Hoofdstuk 7, Vietnam

Paragraaf 1 Wereldmachten In Botsing Na 1945 ontstonden er 2 machtsblokken: o Communistisch blok onder leiding van de Sovjet-Unie
o Kapitalistisch blok onder leiding van de Verenigde Staten
Beide blokken kwamen vijandig tegenover elkaar te staan. NAVO en Warschaupact plaatsten troepen en wapens tegenover elkaar in Europa. Een gewapend conflict bleef uit tussen de twee machtsblokken: een Koude Oorlog. Tijdens de 2e WO leken grote landen nog van goede wil. In 1945 werden de Verenigde Naties opgericht, een organisatie die wereldvrede moest bewaken. Maar dit mislukte, grote landen zoals Groot-Brittannië, Frankrijk, China, de VS, en de Sovjet-Unie konden het niet eens met elkaar worden. Er kwam een tweede Koude Oorlog waar de VN wel nut had. De Korea-Oorlog. Nadat de Japanners in 1945 uit Korea waren verdwenen, werd Korea opgedeeld: o Noord-Korea met een communistische regering. o Zuid-Korea met een president aan de macht. De tegenstellingen van de Sovjet-Unie en de VS werden steeds groter. Na 3 jaar oorlog tussen Noord-Korea en Zuid-Korea kwam er een wapenstilstand. De scheiding tussen Noord en Zuid was definitief geworden. De VS had Zuid-Korea geholpen uit angst voor uitbreiding van het communisme. China werd eeuwen lang bestuurd door keizers. Aan het begin van de 20e eeuw verdween het keizerrijk. Er brak een burgeroorlog uit. De ene partij wilde dat China communistisch werd, de andere partij wilde een kapitalistisch land maken van China. De VS, Frankrijk en Engeland steunden de Kwo Minh Tang, die partij was tot 1949 aan de macht. In dat jaar namen de communisten de macht over onder leiding van Moa Tse Tung. Begrippen: Koude Oorlog – periode van vijandschap (1945-1985), tussen het kapitalistische Westen en het communistische Oosten, waarin het nooit tot echte oorlog tussen de grootmachten (de VS en de Sovjet-Unie) kwam. Verenigde Naties – Organisatie, opgericht in 1945, om de wereldvrede te bewaren. Korea-Oorlog – Conflict tussen Noord- en Zuid-Korea nadat Noord-Korea met hulp van China het Zuiden binnenviel. Zuid-Korea kreeg steun van een leger van de VN. De oorlog duurde van 1950 tot 1953, en eindigde zoals hij begon: met een verdeeld Korea.
Paragraaf 2 Een Franse Kolonie Vietnam is ontstaan, door een Chinese ridder die zich vestigde en het Nam Viet noemde. De Chinese bezetting duurde tot in de 10e eeuw. Hierna kregen de Vietnamezen een eigen keizerrijk. Vietnam bleef onafhankelijk ondanks de bedreiging van buurland China. In het tijdperk van het imperialisme werd Vietnam samen met Laos en Cambodja tot de Franse kolonie Frans Indo-China vanaf 1887. De Fransen wilden zoveel mogelijk geld verdienen. Rijstvelden en rubberplantages leverden exportproducten op. Er was wel wat verzet tegen de Franse bezetting, maar dat had tot 1940 weinig succes. In 1940 bezette Japan Vietnam. Het Franse bestuur bleef bestaan, maar kreeg orders van Japan. Met hulp van de Amerikanen organiseerde de Vietminh, de Liga voor de Onafhankelijkheid van Vietnam. Na de Japanse nederlaag in 1945 greep de beweging haar kans en roep de onafhankelijke regering republiek Vietnam uit. Na een jaar van nutteloze onderhandelingen brak in november 1946 een oorlog uit. Vanaf het platteland begon de Viet Minh een guerrillaoorlog tegen de Fransen. Mensen waren overdag boeren, ’s nachts Vietminhsoldaten. Het lukte de Fransen niet om het Vietminh leger te verslaan. De strijd eindigde met een nederlaag van het Franse leger bij het plaatsje Dien Bien Phu. Begrippen: Imperialisme – De drang om een wereldrijk te vestigen. Je land uit willen breiden en een wereldrijk te vestigen, zoals Hitler met z'n derde rijk of de communisten in Azië. Frans Indo-China – Franse kolonie die bestond uit het gebied van Vietnam, Laos en Cambodja. Vietminh – De verzetsbeweging die voor onafhankelijkheid vocht tegen het Franse bestuur in Vietnam. Guerrillaoorlog – Een oorlog tegen de regering of een bezetter waarin geen grote veldslagen worden geleverd; het guerrillaleger bestaat uit ongeregelde groepen burgers die plotseling opduiken, een kort hevig gevecht voeren en dan weer onderduiken. Paragraaf 3 Vietnam Raakt Verdeeld In 1954 had Frankrijk genoeg van de oorlog in Indo-China. Op 8 Mei 1954 begon in Genève een conferentie die het conflict moest beëindigen. Ook Laos, Cambodja, Groot-Brittannië, China, de VS, en de Sovjet-Unie deden mee met besprekingen. Na twee maanden van onderhandelingen kwam het Akkoord van Genève tot stand. Een demarcatielijn deelde Vietnam voorlopig in twee delen. Noord-Vietnam kreeg een communistische regering. Zuid-Vietnam kreeg een regering die aan de kant van het Westen stond. Binnen 2 jaar moesten er in Vietnam verkiezingen komen. Dan kon er een regering komen voor het hele land. De VS en de regering van Zuid-Vietnam tekenden het Akkoord van Genève niet. De VS waren vooral bang dat na een communistische overwinning in Vietnam ook andere landen in Zuidoost-Azië communistische regeringen zouden krijgen. Dat idee heette de Dominotheorie. Om dat te voorkomen richtten zij in 1955 de Zuidoost-Aziatische Verdragsorganisatie (ZOAVO) op: Een soort Aziatische NAVO. Acht landen, waaronder Zuid-Vietnam, sloten zich aan. Op 1 januari 1955 trokken de Fransen zich definitief terug uit Vietnam. Hierna gingen ze de VS en de Zuid-Vietnamese regering steunen met geld en adviseurs. Ze zagen de demarcatielijn steeds meer als definitieve grens. De afgesproken verkiezen werden niet gehouden. In Zuid-Vietnam was ondertussen Ngo Dinh Diem met steun van de Amerikanen aan de macht gekomen. Toen vroeg Noord-Vietnam de Sovjet-Unie en China om hulp. Een nieuw conflict in de Koude-Oorlog was ontstaan. Begrippen: Akkoord van Genève – In 1954 gesloten overeenkomst waarin werd afgesproken dat Vietnam voorlopig uit twee delen zou bestaan: Noord- en Zuid-Vietnam. Binnen twee jaar zouden er vrije verkiezingen worden georganiseerd. Demarcatielijn – De voorlopige grens tussen Noord- en Zuid-Vietnam. Dominotheorie – Het idee dat het ene na het andere (Aziatische) land communistisch wordt als de VS niet ingrijpt. Paragraaf 4 Nog Steeds Oorlog Zuid-Vietnam kwam al snel in de problemen. De regering Diem was corrupt. Familieleden e.d. van Diem verrijkten zich en hadden een geweldig leven, terwijl de bevolking het steeds moeilijker kreeg. De boeren klaagden over de belastingen omdat die nog hoger waren dan in de franse tijd. Kritiek was erg gevaarlijk want de geheime dienst van Diem had in korte tijd ongeveer 75 000 tegenstanders vermoord. De katholieke Diem nam ook allerlei maatregelen waartegen die boeddhisten (95% van bevolking) in verzet kwamen. Toen ontstond er in 1960 de Vietcong, het Zuid-Vietnamees bevrijdingsfront. Met steun van Noord-Vietnam begonnen zij een guerrillaoorlog in het zuiden. Het zuiden kreeg steun van de VS met adviseurs en materiaal, maar dat hielp niet veel. Begin 1965 begon de Amerikaanse luchtmacht met bombardementen op het noorden. Zo bombardeerden ook de Ho Chi Minhroute (wegen waarlangs Noord-Vietnam goederen e.d. naar het zuiden vervoerde) op een gegeven moment vochten er meer dan een half miljoen Amerikanen in Vietnam. In 1968 veroverde de Vietcong onverwachts een aantal belangrijke steden. Steeds meer Amerikaanse burgers demonstreerden tegen de oorlog. Tenslotte besloot de Amerikaanse regering om het conflict via onderhandelingen te beëindigen. In 1973 tekenden Noord-Vietnam en de VS een vredesverdrag in Parijs en alle soldaten werden teruggetrokken. Zonder steun van de VS was het snel gedaan met Zuid-Vietnam. In 1975 kwam ook Zuid-Vietnam in handen van de communisten.
Begrippen: Corrupt – Omkoopbaar; als iemand van het bestuur geld of iets anders aanneemt in ruil voor een gunst. Vietcong – De verzetsbeweging die in Zuid-Vietnam vocht tegen het regeringsleger en de Amerikaanse troepen. Ho Chi Minhroute – Een netwerk van wegen en paadjes dat vanaf Noord-Vietnam, via Laos en Cambodja, naar Zuid-Vietnam liep; via de route werden de Vietcong en het Noord-Vietnamese leger in Zuid-Vietnam bevoorraad. Napalmbommen – Bommen die een kleverige, zeer brandbare vloeistof verspreiden Paragraaf 5 Vietnam Verenigd Noord- en Zuid-Vietnam verenigden zich in 1976 tot de socialistische republiek Vietnam. Saigon, de oude hoofdstad van Zuid-Vietnam, kreeg de nieuw naam Ho Chi Minhstad. Hanoi werd hoofdstad van het hele land. Mensen die met de Zuid-Vietnamese regering hadden meegewerkt, werden naar zogenaamde heropvoedingskampen gestuurd. Uit angst voor communistische onderdrukking vluchtten tussen 1975 en 1982 erg veel mensen. Ongeveer 500 000 van hen gingen per boot, deze mensen werden bootvluchtelingen genoemd. 10 tot 15% van de bootvluchtelingen overleefden de reis niet. Het grootste probleem vormde de Vietnamese economie. De communisten wilden het land opbouwen via een planeconomie. Daar kwam vooral vanuit het zuiden veel verzet tegen. Misoogsten en een Amerikaans embargo(strafmaatregel van de VS vanwege vermiste Amerikanen) bedrijven mochten niet met Vietnam handelen of zich daar vestigen. Het embargo gold van 1975 tot 1994.het enige land waarvan Vietnam wel hulp kreeg, was de sovjetunie. Rond 1986 was Vietnam 1 van de armste landen van de wereld. In de 2e helft van de jaren 80 veranderde dat. Er kwam meer vrijheid, en langzamerhand kwam er een markteconomie, net als in de sovjetunie. Ondertussen groeide Zuidoost-Azië uit tot een nieuw economisch machtscentrum. Vanaf het begin van de jaren 90 ging het economisch steeds beter met Vietnam. In 1994 kwam er ook een eind aan het handelsembargo van Amerika. Eind jaren 90 brak er een economische crisis in Azië uit, die ook Vietnam trof. Begrippen: Heropvoedingskampen – Kampen die de Vietnamese regering na 1975 instelde om burgers te straffen die hadden meegewerkt met de vroegere Zuid-Vietnamese regering. Bootvluchtelingen – Vluchtelingen die tussen 1975 en 1982 op gammele bootjes wegvluchtten uit Vietnam; het waren vooral mensen van Chinese afkomst en mensen die voor de Zuid-Vietnamese regering hadden gewerkt. Amerikaans embargo – Strafmaatregel van de VS tegen Vietnam vanwege de onduidelijkheid over vermiste Amerikanen: Bedrijven mochten niet met Vietnam handelen of zich daar vestigen; het embargo gold van 1975 tot 1994
Nieuw economisch machtscentrum – Gebied buiten Europa, Noord-Amerika en Japan dat het economisch goed doet en waar de welvaart snel stijgt