Hoofdstuk 2: Een trage revolutie

Kenmerken van het handelskapitalisme: - De productiemiddelen waren in het bezit van de koopman-ondernemer - De handwerkers waren arbeiders, die zelf niet meer de werktuigen, grondstoffen en eindproducten bezaten - De koopman-ondernemer organiseerde het productieproces en probeerde daarbij zoveel mogelijk winst te maken

Na 1700 kreeg de groep van rijke kooplieden en ondernemers een grote invloed in de politiek.

Handwerkers leefden in eenvoudige en vaak armoedige omstandigheden
Ze waren afhankelijk van de kooplieden en de ondernemers.

§ 2.1

Highlands(1750): - 40% was bruikbaar voor akkerbouw - klimaat: veel regen en lange, strenge winters - traditionele en inefficiënte landbouwmethodes - geringe transport en communicatie mogelijkheden

vanaf de 18e eeuw: - nieuwe landbouwmethodes - ontwikkeling van industrie, mijnbouw en transport

Lowlands: ferm touns: gehuchten van 10-15 zeer eenvoudige boerderijtjes

eigenaar verpachte het land, pachtcontracten van 3-4 jaar dus geen verbetering van grond of modernere werktuigen, maar de boer had net genoeg om zijn gezin in leven te houden en de pacht te betalen.

Open fields: akkers die niet omheind of op een andere manier afgescheiden zijn

Rigs:(runrigs)Stuk grond van de open fields ± 10-15 meter breed

Boer had ellendig bestaan maar de pachters maakten geen winst. Pacht werd betaald in producten en arbeid. Deel van de oogst voor vee(runderen, schapen, kippen, paarden)

Sommige mensen moesten weg uit de Highlands. De landeigenaar besloot dan om de mensen te vervangen door schapen(wol, brengt meer op)

§ 2.2

Improvers: landbezitters die de nieuwe landbouwmethodes en machines invoerden

Boeren moesten van hun grond weg want hun korte pachtcontract was afgelopen en de eigenaars namen boeren aan die voor hogere huur wel op moderne wijze konden en wilden produceren

Boeren op bedrijven veel nieuwe veranderingen: - egaliseren van de ‘rigs’ en afgrenzen van eigen grond(enclosures) - bomen/struiken planten om jonge gewassen/dieren te beschermen - gescheiden houden van dieren en gewassen - nieuwe gewassen verbouwen (aardappelen) - toepassen van vruchtwisseling - afwateren van moerassig land(kreeg je nieuwe landbouwgrond) - verwijderen van stenen en verpulveren van klei(grond beter bewerkbaar) - vruchtbaarheid van de grond verhogen(kalk en gemalen beenderen) - fokken met de meest gezonde dieren - vee in winter op stal zetten en apart wintervoer gebruiken

Dit wil je ook lezen:

Linda (27) werkt in de zorg: ‘Hier kun je het verschil maken’

1750 1850
1zaaien met de hand 1zaaizaadmachine
2traditionele houten ploeg,1 richting gebruiken 2ijzeren ploeg,kantelbaar en 2 richtingen
3eggen door mensen getrokken 3eggen door dieren getrokken
4maaien met zeis en sikkel 4maaimachine
5dorsen met dorsvlegel 5dorsmachine

§ 2.3

De huisnijverheid was naast de landbouw een noodzakelijke inkomstenbron.

De handelaren kochten de stoffen voor een lage prijs in en verkochten het met grote winst
De bevolking groeide erg snel en de mensen konden niet genoeg textiel meer produceren.

§ 3.1

Flying shuttle(Kay):1733, schietspoel waarmee je hele brede stoffen weven kon
Spinning jenny(Hargreaves):1764, spinmachine die 120 draden tegelijk kan spinnen
Waterfame(Arkwright): 1768, sterke garen spinnende spinmachine op waterkracht
de ‘Mule’(Crompton):1779, spinmachine die 1000 draden tegelijk kan spinnen
Power loom(Cartwright):1785, weefmachine in de fabriek
Cotton Gin(Whitney): 1793, spinmachine die katoen sneller ontpit

De machines van Arkwright, Crompton en Cartwright waren te groot voor werk in huis en sterke aandrijfkracht was noodzakelijk,het vervolg: Het fabriekssysteem

De verwerking van katoen werd veel belangrijker dan die van wol want katoen was veel geschikter voor de machines en bovendien goedkoper

De groei van de katoenindustrie stimuleerde de ontwikkeling van de mijnbouw, de ijzerindustrie, de machinebouw en de aanleg van wegen, kanalen en spoorwegen om aan de behoefte aan snel en goedkoop transport van grond- en hulpstoffen en eindproducten te kunnen voldoen.

De voordelen van een Naamloos Vennootschap: - Meer kapitaal voor beschikbaar is voor de ontwikkeling van het bedrijf - Bij faillissement beperkt het tot hun aandelen en hoeven zij niet aan alle schulden te voldoen.

§ 3.2

traditionele energiebronnen: - kracht van mens/dier - wind - stromend water
traag en beperkt in vermogen

1698: Savery(1650-1715) bouwde de:’The Engine for Raising Water by Fire’ een stoompompmachine: grondwater dieper uit de mijnen wordt naar boven gehaald. 1712: Newcomen(1663-1729) verbeterde stoompomp, die per minuut 500 liter water tot maximaal 50 meter kon oppompen
Nadelen aan deze machines: Ze werkten gebrekkig want er konden nog geen perfecte ronde cilinders worden gemaakt. De stoompompmachine van Newcomen verbruikte erg veel steenkool dus hij was alleen in mijnen te gebruiken

Watt(1737-1819): bracht verbetering in de stoommachines zodat ze sneller en regelmatiger gingen werken. Hij bedacht een mechanisme waardoor de op en neergaande krachten werden omgezet in een doorgaande en stuwende beweging

De stoommachine van Watt werd in als eerste op grote schaal in de industrie gebruikt omdat hij zoveel bespaarde aan brandstof
De vraag naar steenkool nam sinds 1750 toe omdat dat de belangrijkste brandstof voor de toenemende vraag naar stoommachines steenkool was

De stoommachine betekende veel voor de mijnbouw want ze konden nu het grondwater nu dieper uit de mijnen weghalen, en de kolen werden weer gebruikte voor de stoommachines en de verhitting van ijzererts

§ 3.3

Transport en communicatie waren rond 1750 erg moeilijk, in de Highlands waren haast geen wegen en geen aanwijzingen waar je heen moest en in de Lowlands waren wel wegen maar bij regen en sneeuw werden die bijna onbegaanbaar
Vanaf 1750 waren er vooral in de Lowlands betere transportmiddelen nodig want de industrie ontwikkelde zich daar erg snel

Engeland kwam in een dicht spoorwegennet te zitten: Railway-Mania (railway-boom) Er kwamen ook passagierstreinen
1844: Britse regering stelt gelijke eisen aan de spoorwegmaatschappijen; ‘Railway Act’

§ 4.1

Dit wil je ook lezen:

Simpel stappenplan voor betere wachtwoorden

Thuiswerker: hard en lang werken, lage verdiensten, gevoel van persoonlijke vrijheid, je eigen leven enigszins bepalen. Fabriekwerker: Een soort radartje in een enorme machine die dag en nacht doordraaide

§ 4.2

Steden als Glasgow, Paisley en Edinburgh groeiden na 1750 sterk omdat daar fabrieken en mijnen waren
De levensomstandigheden van de fabrieksarbeiders was uitermate slecht. De arbeiders kregen niet veel geld en werden met zoveel mogelijk mensen in een huis gepropt. Aan het onderhoud van de huizen werd weinig gedaan.

Steden als Glasgow, Paisley en Edinburgh groeiden na 1750 sterk omdat daar fabrieken en mijnen waren
De levensomstandigheden van de fabrieksarbeiders was uitermate slecht. De arbeiders kregen niet veel geld en werden met zoveel mogelijk mensen in een huis gepropt. Aan het onderhoud van de huizen werd weinig gedaan.

§ 4.3

De acties voor verbetering van de werkomstandigheden hielpen weinig, de 1e acties waren emotioneel en gewelddadig en de 2e acties werden onderdrukt en er werden zelfs 6 landarbeiders naar Australië gedeporteerd.

Robert Owen lukte het om in 1833-1834 een half miljoen te winnen voor het GNVTU( Grand National Consolidated Trades Union) een organisatie voor de arbeiders, deze bleef niet lang bestaan. In 1830 kwam er een beweging op gang voor de beperking van de werkleeftijd van kinderen. Initiatiefnemers: parlementsleden (grootgrondbezitter, bankier, fabrieksdirecteur)leiders van de kerk en van arbeidsverenigingen en Robert Owen. Dit had wel effect en de werktijd en leeftijd voor arbeid werd beperkt.

§ 5.1

Adam Smith(1723-1790):Hoe groter de economische vrijheid was des te groter de arbeidsverdeling, des te meer zou de productiviteit groeien en daarmee ook de welvaart. Als de economie van een land groeit zou er weer meer kapitaal komen voor nog verdere arbeidsverdeling zodat de productiviteit weer verder kon stijgen. Het was vooral eigen belang en als je dat doet draag je bij aan het algemeen belang. Toch mocht dit volgens Smith niet ten koste van alles gaan. Door vrijheid en concurrentie zou er vanzelf een goed evenwicht tussen belangen van individuen en het algemeen belang ontstaan
Robert Malthus:1766-1834
David Ricardo:1772-1823
19e +20e eeuw hadden de liberalen een belangrijke rol in de politiek, daarna de conservatieven (‘Tories’) of de socialisten (‘Labour Party’)

Uitgangspunten van het Liberalisme: Economisch: - Vrijheid van productie*tegen regels van gilden en overheid *tegen hoge belastingen *voor vrije concurrentie en tegen monopolies - Vrijheid van handel *geen of heel lage in-en uitvoerheffingen - Vrijheid van arbeid *tegen regels van gilden *tegen regels over lonen, werktijden, enz. Politiek - Vrijheid om volksvertegenwoordiger en regering te kiezen - Vrijheid om het bestuur te bepalen en een grondwet op te stellen - Vrijheid van meningsuiting, godsdienst en vergadering - Afschaffing van slavernij

§ 5.2

Volgens Marx was een sociale revolutie in kapitalistische landen onvermijdelijk omdat de socialisten wilden dat de productiemiddelen van de hele gemeenschap zouden zijn en de kapitalisten wilden het als privé-bezit en er zelf winst mee maken. Deze revolutie kwam niet omdat de welvaart van de arbeiders toenam. De politiek probeerde een revolutie te voorkomen en bovendien was er door het kapitalisme een toegenomen productie
De sociaal-democratische partijen in Westerse landen slaagden erin de positie van de arbeidersbevolking te verbeteren, dat kwam omdat ze deel namen aan de regering, of zelfs alleen de regering vormden

§ 5.3

Groot-Brittannië was rond 1800 geen democratie, de meerderheid van de bevolking had geen kiesrecht. De overheid liet alleen wetten toe die in hun eigenbelang stonden, veel parlementsleden waren grootgrondbezitters, ze lieten dus geen wetten door die hun in de weg zaten

‘Chartist Movement’(1836) People’s Charters: mensen die voor hervorming van het kiesstelsel en het parlement zelf waren: - actief en passief kiesrecht voor mannen - eerlijker verkiezingen - meer onafhankelijkheid van de parlementsleden
pas in 1867 werd het kiesrecht uitgebreid

2e helft van de 19e eeuw sterke politieke partijen: -Liberal Party (‘Wigs’) -> free trade - Conservative Party (‘Tories’) -> groot wereldrijk

§ 6

Dit wil je ook lezen:

Linda (27) werkt in de zorg: ‘Hier kun je het verschil maken’

Gunstige factoren voor de industrialisatie in Groot-Brittannië: 1 Bossen; hout voor bouw en brandstof
2 Rivieren; transport en waterkracht
3 Omringd door zee; verdediging tegen vijanden, gunstig voor handel
4 Ondernemers; verdienden nog meer geld met nieuwe technieken/producten
5 Wetenschap; Ideeën om de handel te bevorderen
6 Groeiende bevolking; veel goedkope arbeidskrachten
7 Gematigd klimaat; gunstig voor landbouw en textielproductie
8 Goede landbouwgrond; gunstig voor voedselvoorzieningen en wol
9 Kolen en ijzer
10 Krachtig bestuur; een bestuur voor heel het Verenigd Koninkrijk: stabiel en vreedzaam