Jaartallen, begrippen en samenvatting van 3.1 t/m 3.3

Voor een betere opmaak, open de bijlage.

Geschiedenis SO hoofdstuk 3; Eerste Wereldoorlog en communisme

Tijdlijn:   Jaartallen   1453 Osmaanse Rijk verovert Constantinopel 1830 Griekenland hoort niet meer bij het Osmaanse Rijk 1848 Hongarije krijgt een grote mate van zelfbestuur 1870 Duitsland heeft met een plotselinge opmars Parijs omsingeld en bezet 1878 Ook Roemenië en Servië hebben zich losgamaakt van het Osmaanse Rijk 1908 Bulgarije hoort niet meer bij het Osmaanse Rijk 1908 Oostenrijk-Hongarije bezet Bosnië-Herzegovina 1914 Moord van Princip 1914 Rusland verklaart op 1 augustus Duitsland de oorlog 1914 In de nacht van 4 op 5 augustus komt Duitsland de Belgische grens over 1915 De eerste Franse soldaten sterven aan mosterdgas 1916 Duitsland belegert de vestingstad Verdun 1917 Februarirevolutie 1917 Het Amerikaanse Congres besluit tot oorlog in april 1917 Oktoberrevolutie 1918 Lenin sluit de Vrede van Brest-Litovsk met Duitsland in maart 1918 Duitsland begint een wanhoopsoffensief 1918 De Duitse mariniers en soldaten kwamen samen met de burgers in opstand tegen de oorlogspolitiek van de keizer 1918 De Duitse Keizer treedt af en krijgt asiel in Nederland 1918 De nieuwe regering van Duitsland ondertekent wapen stilstand op 11 november 1919 Geallieerden onderhandelen over de Vredes van Parijs in januari 1919 De Vrede van Versailles in juni     Periodes   1914-1918 Eerste Wereldoorlog     Begrippen:   Tsaar Keizer van Rusland Bojaren Russische edelen Veelvolkerenstaat Staten waarin meerdere volken samenleven Wereldoorlog Grote oorlog waaraan landen uit meerdere continenten deelnemen Tweefrontenoorlog Oorlog die wordt uitgevochten op twee fronten tegelijk. Voor Duitsland een oost- en westfront Von Schlieffenplan Duitse strategie om een tweefrontenoorlog te voorkomen door een snelle opmars in Frankrijk, terwijl de Russen nog aan het mobiliseren zijn Mobilisatie Het onder wapenen roepen van een leger Februarirevolutie Revolutie in Rusland tegen het tsarenregime in februari 1917 Oktoberrevolutie Communistische revolutie tegen de Voorlopige Regering van Rusland in oktober 1917 Communisme Ideologie waarin geld en alle kapitaal geïnvesteerd in industrie en landbouw, in handen van de gemeenschap is Vrede van Versailles Vredesverdrag dat de oorlog tussen Duitsland en de geallieeden afsloot (1917)     Samenvattingen:   §1   De Turken veroverden een groot deel van de Balkan en stichtte het Osmaanse Rijk Het Osmaanse Rijk bleef achter qua kennis, economie en militaire kracht Het Osmaanse Rijk kromp steeds meer; landen werden zelfstandig Oostenrijk-Hongarije verovert Bosnië-Herzegovina, hierin wonen zowel Kroaten, als Bosniërs, als Serviërs Servië kon het maar niet accepteren dat een deel van hun volk overheerst werd door Oostenrijk-Hongarije Ondertussen groeide de politieke invloed van Rusland op de Balkan, Rusland had hier een aantal redenen voor:         1. Rusland voelde zich verwant met Servië (en Bulgarije) en steunde hen; zij hadden ook een Slavische taal en waren ook orthodox-christelijk         2. Rusland wilde mogelijkheden op zee, dat was economisch en strategisch gunstig In Rusland zelf hadden de edelen veel macht, was het volk arm en ontevreden en was het land zelf nog maar weinig ontwikkeld De heersers van de drie grote gebieden zochten bondgenoten;     - Rusland sloot bondgenootschappen met Frankrijk en later kwam Engeland hier nog bij     - Oostenrijk-Hongarije sloot bondgenootschappen met Duitsland en het Osmaanse Rijk Duitsland moest concurreren met Engeland, dit was gevaarlijk Frankrijk wilde revanche nadat ze eerder vrede hadden moeten sluiten met Duitsland In Servië had zich de terreurbende de zwarte hand gevormd, die wilde dat Bosnië-Herzegovina bij Servië kwam Princip, een lid van de zwarte hand, vermoord de kroonprins en -prinses Met een kettingreactie van alle bondgenootschappen en oorlogsverklaringen begon de Eerste Wereldoorlog, met als aanleiding de moord van Princip     §2   De twee groepen landen waren de geallieerden (met Frankrijk) en de Centralen (met Duitsland) Duitsland gaf toestemming aan Oostenrijk-Hongarije om Servië aan te pakken vanwege de moord dmv een blanco cheque De keizer van Duitsland, Wilhelm ll,  wist dat een oorlogsverklaring aan Servië door Oostenrijk-Hongarije een grote oorlog zou betekenen Generaal Von Schlieffen had een strategisch plan ontworpen voor de oorlog Duitsland kon in een tweefrontenoorlog terecht komen, dus volgens het plan zou eerst Frankrijk verslagen worden en vervolgens Rusland Rusland mobiliseerde sneller dan verwacht en Duitsland kon zijn troepen juist niet snel genoeg mobiliseren Rusland viel aan en er waren Duitse troepen nodig aan het oostfront Duitsland liet uiteindelijk toch Rusland enorme verliezen leiden en marcheerde vervolgens door België op weg naar Frankrijk Omdat Engeland de neutraliteit aan België had gegarandeerd, verklaarden zij Duitsland de oorlog Door de strijd aan het oostfront, de inmenging van België en het verzet van de Belgen was het totale plan van Duitsland mislukt De Duitsers groeven zichzelf in in loopgraven om de behaalde terreinwinst te behouden, met succes; pogingen deze verdeging te doorbreken kostten enorm veel soldaten Een belegering van de vestingstad Verdun en een slag aan de Somme werden verloren door de Duitsers De Duitsers lieten schepen met grondstoffen en voedingsmiddelen voor de geallieerden zinken Engeland ontwikkelde veel moderne wapens, maar het enige wapen dat betrouwbaar en ver genoeg ontwikkeld was, was de mitrailleur In Rusland werden revolutionairen die de armoedige en zware positie van arbeiders en boeren wilden verbeteren in de cel gegooid De positie van de boeren (±80% vd bevolking) verergerde nog meer toen Rusland nederlagen leed en voedseltekorten had Van alle elende kreeg de tsaar, Nicolaas ll, steeds vaker de schuld en hij werd afgezet in de Februarirevolutie en vervangen door een voorlopige regering Verbannen revolutionairen Lenin en Trotski werden door Duitsland, waarheen ze vebannen waren, teruggestuurd met de bedoeling chaos te zaaien, en dat lukte In Rusland aangekomen begon Lenin de Oktoberrevolutie, in het voordeel van de boeren en arbeiders, sloot de Vrede van Brestlitovsk met Duitsland en stichte een communistische samenleving     §3   Amerika wilde ook helpen een zond boten met hulpgoederen voor de geallieerden, die vervolgens werden getorpedeerd De idealistische Wilson wilde ook de wereld buiten de VS verbeteren en het Amerikaanse Congres besloot tot oorlog, het was nu officieel een wereldoorlog Duitsland begon, nu het zijn troepen van het oostfront ook mee kon laten helpen, aan een wanhoopsoffensief De geallieerden dwongen de Duitsers terug, aangevuld met Amerikaanse troepen en tanks Na een opstand van de Duitse mariniers en soldaten samen met het volk treedt de Duitse keizer af en krijgt asiel in Nederland Vlak daarna vormde de socialist Ebert samen met andere partijen een nieuwe regering in Duitsland en deze tekende een wapenstilstand Na onderhandelingen van de geallieerden over de Vredes van Parijs, kwam de Vrede van Versailles (Diktat) waarin Duitsland de schuld van de oorlog kreeg, gebieden verloor en moest betalen voor herstel Oostenrijk-Hongarije en het Osmaanse rijk werden ook gestraft, maar werden via andere verdragen opgesplitst