§3.1 Israël consolideert zich
Van 1948 tot 1951 verdubbelde de Israëlische bevolking van 650.000 naar 1.3 miljoen mensen. Het verband tussen de Holocaust en het bestaansrecht van Israël leefde sterk in het bewustzijn van de Israëli's. Israël werd een tot de tanden bewapende natie, met een geduchte krijsmacht. Elke man moest drie jaar en dienst en elke vrouw twee jaar.
De Mossad, Israëlische geheime dienst, vormde eveneens een belangrijke bouwsteen in het fort Israël. Rond het jaar 2000 was het aantal inwoners van Israël gestegen tot boven de zes miljoen. Daaronder vielen ook ruim een miljoen Arabieren, nakomelingen van degenen die in 1948 niet waren gevlucht. Zij kregen kiesrecht en andere burgerrechten, maar ze werden uitgesloten van militaire dienst en konden geen land kopen.
Veel nieuwkomers waren Joden uit de Arabische wereld. De zogenaamde Sefardim: Joden die oorspronkelijk voorouders hadden in Spanje en Portugal, maar later ook in Arabische landen, hielden er andere culturele waarden op na dan de Asjkenazim: Joden afkomstig uit Oost-, Midden- en West-Europa. In Sefardische kringen waren meer voorstanders van een harde lijn tegenover de Arabische buurlanden dan onder de Asjkenazim.
De tegenstelling tussen orthodoxe Joden en voorstanders van een seculiere samenleving, met scheiding van kerk en staat.
§3.2 Nasser en de Baath-partijen
Egypte
Egypte had de meeste inwoners. Het land was van strategisch belang door het Suezkanaal. In 1952 vond er een militaire staatsgreep plaats en de Britsgezinde koning Faroek werd afgezet: Egypte werd een republiek. Na 2 jaar trad Gamal Abdel Nasser als sterke man naar voren, en ontpopte zich als militair dictator. Hij voelde zich geroepen om Egypte het leiderschap in de Arabische wereld te bezorgen. In 1958 liet hij Egypte en Syrië samengaan in de VAR (Verenigde Arabische Republiek). Deze duurde maar tot 1961. Hij belichaamde het Arabische nationalisme en verzette zich tegen de 'zionistische agressor'.
Daarnaast verkondigde Nasser het Arabisch socialisme, ging over tot grote landhervormingen en maakte een begin met sociale voorzieningen en nationalisaties van grote bedrijven.
Koude Oorlog
Het Midden-Oosten vormde tijdens de Koude Oorlog een van de strijdtonelen tussen de Sovjet-Unie en het Westen. Nasser was uitgesproken antiwesters. De Russen leverden vanaf 1955 wapens aan Egypte en Syrië, maar Egypte bleef officieel neutraal.
Premier Ben Goerion besefte dat Israël totaal afhankelijk was van de VS. Hij geloofde niet in vrede met de Arabieren. Tussen 1949 en 1956 telde Israël 12.000 Arabische aanslagen en aanvallen.
Behalve in Egypte schoot het Arabische socialisme ook wortel in Syrië en Irak. In beide landen groeide een machtige Baath-partij. Baath betekent wederopleving, en wel van de Arabische natie. Vanaf de oprichting streefde ze naar dekolonisatie. Ze was tegelijk nationalistisch en socialistisch en predikte gelijkheid tussen mensen. Het was een uitgesproken seculiere beweging.
Syrië
Syrië was in 1946 onafhankelijk geworden. Ook hier kwam de Baath-partij door een revolutie in 1963 aan de macht. Vanaf 1970 was Hafez Al-Assad staatshoofd en oefende tot zijn dood in 1970 een strenge dictatuur uit. Het verzet van strenggelovige moslims werd in 1982 met harde hand onderdrukt. Assad wilde daarmee duidelijk maken dat de Baath-ideologie een seculiere staat centraal stelde, los van godsdienstige invloed. Net als Egypte steunde Syrië guerrilla-acties door Palestijnse militanten tegen Israël.
Irak
In Irak voerde een groep officieren in 1958 een zeer bloedige staatsgreep uit. De hele koninklijke familie werd uitgemoord en Irak werd een republiek. De prowesterse koers werd vervangen door een oriëntatie op Moskou. In 1968 greep de Baath partij, gesteund door delen van het leger, de macht. De nieuwe president Hassan al-Bakr - met in zijn schaduw de jonge Saddam Hoessein - gebruikte de Baath om een netwerk van persoonlijke macht op te bouwen. Een en ander hield echter niet in dat er tussen de verschillende Baath partijen meer eenheid kwam in de Arabische landen.
Naast de regimes van Nasser en de Baathisten bleef in het Midden Oosten ook een aantal conservatieve regimes bestaan, zoals de koning van Jordanië Hoessein en in Saudi-Arabië en de Golfstaten handhaafden zich steenrijke dynastieën. het ideaal van een Arabische eenheid bleek een hersenschim. Het enige bindmiddel was de haat tegen Israël. De Arabische Liga, in 1945 opgericht om de Arabische eenheid gestalte te geven, bleek in de praktijk een machteloos orgaan.
§3.3 Drie oorlogen met Israël
Suezcrisis 1956
Nasser was op zoek naar nieuwe financiers voor de bouw van de Aswandam in de Nijl. Westerse banken weigerden voor de financiering te zorgen. Daarop accepteerde Nasser een Russisch aanbod voor steun. Tevens kondigde Nasser de nationalisatie van het Suezkanaal aan. Nasser wilde de tolgelden o.a. ook besteden voor financiering van de Aswandam.
In reactie stelden de Britten en Fransen in samenwerking met de Israëli's een krijgsplan op. Israel zou Egypte aanvallen, en vervolgens zouden Britse en franse militairen posities innemen langs het Suezkanaal. In oktober 1956 ging men tot de aanval over. Maar zowel de VS als de Sovjet Unie waren 'not amused'. De Russen dreigden met een kernoorlog en president Eisenhouwer reageerde woedend op het imperialistische optreden van de Britten en Fransen. Onder sterke Amerikaanse druk trokken Frankrijk, Engeland en Israël zich terug. Er werden VN-blauwhelmen gelegerd langs de Israëlisch-Egyptische grens.
Nasser werd zo de grote winnaar en mocht zijn kanaal houden. De Aswandam kwam er ook. De rol van de Britten en fransen was definitief uitgespeeld als koloniale machthebbers.
Vanaf dat moment ging de VS zich actief met het Midden Oosten bemoeien. Eisenhouwer verkondigde in 1957 het recht van de VS om met behulp van een gewapende macht de onschendbaarheid van naties (lees Israël) te beschermen.
Zesdaagse oorlog in 1967
Nasser dwong de VN in 1967 om de VN-blauwhelmen weg te halen uit de Sinaï en hij maakte de Israëlische scheepvaart door de golf van Akaba onmogelijk, Israëls enige verbindingsweg met Azië.
De samenvatting gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden