Indelen

Geschiedenis indelen:

Tijdvakken:     5 Perioden    Tijd
1.    Tijd van jagers en boeren.    Prehistorie    …. tot 3000 v Chr.
2.    Tijd van Grieken en Romeinen.    oudheid    3000 v Chr. tot 500 n Chr.
3.    Tijd van monniken en ridders.    middeleeuwen    500 n Chr. tot 1000.
4.    Tijd van steden en staten.    middeleeuwen    1000 n Chr. tot 1500.
5.    Tijd van ontdekkers en
hervormers    Vroeg moderne tijd    1500 n Chr. tot 1600.

6.    Tijd van regenten en vorsten.    Vroeg moderne tijd    1600n Chr. tot 1700.
7.    Tijd van pruiken en revoluties.    Vroeg moderne tijd    1700 n Chr. tot 1800.
8.    Tijd van burgers en
stoommachines.    Moderne tijd    1800 n Chr. tot 1900.
9.    Tijd van wereldoorlogen.    Moderne tijd    1900 n Chr. tot 1950
10.    Tijd van televisie en computer.    Moderne tijd    1950 n Chr. tot nu


4 Maatschappijtypen.
1 Jagers en verzamelaars samenleving.
2 Landbouw ( agrarische ) samenleving.
3 Landbouw ( agrarische ) stedelijke ( urbane ) samenleving.
4 Industriële samenleving.
Grofste indeling – Prehistorie: voor geschiedenis  begint ontstaan van de mens tot dat er geschreven
bronnen zijn.
- Historie: geschiedenis: begint wanneer er geschreven bronnen zijn.
In Nederland geld dat de historie begint met de komst van de Romeinen. In het Midden Oosten kenden de Soemeriëres al sinds 3300 v. Chr het spijkerschrift daarna gebruikten de Egyptenaren het hiërogliefen.

Oudheid: volkeren als Romeinen, Soemeriërs, Egyptenaren, Grieken

De Grieken waren al zo ver dat ze al in 375-500 v. Chr al beeldende kunst, architectuur, letteren en wetenschappelijk denken op een zodanig niveau waarvan andere nog wat konden leren.
 Deze periode kreeg de naam klassieke Oudheid.
Middeleeuwen: Na de Romeinse periode overspoelden volkeren met minder cultuur en wetenschap Europa het niveau zakte terug.
Maar er zijn mensen die vinden dat er in de Middeleeuwen wel degelijk iets gepresteerd werd.  Het christendom stond centraal, er waren veel kruistochten en christelijke teksten werden het centra van geloof, onderwijs, cultuur en wetenschap. En er kwam de standenmaatschappij:
- Geestelijkheid
- Adel
- Burgerij ( Bourgeois )

Vroeg moderne tijd hierin spreken ze van de Renaissance: wedergeboorte, er veranderde veel maar de standensamenleving bleef nog ongeveer 3 eeuwen bestaan.
18e eeuw, de eeuw van Verlichting, maar steeds meer filosofen hadden vraagtekens bij de standensamenleving. De verlichtings filosoof Kant was een groot voorstander van de republikeinse staatvorm. Verder deed hij het voorstel een internationale organisatie van staten in het leven te roepen voor de vredeshandhaving. Hij passeerde daarmee de vorsten en de paus. De verlichting was een periode waarin de mensen steeds meer zelf gingen nadenken over zaken die vroeger als vanzelfsprekend werden aangenomen. Gebruik van het verstand zou de mens moeten verlossen uit de onwetendheid.  nieuwe uitvindingen. Op de nacht van 4 op 5 augustus 1798 werden de standen opgeheven.
Moderne tijd: Mensen werden vrij en gelijk, rechten en plichten zijn vastgesteld in grondwetten. De rijke profiteerde vooral van de nieuwe wetten terwijl de boeren en arbeiders arm bleven.


Maatschappij typen
Jagers-verzamelaars samenleving: mensen maakten hun gebruiksvoorwerpen zelf, maar hanteerden daar per periode verschillende materialen voor. De prehistorie wordt vaak ingedeeld naar het materiaal dat het meeste voorkwam: Steentijd tot 2100 v Chr.
Bronstijd 2100 v Chr. – 700 v Chr
IJzertijd 700 v Chr. – 12 v Chr.
In de Prehistore leefden er verschillende volken of culturen naast elkaar. Die zijn vernoemd naar de vorm van het aardewerk da zij maakten en de wijze waarop ze dat versierden.

Agrarisch naar urbane samenleving: door de komst van de landbouw gingen meer mensen op 1 plek woonden waardoor er steden ontstonden.
Industriële samenleving: Eerst in Engeland
De overgang tussen maatschappijtypen noemen we wel revoluties, vanwege de ingrijpende gevolgen, maar snel gingen de veranderingen niet.
Revoluties:
Landbouwrevolutie: Overgang van jagen en verzamelen naar een landbouwmaatschappij
Stedelijke revolutie ( urbane revolutie ): Overgang van landbouw naar een stedelijke maatschappij
Industriële revolute: Begon in Engeland en verspreidde zich over grote delen van de wereld.

Tijdrekening

Jaartelling: staat voor het tellen van de jaren, terwijl de kalender aangeeft hoeveel dagen een jaar heeft en hoe dat jaar verdeeld is.
-    Christelijke kalender : begint bij geboorte van Jezus en elk jaar heeft 365 dagen. Basis voor het dateren van historische gebeurtenissen.
-    Joodse jaartelling: begint bij de schepping van de aarde en de mensen in 3761 v Chr.
-    Juliaanse kalender: begint bij de stichting van rome in 753 v. Chr. Deze kalender werd genoemd naar Julius Caesar.
-    Gregoriaanse kalender : kwam toen het bleek dat de juliaanse kalender niet exact de lengte had van de tijd die de aarde nodig had om helemaal rond de zon te draaien 1582 werd 4oktober 15 oktober. Om het uit de pas lopen van de jaartelling in de toekomst te voorkomen stelde hij vast dat jaren deelbaar door het getal 4, schrikkeljaren zijn, deze kalender gebruiken wij nog steeds.
-    Islamitische kalender: begint bij toen Mohammed van Mekka naar Medina vluchtte. Het heeft twaalf maanden van 29-30 dagen, in totaal 354 dagen.

Geschiedenis is het doen en denken van mensen in het verleden.
2 aspecten :                - De mens en zijn denkwereld en handelen:
Geschiedenis bestudeert gebeurtenissen die mensen zijn overkomen
of die ze zelf hebben veroorzaakt.  Feiten, later kijk je ook naar
verschijnselen: samenhangende gebeurtenissen met een duidelijk
doel ontwikkeling, gebeurt er iets.
- De factor tijd.
Geschiedenis wordt ingedeeld via bovenstaande perioden etc.
Door historisch denken, kun je veranderingen op de juiste manier in de tijd plaatsen en op een correcte wijze beoordelen of waarderen.

Erasmus:

De beroemde humanist, Rotterdammer van geboorte maar op de eerste plaats Europeaan. Hij verwachtte dat een nieuwe tijd zou aanbreken: tijd van vrede voor altijd; 3 belangrijkste vorsten van de christelijke wereld belegden in Kamerijk een vergadering om conflicten bij te leggen om zo oorlogen te voorkomen.  De lof der Zotheid: is er iets zotters te bedenken dan om de een of andere reden een strijd te ondernemen die alle partijen meer schade dan voordeel berokkent?
Karel V zou Frans I ontmoeten in Kamerijk, ook de Engelse koning Hendrik VIII zou aanwezig zijn.
De koning van Frankrijk voelde zich bedreigd door Karel V die Frankrijk zo nauw met zijn grondgebied omsloot. De Engelse koning zette in 1513 zijn aanspraken op de Franse kroon met oorlog kracht bij.
Op aandringen van Karel V bleef Erasmus in zijn buurt beschikbaar: hij kon advies geven hij schreef zijn Querela pacis ( De vrede klaagt ). Daarbij liet hij zich sterk inspireren door de Bijbel, de Griekse filosoof Aristoteles en de Romeinse politicus en filosoof Cicero, van hem is de spreuk Dulce bellum inexpertis: zoet is de oorlog voor wie hem niet heeft meegemaakt.
Hij hoopte op een nieuw tijdperk waarin vorsten hun geschillen zouden bijleggen door onpartijdige bemiddeling. De paus was de heerser maar hij merkte tijdens zijn reis in Italië dat de paus oorlogen voerden. Julius II voerde teneinde de kerkelijke staat uit te breiden en het pausdom almachtig te maken.  Toen Julius stierf schreef Erasmus Julius exculsus,, waarin Petrus de paus de toegang tot de hemel weigerde vanwege zijn verschrikkelijke oorlogsdaden. 1517 was paus Julius II opgevolgd door Leo X , deze paus was geschikt als bemiddelaar tussen Europese vorsten maar vrede bleef echter uit.

In 1512 voerde Karel V en Frans I 10 jaar oorlog om de macht in Italië. Hendrik VIII maakte in 1523 van deze situatie misbruik en eiste de Franse troon op en viel Frankrijk binnen. 1517 was een rampzalig jaar voor Erasmus, dit was het jaar dat Luther zijn stellingen aan de kerkdeur van Wittenberg spijkerde. De christelijke wereld raakte gespleten en de boeren kwamen in opstand godsdienstenoorlog.

Geschiedenis
Een historicus beziet de ontwikkeling van de mensheid in het perspectief van de tijd: de 1e vraag is dan vanaf wanneer zijn er mensen?  verschillende antwoorden op deze vraag