Hoofdstuk 6, Oorlog en vrede

1.1 ridderideaal: regels en afspraken die rekening hielden met eer en levensstijl van de ridderstand, het was een spelelement. Er waren in de 17de eeuw belegerings regels voor steden, als je je er niet aan hield kon je rekenen op een gruwelijke straf. Regels: S winters werd er niet gevochten, er was voor juni te weinig voer voor de paarden. eerste helft van de 18 eeuw werd nieuw soort buskruit verboden>> destructief karakter. Gevechten op kerkelijke dagen waren verboden
vrouwen, kinderen, bejaarden, priesters, kooplieden en pelgrims moesten worden ontzien en werden buiten direct oorlogsgeweld gehouden. Wel beroving door plundering en brandstichting.

1.2 2de deel van de 18de eeuw : oorlogen werden conflicten tussen staten en niet tussen vorstenhuizen. staatsbelang kreeg overhand op het vorstenbelang. Pruisische Koning Frederik de Grote: eerste die zich ondergeschiktverklaarde aan het staatsbelang. Monopolie op geweld door overheid: van binnen: bureaucratische inrichting van justitie en politie
van buiten: vorming van beroepsleger (staand leger) > geen huurlegers, betere wapens, beter betaald, beter gedisciplineerd. (80% v/d belasting) gevolg hiervan was dat men probeerde oorlog te vermijden en er alleen mee dreigde.

1.3 1792: franse revolutionaire volksvergadering verklaarde de oorlog aan de vijanden van de revolutie, eerste keer nationalisme, eerste keer zijn vijanden misdadigers. je kwam niet makkelijk uit het napoleon leger want het keizerrijk had tot 1815 een permanente oorlogstoestand, einde ruim 1 miljoen militairen. 1792: onderscheid tussen burgers en soldaten begon te vervagen, in 1792 werd iedere burger en soldaat opgeroepen om te vechten tegen de tirannen. 1812: russen overwogen gehele napoleontische leger te verslaan door t hele volk op te roepen. tsaar wou dit niet door zien van zware represailles tegen de spaanse guerillastrijders> gewapende burgers die de bijand bestookten zonder tot het geregelde leger te behoren.

1.4 in de 19de eeuw een tijd geen massale omvang oorlogen. dienstplicht werd behalve in Pruisen afgeschaft. na 1870 veranderde dit: Duits-Pruisen leger versloeg de Fransen en veroverden Parijs. Machine geweer kwam, spoorwegen, telegraaf en telefoon maakte snelle troepenverplaatsing mogelijk. Chemische oorlogvoering werd voorbereid.

1.5 na 1870 veel kritiek voor geheel uitbannen of humaniseren van de oorlog. henri Dunant (Zwiterse publicist) was voor humanisering, omdat hij in 1859 de ellende op het slagveld v/h Noord-Italiaanse Solferino gezien had. Hij stelde een aantal regels op voor behandeling van gewonden in oorlogstijd, in 1863 erkende 16 staten deze regels, 1864 kwam het rode kruis. De oostenrijkse baronesse Bertha von Suttner was de bekendste propagandist voor de vrede. ze reisde naar regeringsstaten om hen te overtuigen van haar gelijk. Vrede was niet alleen afzien van oorlog, maar ook zoeken naar duurzame internationale organisatie om oorlogen te voorkomen. socialisten vonden dat oorlog een uiting was van een crisis v/h kapitalisme> goedkope grondstoffen, nieuwe afzetmarkten, productie van wapens, uniformen e.d
verzet hiertegen door dienstplicht propageren. De Duitse sociaal-democraten deden er alles om te voorkomen dat zij werden uitgescholden voor van alles, maar in 1914 stemden ze in voor oorlogskredieten van de regering.

1.6 1899 & 1907: Haagse Vredesconferenties
1899: - eerste stap in de richting van Von Suttners ideaal van een internationale vredesorganisatie, Hof van Arbitrage werd opgericht - beperking van wapenproductie en van militaire uitgaven werd onuitvoerbaar afgewezen. - verbod op met gifgassen gevulde projectielen. - regels voor behandeling van krijgsgevangenen
1907: - verbod op gebruik van bepaalde soorten zeemijnen - afspraken over rechten van neutrale staten (bv. internationale handel mocht niet worden belemmerd) - oorlog op zee met regels, bv. niet aanvallen van passagiersschepen.

2.1 april 1917: Vs verklaarde de oorlog aan Duitsland. Dit werd uitgedaagd door: de duikboten oorlog op de atlantische oceaan bedreigde de handelsbelangen van de VS
nazomer 1917: eerste Amerikaanse troepen aan het westelijk front in Frankrijk. 1918: Wilson was overtuigd van geallieerde overwinning, maar wel met bereiken van een eerlijke en rechtvaardige vrede ( Amerikaans Congres)> 14 punten van Wilson
Volkenbond: blijvende internationale organisatie om de vrede te handhaven. door het amerikaanse gezag wat sinds 1917 in europa was konden fr. & eng. moeilijk onder wilson uit. ze vonden het arrogant dat amerika even kwam vertellen wat goed voor europa was, ze wantrouwden het naieve idealisme van wilson. maar door volle inzet van Amerika in de Volkenbond was blijvende vrede niet uitgesloten. grondgedachten van Wilson: - wereldwijd parlement , jaarlijkse ontmoeting voor problemen oplossen - alle staten moesten beloven ernst te maken met ontwapening - dreigende conflicten> volkenbond> uitspraak bond accepteren - lidstaten belofte helpen bij bestrijden mogelijke militaire invasie - als een lid de bond verliet> andere leden overgaan tot uitroepen v/e economische boycot & lidstaten moesten troepen sturen om de oorlog te stoppen. Wilson had vooral hoop op burgers, politici moeten weerhouden van oorlog. Juni 1919: vredesverdrag werd ondertekend
1920 verliest wilson presidentsverkiezingen >> Harding>> terug naar isiolationisme

2.2 1920: werkzaamheden in genève
1935: 59 leden, VS geen lid, S-U ook niet, Du. ook niet. hoofdtaak volkenbond was agressie voorkomen. Eng & FR. waren de leiders maar sterk verzwakt in de eerste wereldoorlog. Fr wilde een volkenbondsleger om Duitse Agressie te kunnen onderdrukken

2.3 Wilson wilde zelfbeschikkingsrecht>> oostenrijk in hongarije, joegoslavie & republiek oostenrijk>> gebiedsafstanbd aan italie en roemenie
Wilsons bedoeling was het vraagstuk der minderheden op te lossen ( lukte gedeeltelijk in 1920 nog 30 milj mensen onder vreemde heerschappij) Volkenbond stond garant door afdwingen van minderheidsverdragen.

2.4 enthousiaste burgers bij minimale bewapening; oorzaak van 1e wereldoorlog was ook de wapenwedloop. Problemen: - militaire kracht niet alleen afhankelijk van omvang v/h leger - maar, bevolkingsdichtheid, industriële ontwikkeling, aanwezigheid grondstoffen & lengte van grenzen. 1925: Verdrag van Locarno: Du, Fr & België accepteerden elkaars grenzen definitief, jaar later werd Du lid van de Volkenbond. 1928: kelogg-briand pact: verbood oorlog als instrument van nationale politiek. alleen defensieve oorlog mocht, 65 staten (waaronder s-u & vs) januari 1933 mislukten de besprekingen van de volkenbond echt door Hitler aan de macht.

2.5

Dit wil je ook lezen:

Online oplichting

2.5.1 1920 successen van de Volkenbond: - 30 grensconflicten werden opgelost - gezond maken van financieel-economische huishouding van de nieuwe staten Oostenrijk en Hongarije - ze stond garant door afdwingen van minderheidsverdragen - zelfbestuur oefende de Volkenbond op Saarland en Duits-poolse stad Dantzig
na 1930: Duitsland verliet de Volkenbond, Hitler kwam aan de macht, Fr. verhoogde defensie uitgaven, Mussolini zocht afleidingmanoeuvres. er ontstond een Nationaal Egoisme, ze verloren vertrouwen in de Volkenbond.