Hoofdstuk 8 (1870-1914)

Geschiedenis Hoofdstuk 8 aantekeningen

[1870-1914]

1870- FA- DU oorlog uitgelokt door Bismarck:
└ Doordoor WOI→WOI
gevolg= DU wint → wordt één keizerrijk
FA verliest → staat provincie Elzas Lotharingen af
Fa zint op revanche: 1870 – 1914 bestaat uit haat tussen FA en DU
18701914:
(constante spanning)
La Belle Epoque = Het mooie tijdperk
La Fin du Sièle = Het einde van de eeuw

La fin du Sièle: alles eindigt in de modder van de loopgraven!
La Belle Epoque: (Europa-centrische manier van kijken)
- Trots op koloniale rijken
- Trots op technische vernieuwingen:
ijzeren constructies
stoomschepen
elektrische apparaten

Koloniën hebben 2x nut:
1) leveren goedkope grondstoffen
2) zijn afzetmarkt voor productenindustrie

ruwe katoen

India Engeland

Geverfde soris
(= een soort cape)

(hiertussen even een wereldbol met er onder een pijl van India naar Engeland en er boven een pijl van Engeland naar India)

Na 1870 heeft de industrie kolonies nodig.

Bondgenootschappen:
→ Duitsland * → Frankrijk *
→ Oostenrijk/Hongarije ** → Rusland **
→ Italië → Engeland
→ In de loop van de oorlog Turkij ↓
↓ Entente Cordiale
Triple entente ↓
Zij kunnen een 2-fronten
oorlog voeren

* = ruzie over Elzas Lotharingen
** = ruzie over de Balkan

Burgerlijke vredesbeweging:
Bertha von Suttner (Oostenrijkse barones) schreef wekelijks column in de krant tegen alle vormen van agressie en bewapening.
Bijzonder als een vrouw dat doet, haar boek: ‘Die Waffen Nieder.’
Correspondeerde met Alfred Nobel (uitvinder dynamiet) → besefte hoe gruwelijk zijn uitvinding was!
Stelde bij zijn testament de Nobelprijs in.

Ook de kerken probeerden via conferenties actie tegen oorlog te voeren.
Arbeiders beweging:
Arbeiderspartijen & vakbonden → vonden onzin dat Du-arbeiders op FA-arbeiders zouden schieten;
allebei zelfde situatie: worden uitgebuit door kapitalisten.

Proletariaat → arbeidersbevolking
└ Moet niet onderling vechten → maar samen in opstand komen tegen het grootkapitaal.
Algemene Werkstaking → daardoor zouden arbeidersorganisaties de oorlog onmogelijk maken:
Vervoeren kanonnen/manschappen niet mogelijk en geen productie van kogels meer.

Haagse Vredesconferentie: spraken hier het Land oorlogsreglement af:
Tussen 1897- 1907
1) Scheiding burgers--militairen
2) Krijgsgevangenen netjes behandelen
3) Verbod sommige wapens
(proberen daarmee geweld oorlog te beperken)

Er zou ook een Vredespaleis in Den Haag komen met een Internationaal Arbitragehof erin.
Hier moesten internationale geschillen aan rechters worden voorgelegd..

Ondanks plannen → begon in augustus 1914 de oorlog!

1914: Crisis→ - DU voelt zich van twee kanten aangevallen.
- Socialisten: “We zijn eerst Duitser dàn pas socialisten!”
Stemmen vóór de oorlogsbegroting → ze vinden zelf later
“De zondeval van het socialisme”
1924: Rode Kruis Verdragen komen tot stand.
( beters verzorging gewonden & krijgsgevangenen en meer onnodige kwetsende wapens verboden)

Manifest → verklaring

8.2
Wilson (Amerikaanse president) in 1919:
└ Idee van Volkenbond = collectief (→gezamenlijk) veiligheidssysteem
Volkenbond = om problemen uit te praten
│ (als één lid agressie pleegt zullen alle anderen
│ het afstraffen via handelsboycot)
└→ - Hoofdzetel = Genève (neutraal Zwitserland)
- Internationalhof = Den Haag
- Leidende landen = EN + FA
Amerika weigert lid te worden
(Wilson’s idee → bevolking staat niet achter hem)

Jaren ’30: Volkenbond doet niets/weinig als:
1) Japan China aanvalt
2) Spanje in burgeroorlog verzeilt
3) Italië Ethiopië aanvalt
Ethiopië = 2000 jaar oud Chr. keizerrijk
└ Titel keizer: de leeuw van Juda

VN opgericht New York in 1945

VOLKENBOND VERENIGDE NATIES
1) In Genève 1) In New York
2) Collectief veiligheidssysteem 2) Collectief veiligheidssysteem
3) Sanctiemiddelen(sanctie=straf) 3) - Sanctiemiddelen
a: Veroordeling maar ook militair optreden
b: Handelsboycot met blauwhelmen.
- Handelsboycot

Blauwhelmen = soldaten van alle lidstaten van de VS, die voor de VN strijden.

Organisatie VN:

Kofi Anan = secretaris generaal

Veiligheidsraad = dagelijks bestuur (15 leden)
besluiten (→ resoluties) zijn bindend voor alle leden

5 permanente leden: VS, RUS, CHI, EN, FA
Waarom hebben zij vetorecht (→ recht om iemand iets te verbieden)?
Teruggebonden regeling 1945: waren leiders/winnaars van WOII → nu zou er andere verdeling zijn

10 wisselende leden: per 2 jaar

Algemene vergadering (190 landen)
besluiten hebben advieskracht (→ mag advies gegeven worden, niet verplicht daarop in te gaan)

8.3
Wat deden regeringen tegen de oorlog:
1) Haagse vredesconferenties 1897 + 1905
2) Volkenbond → aarzelende sancties
3) Appeasement-politiek → politiek om de lieve vrede te bewaren.
Hitler eist Tsjechisch grensgebied op in 1938

Op de conferentie van München geven EN + FA Sudetenland weg in ruil voor vredesbeloften
Het verraad van München ┘
Sudetenland = Tsjechische – Slowaakse Westgrens

“De les van München” is later: Geef nooit toe aan een dictator, want dat zal hij altijd meer vragen!

8.4
Admiraal Harris → Bomber Harris

8.000 mensen dood in één nacht → Dresden: terreur-bombardement
→ Hiroshima & Nagusaki
Democratieën nemen de stap naar massa- vernietiging ┘

Discussie → Atoombommen:
a) Voorkomt ‘eilandjesspringen’ met 100.000en Amerikaanse jongens
b) Men had nog week langer hoeven onderhandelen over positie van de keizer ..
Dan had Japan zich overgegeven ┘

1945 - Neurenberg –tribunaal* ┐__ Duitse en Japanse
- Tokio –tribunaal ┘ oorlogsmisdadigers
veroordeeld.
(Engelsen en Amerikanen worden niet veroordeeld)

* tribunaal = rechtbank
Veroordeeld wegens ‘misdaden tegen de menselijkheid’ =
het zonder aanzien des persoons doden van mannen, vrouwen en kinderen.

Misdaad tegen de vrede = zomaar beginnen met oorlog

Was dit ‘overwinnaars’ rechtspraak?
Nu nog Joegoslavië tribunaal en Internationaal strafhof.
└ Wereldleiders die in de fout gaan kunnen nu worden gestraft.

VN acties met blauwhelmen!
1) Pease-keeping: Wanneer partijen een wapenstilstand hebben en neutralen vragen om er tussen te zitten om schermutseling te voorkomen.
(Blauwhelmen hebben lichte bewapening, geen tanks/vliegtuigen)
2) Peace-enforving: VN zet groot leger in om agressie te verdrijven.
→ 1950 toen Noord-Korea het zuiden had aangevallen.
→ 1990 toen Saddam Koeweit had bezet.
→ ± Jaren ’90: Om Kossovo te beschermen tegen Servische genocite (= volkenmoord)
Rusland veto’de die actie, wij gingen als NAVO.
→ 1995 Pease-keeping Srebrenica: Serviërs liepen over Dutchbat (= Nederlandse bataljon) heen en vermoordden 8.000 Bosnische mannen.
1945-1985 kon VN niet echt veel doen → RUS of VS veto’de de plannen!