Geschiedenis memo 1 (havo)vwo hoofdstuk 5
Tijd van steden en staten
5.1 de welvaart neemt toe
in de tijd van de monniken en ridders was landbouw zowat het enige waar ze nog van konden leven. Er was bijna geen handel. Doordat de landbouw beter werd (door de halsjuk konden de boeren beter ploegen, door het ontginnen van bossen hadden boeren meer vruchtbare grond en door het drieslagstelsel kon je het hele jaar door blijven produceren). Maar doordat de landbouw beter werd kwam ook de handel weer opgang, de boeren hadden door de verbeterde landbouw meer producten dan dat zij zelf nodig hadden, de overige producten ruilden ze of verkochten ze.
Meer landbouwgrond
Tussen 950 en 1300 werd de bevolking van europa steeds groter, hierdoor was er dus ook meer voedsel nodig en dus ook meer landbouwgrond. Vanaf de 10de eeuw gaven dan ook heren toestemming aan boeren om “de woeste gronden” (bossen, moerassen en heidevelden) te ontginnen. Ook legden monniken dijken aan om uit het water ook meer grond te halen en hier ook op te kunnen verbouwen, ook zorgden deze dijken tegen bescherming voor de burgers van overstromingen.
Muntgeld
Door de groei van de handel ontstond er ook muntgeld. Van dit muntgeld konden de boeren spullen kopen die zij zelf niet konden maken. Door het muntgeld ontstond de geldeconomie.
5.2 er komen weer steden
vanaf de 10de kon er met minder mensen meer voedsel worden geproduceerd, hierdoor kregen veel boeren minder werk, en zochten een baan als marktkoopman. Bij kruispunten van wegen en rivieren waren veel markten door deze markten ontstonden de steden. Tussen 900 en 1300 waren er ongeveer 1000 steden in europa.
De handel groeit
Rond het jaar 1000 stopten de invallen van de vikingen hierdoor werd het gemakkelijker voor handelaren om langen rijzen te maken zonder geplunderd te worden, Dus nam de handel over grote afstanden ook toe. Door alle handel werden de noord-Italiaanse steden Genua en Venetië enorm belangrijk, dit kwam door de centrale ligging van de steden ze waren hierdoor makkelijk bereikbaar, ook lagen deze steden aan de zee en dus ook makkelijk bereikbaar over het water.
De hanze
De steden die ontstaan waren door de handel gingen samen werken om de handel uit te breiden en hun kooplieden te beschermen tegen concurrenten. Dit deden ze door gezamenlijk te reizen en te handelen (samen sta sterk!). dit samenwerken van de handelssteden was een handelsverbond en heette de hanze. De hanze was een heel machtig handelsverbond, ze hadden alles in hun hand. De Vlaamse stad Brugge werd in de tijd van de hanze een heel belangrijke havenstad, dit kwam doordat de stad makkelijk bereikbaar was.
Stadsrecht
De nieuwe steden (die ontstaan waren door de handel) werden bestuurd door de heer die over dat gebied heerste. Dit had een paar nadelen: de burgers moesten nog steeds herendiensten verrichten, maar daar hadden deze burgers eigenlijk geen tijd voor.de heer hield maar een enkele keren per jaar een rechtzaak, terwijl de marktkooplui graag wilden dat dieven beter werden gestraft. Burgers wilden zelf (democratisch) de stad besturen, daarom vroegen zij aan de heer om een stadsrecht. Met een stadsrecht mocht je:
- een stadsmuur bouwen
- eigen munten inslaan
- een markt houden
- tol heffen
- en geen herendiensten meer doen
in ruil voor een stadsrecht gaven de burgers geld aan de heer als de heer daarom vroeg.
5.3 leven in een middeleeuwse stad
het belangrijkste gebouw van een stad was de kerk, omdat voor een middeleeuwer zijn geloof erg belangrijk was. De bouw van een kerk kon wel honderden jaren duren. De burgers betaalden altijd mee aan deze bouw, omdat ze dan dachten dat een btere plekje in de hemel kregen. Een middeleeuwse stad was niet echt hygiënisch doordat de mensen het afval op straat gooiden en dat niet werd opgeruimd stonk het altijd in een stad, door deze slechte hygiëne werden de burgers ook snel ziek.
Het gilde
In een stad werden verschillende producten gemaakt, de mensen die allemaal dezelfde producten maakten werden samen een gilde. Met je gilde bepaalde je de prijs van een product,
Als je je niet hield aan die prijs werd je verbannen uit de stad. Een klein kind kon al bij een gilde dan werd hij leerling hij leerde dan hoe een product werd gemaakt. Als deze kinderen een opleiding van 6 jaar hadden gehad waren zij gezel (knecht) later konden zij nog promoveren naar meester.
5.4 besturen en rechtspreken
een middeleeuwse stad werd bestuurd door de schout en schepenen. Een schout was de voorzitter van het bestuur. Een schout werd benoemd door de heer. Een schepenen had heel veel bestuurlijke zaken, hij besprak het gemeentebeleid daarbij hoorde het innen van belasting het aanschaffen van onderwijzers en vroedvrouwen goed onderhoud van wegen en dijken en het bekend maken van besluiten. ook waren de schepenen rechters.
De stadsraad
Naast de schout en schepenen was er ook een stadsraad een stadsraad was een vergadering van burgers, deze burgers moesten de besluiten van de schepenen goedkeuren. De leden van de stadsraad waren altijd mensen uit de rijke burgerij.
Regels en wetten
Aan het begin van de 14de eeuw begonnen stadsbesturen de regels en wetten op papier te schrijven. Ook werden de straffen op papier geschreven. Bij een rechtzaak wilden de rechters graag bewijs, dus mochten ze de verdachte martelen totdat hij het bewijs zou vertellen, deze martelingen werden vaak midden op het marktplein uitgevoerd, dit was om de mensen af te schrikken van wat er kon gebeuren als je een regel overtrad. Als een regel over je geloof te maken had werd de straf uitgehandeld met de bisschop.
5.5 keizer of paus?
De paus en vorsten hadden vaak ruzie, deze ruzie ging over wie bisschoppen mocht benoemen, de paus vond dat hij daar recht op had als hoogste leider van de kerk, maar de een keizer vond dat hij daar recht op had omdat een bisschop delen van zijn rijk bestuurde.in de 12de eeuw won de paus dit conflict maar veel mensen waren het er niet mee eens ze vonden dat de paus zich niet moest bemoeien ment bestuurlijke zaken. Daarom kwam er een scheiding tussen kerk en staat.
Centraal bestuur
Voor de 13de eeuw was het besturen van een rijk erg moeilijk de vorsten reisden rond om rechtzaken te houden en zaken te regelen, in de 13de eeuw werd dat moeilijker omdat hun rijk steeds groter werd.daarom besloten veel vorsten voor een centraal bestuur, dan waren er overal in het hele rijk dezelfde regels en wetten.
Een land dat een centraal bestuur had werd een staat genoemd.
De Bourgondische Nederlanden
In de 15de eeuw was Nederland ook een staat en werd Nederland geregeerd door de Bourgondische hertogen, Nederland heette toen de Nederlanden dit was Nederland en België samen. De Bourgondische hertogen gingen de Nederlanden vanuit Bru.
REACTIES
1 seconde geleden
S.
S.
superhandig, bedankt...
en wat een kniesoor over dat kunnen....tsssss,
14 jaar geleden
AntwoordenS.
S.
superrr vet!! moest s.o. leren maar ik had m'n boek nog op school thnx!
14 jaar geleden
AntwoordenT.
T.
tanx man ! ik was me boek vergeten!
13 jaar geleden
AntwoordenM.
M.
Super bedankt man onze docent stelt altijd hele moeilijke vragen en met deze smnvatting haal ik vast is een voldoende!
13 jaar geleden
AntwoordenM.
M.
wow echt mega goed!bedankt
13 jaar geleden
AntwoordenS.
S.
thx vriend me boek lag nog school
13 jaar geleden
AntwoordenM.
M.
ik kan op internet wat beter leren dan in het boek dus bedankt ;)
13 jaar geleden
AntwoordenM.
M.
Dankje :)
13 jaar geleden
AntwoordenM.
M.
echt fckin bedankt zonder jou haalde ik vast onvoldoende voor rep gs.
morge heb ik een repetitie x[
nogmaakls bedankt bob :)
13 jaar geleden
AntwoordenS.
S.
thanks man had geen zin om me boeken erbij te pakken :p
13 jaar geleden
AntwoordenP.
P.
woh thanks !!!
12 jaar geleden
AntwoordenL.
L.
vet cool goed gedaan vet bedankt ik ben te lui om alles zelf te maken
12 jaar geleden
Antwoorden-.
-.
Veat man fhx ;D
12 jaar geleden
AntwoordenA.
A.
Fout ondekt;).
Bij paragraaf 3 (leven in een middeleeuwse stad), (hygiëne en ziektes), staat in het verslag dat de straat niet werd opgeruimd.
Maar de stad werd één keer per week opgeruimd (volgens het boek).
12 jaar geleden
Antwoorden:.
:.
waar is 5.5?
11 jaar geleden
AntwoordenS.
S.
het is gewoon de hele leertekst van H5 dus ik heb er niet zoveel aan
11 jaar geleden
AntwoordenM.
M.
fuck jou waarom kijk kom je hier dan hij heeft zijn best er op gedaan
10 jaar geleden
A.
A.
Handig ;)
11 jaar geleden
AntwoordenS.
S.
Mooi gedaan!
10 jaar geleden
AntwoordenP.
P.
goed gemaakt thnx
10 jaar geleden
AntwoordenM.
M.
super handig maar ik mis paragraaf 5.5 & 5.6
10 jaar geleden
AntwoordenA.
A.
5.5 is er wel maar staat niet dikgedrukt
9 jaar geleden
A.
A.
GEWELDIG!!!!!!!!!! dankzij jou heb ik nu een 8.5! heel erg bedankt
9 jaar geleden
AntwoordenG.
G.
Nice nu hoef ik zelf geen samenvatting te schrijven!???
9 jaar geleden
AntwoordenI.
I.
dankje!!!!!!!!
9 jaar geleden
AntwoordenL.
L.
IK VIND HET BEST LAAG DAT JE GEMIDDELDE CIJFER EEN 6.6 IS
9 jaar geleden
AntwoordenH.
H.
Ja inderdaad
9 jaar geleden
J.
J.
Dit is echt kei tof, dankuwel
9 jaar geleden
AntwoordenE.
E.
Dit was echt heel handig om gp's te leren tnx
9 jaar geleden
AntwoordenL.
L.
hoi,
ik zat te kijken of ik niets vergeten was in mijn samenvatting. maar je hebt bijna het boek precies overgeschreven dus ik snap jouw eigen samenvatting dan niet:)
maar alsnog bedankt
9 jaar geleden
AntwoordenD.
D.
echt bedankt snapte er niks van maar nu wel
7 jaar geleden
AntwoordenG.
G.
Bij mij staat er wat anders bij 5.1 het gaat daar over willem IV
7 jaar geleden
AntwoordenM.
M.
waar zijn de jaartallen???
6 jaar geleden
AntwoordenCyrus
Cyrus
Bedankt ken het nu veel beter dan eerst bedankt ouwe
2 weken geleden
Antwoorden