEEUWEN ME: ~Romaans: 1000-1200 ~Gotiek: 1150-1500
NT: ~renaissance ~barok ~rococo ~classicisme (*) Romaanse Kunst -!- abdijen=centra van cultuur (+abdijkerk) ~>op het platte land, dus “rurale cultuur” =>religieuze kunst

{#} KENMERKEN - BOUWKUNST - ROMAANS *sober & massief ~> geen tirlantijntjes *gesloten & strak ~> kleine ramen *laag (door weinig kennis) & horizontalisme *eenvoudige structuur & geometrische figuren *ramen => rondbogen *muren = dragers =>kleine ramen = meer steunkracht *binnenin ~> donker & eenvoudig (*) Gotische Kunst -!- kathedralen + burgerlijke gebouwen ~> in de stad, dus “stadscultuur” =>straalt rijkdom uit

{#} KENMERKEN - BOUWKUNST - GOTISCH *grote ramen + spitsbogen + roosvensters *rijkelijk versierd *verticalisme ~> zo dicht mogelijk bij God *skeletbouw => dragend skelet °muren niet langer steun =>grote ramen~SKELET: °buiten -luchtbogen -steunberen °binnen -kruisribgewelf -bundelpijlers *veel meer licht ~>gekleurd door glasraam *gevoel van ruimtelijkheid ~>luchtig=>geen compacte volumes ~>ziet er complex uit

{#} KENMERKEN - BEELDHOUWKUNST - GOTISCH *zeer religieus *ondergeschikt aan bouwkunst ~> portaalsculptuur

[°] RENAISSANCE (*) Nieuwe kunst, spiegel van een nieuwe tijd ~>wedergeboorte van de kunst van de klassieke Oudheid ~>loopt gelijk met humanisme ~>begint in Italië, in de 15e-16e eeuw {#} KENMERKEN *mens & natuur staan centraal ( =antropocentrisme <=> ME=theocentrisme ) -->’aardse schoonheid’ ~~>anatomie noodzakelijk! om waarheidsgetrouw te kunnen afbeelden *perspectief! , 3e dimensie *inspireert zich op de Oudheid °zuilen (dorisch + ionisch + korintisch) °koepels °mythologische onderwerpen*zin voor evenwicht, symmetrie & harmonie *persoonlijkheid van de kunstenaar weegt door~>techniek&wetenschappen centraal °Homo Universalis° -de mens de alles kan -veelzijdig iemand (*) Italië : 15e – 16e eeuw ~>humanisme ontstond dan ook
Waarom in Italië ? °direct contact met overblijfselen van de Oudheid °Gothiek niet echt succesvol => staan open voor iets nieuws °Grote immegratie van de Byzantijnen (spraken Grieks) => Griekse cultuur herleeft °geld nodig voor kunst => Noord-Italië was rijk! |mecenas:iemand die kunst financieel ondersteunt&beschermt (F de medici)|aan mecenaat doen = het beschermen ~~ vroegrenaissance (15e eeuw) = Quattrocento
centrum = Firenze ~~ bloeiperiode (16e eeuw, tot ong. 1550) = Cinquecento
centrum = Venetië + Rome [paus = mecenas)

-°- BOUWKUNST -°- {#} KENMERKEN - BOUWKUNST - RENAISSANCE renaissance × gotiek ~> spitsbogen uit de mode =>rondbogen + ramen met fronton ~~>geen hoge gebouwen °geen skeletbouw, geen kruisribgewelven =>tonggewelven + ribgewelven *mens centraal, dus “dichter bij God” niet van toepassing => geen verticalisme--vrij sober (<=> gotiek : veel versieringen) =>gebaseerd op Oudheid --normale structuur (<=>gotiek : ingewikkelde structuur) --daken hellen naar binnen (<=> gotiek : steile daken) °renaissance koepel => trommel – 2koepelschalen – lantaarn
Quattrocento : Brunelleschi ~> grote vernieuwer, bouwer ° vondelingenhuis, Firenze °San Lorenzo, Firenze °pazzikapel ° !Santa Maria Del Fiore => KOEPEL, baseert zich op pantheon
MAAR: geen klakkeloze navolging van de klassieke oudheid! pantheon <=> koepel van Brun. °laag&breed °hoog °gat °lantaarn °rond °zeshoekig

Cinquecento : Bramante
Michelangelo (David van Michelangelo => hoog-renaissance) =>St.-Pietersbasiliek ~>versierd! ~palazzi = zeer typisch, vb van burgerlijke bouwkunst °pilasters (vensterstroken) & friezen

-°- BEELDHOUWKUNST -°- {#} KENMERKEN - BEELDHOUWKUNST - RENAISSANCE *lichte S-lijn => contrapost of chiasme *zelfstandig, los van gebouw (<=>gotiek)°David van Donatello (~>grote vernieuwer) => vroeg-renaissance ** David van Michelangelo <=> David van donatello °marmer, gekapt °brons, gegoten °naakt °hoed + laarzen °straalt godheid uit °gewoon jong knaapje °groot! °menshoogte => naar levend voorbeeld **GEEN emoties **begin van barok ~> veel onafgewerkte beelden van Michelangelo => emotie&dynamiek

-°- SCHILDERKUNST -°- {#} KENMERKEN - SCHILDERKUNST - RENAISSANCE
renaissance × gotiek ~~veel realistischer =>3e dimensie (<=> gotiek : vlak, geen of weinig diepte) °GOTIEK: religieus ~>lijkt op icoon *symmetrisch *horizontaal *straalt rust uit *evenwichtige compositie *verwijst naar Oudheid
Quattrocento *religieus, maar komt menselijk/aards over =>Masaccio (=belangrijk schilder) °‘Drievuldigheid’ (=>driehoekscompositie) *rust, harmonie, schoon menselijke =>Botticelli °‘la Primavera’ *naaktheid =>Botticelli °‘de geboorte van venus’

Cinquecento *Leonardo Davinci (=overgangsfiguur, Qu.-Cinq.) °Mona Lisa (:sfumato <=> Bott.: scherpe lijnen) *sfumato=zeer zachte overgang door zeer transparante laagjes °laatste avondmaal (=muurschildering in Milaan) =>Jezus centraal *Michelangelo (werkt in Rome) °sixtijnse kapel (plafond veel eerder dan achterwand!) *af&toe barokkenmerken ~dynamiek ~beweging ~emoties&expressie =>ligt aan basis van barok *renaissance ook aanwezig:mens centraal~>zware, massieve figuren (lijkt op Masaccio) #achterwand sixtijnse kapel ~> later => nog meer barok °door elkaar + druk + bloot (16e E~>gecensureerd: doekjes bijgeschilderd) *Rafaël (werkt in Rome) =>typisch renaissance °School van Athene °fresco’s in Vaticaan °vele madonna’s met kind *Titiaan (Venetië) -licht&kleur = belangrijk ~vele portretten (oa keizer Karel) =>basis van Barok: ~contrasten ~diagonaal ~>heeft invloed op Rubens (*) Renaissance buiten Italië 15e E~> bij ons nog volop Gotiek (bv. OLV kathedraal) °Renaissance dringt door in 16e E, door: *handelscontacten (bv. Italiaanse bankiers in Antwerpen) *oorlogen *boekdrukkunst *kunstenaars gingen naar Italië op studiereis *Rome = belangrijk bedevaartoord *vorsten nodigden Italiaanse kunstenaars uit ~>soms ook vermenging met Gotiek

-°-BOUWKUNST-°- *vermenging! : bv. renaissancegebouw met stijl dak -°-SCHILDERKUNST-°- ~>Nederlanden => italianisten, bv. Patinier °verliezen dus beetje hun eigenheid *Pieter Brueghel de oude; blijft zichzelf! =erfgenaam van de Vlaamse primitieven °mens&natuur centraal °gewone volksmens, dus ook lelijke kant *‘ Val van icarus’ ~>typisch Renaissance => Griekse mythe *‘dulle griet’

[°] BAROK ~> 17e eeuw ~>groeit uit de renaissance °grondlegger = Michelangelo *barok = scheldnaam (baroko = scheve parel) (*) Algemeen
Verschillen met renaissance
R: Rust, kalmte <=> B: onrust, spanning
R: symmetrie <=> B: geen evenwicht, asymmetrie
R: rationele kunst <=> B: gevoel, emotionele&expressieve kunst
R: verticaal <=> B: horizontaal =>Barok wil overtuigen! Gelijkenissen met renaissance *frontons & zuilen *aandacht voor de mens & de natuur *perspectief *Griekse mythologie blijft bestaan (*) Volbarok in Katholieke landen: in dienst van de Katholieke kerk

-°-BOUWKUNST-°- ~> Italië ~>Zuidelijke Nederlanden ~>Spanje =>gevolg: veel zwier & dynamiek *Il Gesu : Jezuïtenkerk in Rome ~>vb. van volbarok, late 16e E =>prototype: °fronton °pilasters (zuil=rond, pilaster=vierkant) °voluten °doorbroken gevel door naar voor en naar achter in te springen =>doorbreken van horizontalisme *interieur = toonaangevend ~> weelderige fresco’s *Carolus Borromeus : Antwerpen *St.-Michielskerk : Leuven => HOOG °trompe-l’oeil effecten ~>doorkijk naar de hemel °sterk versierd =>streven naar INTEGRATIE in de omgeving
DOOR: bv. pleinen (St.-Pietersplein ~> Bernini) (Spaanse Trap)

-°-BEELDHOUWKUNST-°- ! religieuze onderwerpen *Bernini: °David °‘visioen van de Heilige Theresa’

-°-SCHILDERKUNST-°- *Caravaggio => toonaangevend ~>S-lijn & schuine lijn (compositie) ~>licht! :spots, schaduw => contrast => clair-obscure (kleur) ° ‘kruisiging van Petrus’ ° ‘matheus en de Engel’ =>emoties, realistisch, asymmetrie {#} KENMERKEN - SCHILDERKUNST - BAROK *diagonale lijn ~> compositie *gespierd *lichtcontrasten *mens & natuur *asymmetrie *actie zelf*dynamiek *Rubens : naast godsdienstige werken, ook mythologische werken => DYNAMIEK *Jordaens : volks, beweging, uitbundig, eten&drinken *Van Dyck: portretten, lichtreflecties (*) Classicerende barok, 17e eeuw ~~>veel dichter bij renaissance => beheerster *Frankrijk & protestantse landen -°-BOUWKUNST-°- FRANKRIJK *St. Louis des invalides °verticalisme °zuilen °geen voluten °koepel met dubbele trommel verschillen met volbarok °rechte lijnen ipv krullen °minder versieringen °komt rationeler over *Louis de Vea = tuinarchitect = le Nôtre *Versailles = enorm paleis, tuinarchitect~>le Nôtre * ook in Engeland ~> classicerende barok -°-SCHILDERKUNST-°- °Frans Hals : Verenigde provincies ~portretten ~natuur ~stillevens °Jacob van Ruysdael ~sombere natuurtaferelen ~donker, bewolkt, bomen met dode takken °Hobbema °Kalff ~> stillevens °Johannes Vermeer ~>genretaferelen ~vaak geel&blauw *heel burgerlijk *simpel interieur *1 of enkele figuren *RUST

°Rembrandt = uitzondering! ~>(zelf)portretten, landschappen, religieuze werken =>beïnvloedt door Caravaggio à clair-obscure =>vaak aardekleuren (terracotta + bruin + oker) * ‘de Nachtwacht’ [°] ROCOCO ~> 18e eeuw, na 1715 =>niet langer in dienst van koning&kerk =>decoratiekunst, bv. op galante feesten ->frivool =>aristocratische kunst ~>vloeit uit barok èoverdreven vorm van de barok *naam komt van ‘Rocaille-motief’ (=asymmetrische schelp) °veel goud, pasteltinten, lichte kleuren ~>interieur = kleine meubels, grote vensters & spiegels ~>veel krulletjes, alles is rond/ovaal (ook grondplan) =>trompe-l’oeil [°] CLASSICISME =>terug rationalisme ~>geen krulletjes, ornamentjes <=> barok&rococo =>gevoel
wel: sobere figuren, hoeken, rechte lijnen =>klassieke oudheid letterlijk imiteren *Panthéon, imitatie van het patheon *Madeleine *L’Arc de Triomphe