Hoofdstuk 9: Paragraaf 1 t/m 4

Paragraaf 1

18 juni 1914 - Franz Ferdinand en zijn vrouw Sophia worden vermoord - Servie word door Oostenrijk/Hongarije verantwoordelijk gesteld

18 juli 1914 - Oostenrijk/Hongarije verklaart de oorlog aan Servie

1 augustus 1914 - Duitsland verklaard de oorlog aan Rusland.

2 augustus 1914 - het Von Schlieffen plan word in werking gesteld. Dit houd in dat er geen twee frontenoorlog gevochten hoeft te worden. Dit mislukte echter omdat Belgie sterker was dan verwacht en Rusland sneller dan verwacht. De Blitzkrieg (snelle oorlog) werk zo een Sitzkrieg (loopgravenoolog)

1915 - Italie sluit zich aan aan de kan van de geallieerden.

1916 - de Slag bij Verdun kostte 700000 doden, weinig tot geen terreinwinst

Slag aan de Somme kostte 1 miljoen doden maar ook hier was geen terreinwinst.

Februari 1917 - de onbeperkte duikbotenoorlog

6 april 1917 - de VS verklaart de oorlog aan Duitsland

Maart 1918 - Duitsland en Rusland sluiten de ‘vrede van Brest-Litosk’

11 november 1918 - word er een wapenstilstand afgekondigd

28 november 1919 - Vrede van Versailles word gesloten. Dit houd in dat:

- Duitsland herstelbetalingen moet betalen

- Duitsland zich moet ontwapen.

- Duitsland moet gebieden afstaan aan de ‘winnaars’ van de oorlog

- De schuld van de eerste wereldoorlog moest bekend worden door Duitsland

- Duitsland moest het Rijnland demilitariseren.

Dit word door Duitsland al snel ‘ Das Diktat genoemd

Paragraaf 2

1905 - onvrede leidt tot opstand: Nicolaas II slaat deze opstand hard neer. Hij stelt wel een parlement in; de Doema. Deze heeft echter weinig macht.

Na de eerste wereldoorlog (februari 1917) komen er grote stakingen, hierdoor treed de tsaar af.

April 1917 - Lenin en de Bolsjewieken laten voor het eerst iets van zich horen

Oktober 1917 - De bolsjewieken grijpen de macht.

1917 - Na verkiezingen krijgen de Bolsjewieken 25% van de stemmen

Januari 1918 - er ontstaat een burgeroorlog tussen de Bolsjewieken (Roden) en alle anderen (Witten). De Roden winnen.

Na de burgeroorlog:

- De Bolsjewieken noemen zich voortaan communisten

- Rusland noemt zich de Sovjet-Unie

- Moskou word de hoofdstad

- Privébezit word afgeschaft

Maart 1921- invoering van de N.E.P.

1924 - Lenin sterft - Trotski en Stalin steggelen om de macht - stalin wint (1927/1928)

Stalin wilt de achterstand op kapitalistische landen inhalen:

- Hij voert een 5-jarenplan in

- Collectivisatie van de landbouw. Tegenstanders van zijn regime moesten naar straf- of werkkampen (Goelag Archipel)

1936-1939 - beruchte jaren

1919 - Spartakusopstand

Paragraaf 3

1923 - Duitsland kan de herstelbetalingen niet doen - de fransen bezetten het Ruhrgebied - VS bied het Dawesplan aan; dit zijn leningen

Situatie jaren 20 in Amerika:

- Stijging van de arbeidsproductiviteit

- Massaproductie

- Nieuwe levensstijl

- Geleend geld werd uitgegeven

- De aandelen stijgen

Oktober 1929 - beurskrach

- Banken raken failliet

- Mensen kopen niks meer

- Lonen worden verlaagd

- Veel ontslagen

Er worden nauwelijks maatregelen getroffen hiertegen

1932 - Roosevelt wilt wel ingrijpen; ‘The New Deal’

De dollar word gedevalueerd - de export word belangrijker

Tot 1936 werkte dit,

Na 1936 kwam er Full Employment, dit was de oorlogsindustrie

Colijn:

Nederland kreeg hier ook crisis. Hij wilde vooral bezuinigingen invoeren.

Juli 1934 - Jordaanoproer

Colijn weigerde de Gulden te devalueren

1936 - De gulden devalueert toch

Paragraaf 4

1933-1945 - Nationaal socialisme in Duitsland

1918-1919 - Weimar Republiek:

- Na 1929 kreeg deze republiek enorme economische problemen

- De republiek kreeg alle schuld van Versailles

Hitler beloofde een einde te maken aan Versailles en een einde te maken aan de werkloosheid

Begin 1920 - Hitler word leider van de NSDAP

- Vooral de anti-leer (anti democratie etc.)

- Fascisme

- Racisme

Na 1929 - gestage groei van de NSDAP

Juli 1932 - rijksdagverkiezingen

30 januari 1933 - Hitler word Rijkskanselier

5 maart 1933 - nieuwe verkiezingen, Hitler hoopt op de absolute meerderheid.

23 maart 1933 - Machtigingswet, 4 jaar lang Hitler Dicator

Hitlers totalitaire staat:

- Verbod politieke parijen (juli 1933)

- Verbod op vakbonden

- Rechtspraak in nationaal socialistische stijl

- SD en Gestaoi spoorden tegenstanders op

- Uitroeiing van de top van de SA (juni 1934, nacht der lange messen)

- Hij was de fuhrer

- Hij wilde het denken van de mensen beheersen

Hitler loste de werkloosheid grotendeels op.