Koude oorlog deelcontext 1

Historische context Koude Oorlog deelcontext 1

1917 belangrijke omwenteling in Rusland, de communisten grepen de macht van de tsaren. Communisten streven naar klasseloze samenleving, doel: wereldrevolutie -> kapitalisme verslagen worden en iedereen gelijk. Onder Stalin (1928-1953) veranderde SU in totalitaire staat. Comm hadden controle over dagelijks leven van russen op alle gebieden. Vrijheden en voorkeuren onbelangrijk en gevaarlijk. In westerse landen vrijheid basis van de samenleving -> bescherming politieke rechten individu en vrije markteconomie (kapitalisme).
Ondanks verschillende ideologieën samenwerking tussen VS en SU vanaf 1941 tegen asmogendheden (nazi-du, Italië en Japan). Door hun deelname Japan en Du niet meer alleen succes, einde oorlog liep ondanks succesvolle samenwerking de spanning tussen SU en VS op. Tijdens Conferentie van Potsdam 1945 werd duidelijk dat ze verschilden over mening van verdeling macht in EU. VS wilde vrije verkiezingen, Stalin niet. Veroverde delen door SU geen vrijheid en ze konden het niet eens worden over grens Duitsland.
Wantrouwen tussen SU en west nam nog meer toe, wilde allebei gunstig gelegen gebieden onder controle krijgen. Hierdoor 2 invloedssferen: comm en demo/kapitalistische. In oost-EU ontstaan volksdemocratieën naar model SU. Hierin mochten burgers alleen op comm partij stemmen -> vazalstaten van Stalin. VS probeerde in landen van west-EU liberale demo en kapitalisme te bevorderen, vijandsbeeld van beiden bevestigd.
Na WOII EU in puin. Eco slecht, veel west-EU comm partijen, zagen de gelijksgedachte van Marx als oplossing voor armoede -> VS president Harry Truman (1945-1953) wantrouwen -> was bang dat west-EU ook zo werd. 1947 Trumandoctrine -> economische en militaire steun aan alle landen behalve comm. Eco sterk land minder snel prooi dan comm -> ontwikkeling Marshallplan -> EU landen kregen financiële steun, miljarden dollars. Blokkade van Berlijn (1948) Staling alle toegangswegen tot West-Berlijn afgesloten, invoering eigen munt D-mark in geallieerde zones. Truman antwoorde met luchtbrug, dag en nacht vliegtuigen om mensen te bevoorraden. Na 11 maanden hief Stalin blokkade op -> verdeeldheid groter dan ooit -> ontstaan twee ideologische machtsblokken -> 1949 west Bondsrepubliek Duitsland (BRD) en oosten Duitse Democratische Republiek (DDR).
Wantrouwen nog verder, VS voelde zich onoverwinnelijk na atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. Grote schok voor VS toen Sovjets 4 jaar later ook atoombommen maakten. Wapenwedloop begonnen -> vorming 2 militaire bondgenootschappen (NAVO en Warschaupact) -> machtsblokken nog meer tegen over elkaar.
Ook in Westblok onderlinge vertrouwen terugkomen, uit angst voor WOIII in EU besluit tot eco samenwerking-> basis Europese eenwording. Samenwerking bevorderd door VS -> VS zelf enorme angst comm zichtbaar in de redevoering van de Amerikaanse senator McCarthy

Josef Stalin (1878-1953)
Leider comm partij SU, meedogenloze alleenheerser, liet economie drastisch hervormen. Privé eigendom werd afgeschaft