Hoofdstuk 3: De tijd van de monniken en ridders

In dit tijdvak ontstond ook het christendom. Eerst werden de joden en christenen vervolgd door de Romeinen. Later, zo rond het jaar 400 werden de Romeinen zelf ook christelijk.

De tijd van Monniken en Ridders duurt van 500 tot 1000. Het hoort bij de Middeleeuwen. In deze tijd ontstaat weer een landbouwsamenleving waarbij veel mensen zelfvoorzienend zijn. In het tijdvak hiervoor (Grieken en Romeinen), was juist een landbouwstedelijke samenleving ontstaan.

Koningen en grootgrondbezitters proberen de boeren te verplichten om op hun land te blijven. Veel boeren zijn horigen (ze moeten luisteren naar de heer) en mogen hun land niet zomaar verlaten.

De eerste koningen gaven stukken grond in leen aan edelen in ruil voor trouw. Dat noem je het leenstelsel (feodalisme).

In dit tijdvak ontstond ook de islam in de 7e eeuw (600-700). In West-Europa werd het christendom verspreid door mensen als Bonifatius en Willibrord. Rond 1100 was geheel Europa christelijk geworden.

3.1 De opkomst van de islam

Het ontstaan en verspreiding van de islam.

3.2 Hofstelsel en horigheid

De ontwikkeling in West-Europa van landbouwstedelijke naar landbouwsamenleving.

3.3 Het feodale stelsel

Feodale verhoudingen in het bestuur.

3.4 Christendom in Europa

De verspreiding van het christendom in Europa.

jaren 500-1000: West-Europese samenlenleving

• Agrarisch.
• Handelaren, ambachtslieden en steden verdwenen.
• Autarkische gemeenschappen.

Christendom kwam in het gedrang maar in 450 verbreidde het naar Ierland. Eerste gekesterde gebied.

Christenen namen Heidense gebruiken over om ze te bekeren.

496: Clovis liet zich bekeren

481: Clovis werd uitgeroepen tot koning van een gebied in het zuiden van België -> breidde dit uit door Frankische vorsten te vermoorden/verslaan.

500: In heel West-Europa waten Germaanse koningen aan de macht.

511: Clovis stierf -> grootste deel van het vroegere Gallië bij Frankische rijk.

Clovis rijk werd verdeel onder 4 zonen -> 3 vermoord -> daarvan zonen.

8e eeuw: Karel Martel kreeg het hele rijk in handen (Kleinzoon Karel de Grote).

Onstaan islam:

• bijna 600 jaar na onstaan chistendom
• stichter Mohammed (profeet en machthebber)
• 610: Mohammed kreeg opdracht van Allah profeet te worden.
• Verzen van Engel Gabriël doorgegeven door Mohammed -> Koran
• Monotheïstisch

Jihad: Het streven naar uitbreiding van de islam

600: Christendom terug in Brittannië. Paus stuurde missionarissen.

622: Mohammed kreeg de macht in Medina (eerste islamitische staat) -> mekka.

632: Dood Mohammed -> volgenlingen kozen kalief (opvolger). Islam werd heersende godsdienst in Iran en Irak. Syrië, Palestina en Egypte werden veroverd.

650: Onderlinge oorlog soenieten en sjiieten.

Soenieten: Steunden de Omayyaden

Sjiieten: Vonden dat de macht in handen moest blijven van Ali's nakomenlingen.

Aïsja:

• Moeder van alle gelovigen.
• Mohammeds tweede vrouw.
• Mohammed in haar armen gestorven
• 656 opstand tegen Ali
• Sjiieten negatief over Aïsja, dochter Mohammed vrouw van Ali Fatima beste vrouw.

690: Angelsaskische monnik Willibrord leiding bij bekering Friezen. Bonifatius ging naar Duitsland. -> verzet.->  onder karel de grote bekeerd.

Christendom in gedrang na Karels dood. Vikingen en slaven teisterden Europa.

De islam werd weer verbreid naar het oosten en naar europa in 711 tot in 732 in frankrijk tegegehouden. -> eind expansie.

800: Karel de grote, geen Romeinse overheid maar het feodale stelsel. Paus kroonde hem tot keizer.

Feodale stelsel / leenstelsel:

• koningen afhankelijk van lagere heren
• koning adel binden door wederzijdse trouw
• gebied/abt in leen aan vazal of leenman in ruil voor bescherming
• rijk verdeeld in graafschappen en hertogdommen -> rechtspreken, militairen oproepen enz in ruil voor ambt.
• na dood Karel gedroegen leenmanne als zelfstandige lijders
• -> gaven leen door aan hun kinderen.

9e eeuw: Graven en hertogen gaven zelf land en ambten in leen.

1000: Frankische rijk in tweeën gevallen: Duitsland en Frankrijk

Westen: rooms-katholieke kerk o.l.v de pas vanuit rome (vanwege ontstaan romeinse rijk.

Bisschoppen kregen leiding over de kerk -> bedoemde in zijn bisdom de lagere geestelijken.

Oosten: Byzantijnse of Grieks-orthodoxe kerk vanuit constantinopel o.l.v de keizer.

Keizer: wereldlijke macht

Pausen: Kregen geestelijke macht van christus, leidde de kerk

Tweezwaardenleer. -> Schisma tussen rooms katholie en griekse christendom.

1000: hongaarse, Poolse en Scandinavische koningen bekeerde zich.

Ridders:

• betere lansen en zwaarden
• maliënkolder
• stijgbeugel
• getalenteerde boerenzonen werden opgeleid tot ridder

Na 1000 werden adellijke ridderschappen opgericht, je moest je ridderlijk gedragen. Moed, eerlijkheid, trouw en kameraadschap.

1453: Hoofdstad Constantinopel ingenomen. Later ook grote delen Zuidoost-Europa,

1492: christenlijke vorsten voltooien reconquista met inname van Granada is Zuid-spanje.

Arabieren

• tolerant: lieten joden en chistenen toe hun geloof te uiten, voorwaarde: profeet Mohammed niet beledigen + meer belasting
• landbouwstedelijk
• Maakte gebruik van perzische en Grieks-Romeinse cultuur. --> indrukwekkende moskeeën.

Romeinse rijk:

• reusachtige landbouw bedrijven met slaven
• vrije voeren met eigen land
• productie daalde -> minder vrijheid -> bescherming bij heren in ruil voor verplichtingen -> horigheid

Hofstelsel

• horige boeren woonden op het domein van de heer of klooster
• vroonland en hoeve
• herendiensten in ruil voor hoeve

Domeinen van koningen, edelen en koosters werden vastgelegd door rentmeesters.

Klooster:

• monniken en nonnen
• voorschriften van Benedictus
• geen persoonlijk bezit, klooster niet verlaten
• bidden en werken
• hoofd/abt gehoorzamen

Constantijn

• vierde Christus's geboorte op 25 december (geboorte zon)
• wees zondag aan als rustdag
• Pasen
• gebruikten relikwieën