Hoofdstuk 2

Geschiedenis samenvatting
Hoofdstuk 2; Wetenschappelijke revolutie, verlichting en Franse Revolutie

§ 1 Wetenschappelijke revolutie

* Wetenschappelijke revolutie: nieuwe manier van onderzoeken waardoor het leven van veel mensen sterk veranderde

Kenmerken van de wetenschappelijke revolutie:
- Observeren (zelf waarnemen, kijken wat er gebeurt)
- Experimenteren (zelf proeven doen)
- Redeneren (zelf nadenken over wat er is gebeurd, zelf conclusies trekken uit observaties en experimenten)

De nieuwe manier van onderzoeken vergeleken met de Griekse manier.

- Er werden door de onderzoekers veel meer geëxperimenteerd
- Het aantal onderzoekers was veel groter
- De onderzoeker werkten met elkaar samen in de wetenschappelijke verenigingen
- Deze verenigingen betaalden experimenten van de onderzoekers
- Deze verenigingen werden door de overheid gesteund

Het verschil tussen technologie en wetenschap
* Technologie: de manier waarop kennis wordt gebruikt
* Wetenschap: probeert erachter te komen waarom bepaalde dingen gebeuren

§ 2 Gevolgen van de wetenschappelijke revolutie

De wetenschappelijke revolutie, 5 gevolgen
- De wetenschap gaat een belangrijke plaats in de samenleving nemen
- De mensen begonnen te begrijpen dat het toenemen van kennis veel voordelen had
- De West - Europeanen gaan de wereld overheersen
- Dankzij allerlei uitvindingen zoals kanonnen en later ook stoomschepen en spoorwegen
- Onderzoekers toonden tijdens de wetenschappelijke revolutie aan dat veel anders was dan men eeuwenlang had gedacht. Mensen gingen toen ook over andere zaken nadenken. Zo leidde de wetenschappelijke revolutie tot de verlichting


§ 3 Kenmerken van de verlichting

* Verlichting: stroming in de 18de eeuw die vond dat de samenleving op een redelijke manier (met het verstand) moest worden onderzocht.
* Verlichters: de onderzoekers van de verlichting

De kenmerken van de verlichting (6 kenmerken + korte uitleg)
- De samenleving wetenschappelijk onderzoeken
Door hun verstand goed te gebruiken konden de mensen de wetten leren kennen
Het was: eerst nadenken over wat hij zei of schreef, en daarna pas bepalen.
- Gelijkheid en een menswaardig bestaan voor iedereen
de verlichters vonden dat de mensen er recht op hadden ook tijdens het leven op aarde gelukkig te zijn. Zij vonden dat de mensen in de wereld overal en altijd gelijk zijn. Ieder mens had recht op vrijheid
- Het volk hoort de macht te hebben
De mensen moesten in het volk afspraken maken over bestuur van hun staat: een grondwet
- Verering van de natuur
De verlichters vonden dat er veel verkeerd was in de samenleving. De natuur kon de mens het goede leren. Dan zou er een einde komen aan slecht bestuur, aan onverdraagzaamheid en onwettigheid

- Twijfel of de eigen kijk op de wereld de enige juiste is (besef van eigen standplaatsgebondenheid)
Als er in het verleden en in het heden zo verschillend kon worden gedacht, hoe wist je dan zeker dat je eigen kijk op de wereld de juiste was?

§ 4 De verbreiding van de verlichter ideeën.

De ideeën van de verlichters werden op allerlei manieren verspreid.
(7 manieren van verspreiding + korte uitleg)
- De encyclopedie van Diderot
Diderot schreef de eerste encyclopedie. Hij heeft al zijn kennis in artikelen en tekeningen willen vastleggen
- Salons en koffiehuizen
* Salon: bijeenkomst in het huis van een vrouwe uit de bovenlaag van de bevolking.
Onderzoekers, kunstenaars, ambtenaren, zakenlieden en Andre belangstellende werden uitgenodigd om over alles te praten. (alles mocht in salons worden gezegd)
In Engeland waren dat de Koffiehuizen. Daar gebeurde precies hetzelfde als bij een salon
- Schrijvers, boeken, tijdschriften
Dankzij de uitvinding van de drukpers kwamen er naast boeken nu voor het eerst ook tijdschriften. Er werden vele bibliotheken opgericht
- Toneel

Rondreizende toneelgezelschappen zorgden ervoor dat de ideeën van de verlichting onder alle langen van de bevolking werd verspreid
- De ontduiking van censuur
Veel verlichters ontdoken de censuur omdat zij schreven kritiek die zij hadden op hun eigen samenleving in stukken over andere volken. Verboden boeken werden gewoon in het buitenland gedrukt
- De verlichte despoten
Al in de 18de eeuw waren enige vorsten bereid een aantal verlichte ideeën uit te voeren.
* verlichte despoten: vorsten die wel alle macht in handen willen houden maar bij het bestuur rekening hielden met de belangen van de bevolking
Verlichters werden aan de vorstenhoven in Oostenrijk en Rusland uitgenodigd
- De Franse revolutie
Geen gebeurtenis heeft meer bijgedragen tot de verbreiding van de ideeën van de verlichting dan de Franse revolutie.

§ 5 De oorzaken van de Franse Revolutie.

De Franse Revolutie

* Oude Regime: bestuur van de Franse Koningen uit de 18de eeuw

Kenmerken:
1. Autocratie (alle macht bij de vorst)
2. Ongelijkheid op sociaal, economisch en politiek gebied

De bevolking werd verdeeld in lagen → Standen (= groep waartoe je behoord door geboorte/afkomst)

Stand I: geestelijkheid

Stand II: adel
Stand III: rijke bourgeoisie en boeren

Oorzaken van de Franse Revolutie

Stand I + II veel voorrechten (= privileges)
1% 1,5%

- Landbezit 10%
- Kerkbelasting heffen
- Landbezit 20% (stand II)
- Betalen vrijwel geen belasting
- Belangrijke functies in de kerk + land

Stand III → ontevreden (geen privileges, alleen maar werken, belasting betalen)
→ Bovendien last van oude ME verplichtingen aan de adel. (bv. Oogsten of onderhoud in ruil voor bescherming)
→ werklieden in de nijverheid ook ontevreden
→ 1. Lang + gevaarlijk + ongezond werk
2. lage lonen

Bourgeoisie ontevreden


1. Rijke burgers → geen belangrijke banen in regering, leger of kerk
2. Betaalden veel belasting (stand I + II niet)
3. Geen vrije meningsuiting + drukpers
4. Kooplieden veel last van overheidsregels

Naast al die ontevreden groepen
↓
Grote problemen in het land

1. Grote staatsschuld
2. Slecht ambtenarenapparaat (banen kopen)
3. Oneerlijke rechtspraak
4. Slecht bestuur van de koning

§ 6 Verloop van de Franse Revolutie

Bastille (14 juli 1789, Nationale Feestdag)
↑
Na de Bourgeoisie (§5) kwamen de Arme in Parijs + de boeren in verzet

1789 → Koning roept Staten-Generaal uit → vergadering van de drie standen onder leiding van de koning

Stand III wordt kwaad en richt zelf de Nationale vergadering (nv) op!
* nv: vertegenwoordigers van de derde Stand


Willen een grondwet: basiswet van een land, alles wordt vastgelegd wat mag en wat niet mag

II voorrechten 1e en 2e stand afschaffen

§ 7 De Nationale Vergadering gaat verder met Hervormen (1789-1791)

1. Afschaffing van de voorrechten van de Adel en Geestelijkheid werden verder uitgewerkt
• Geen rechtspreken op hun landgoederen
• Geen belasting heffen
• Geen speciale diensten meer vragen

2. Alle ambten open voor iedereen, afkomst deed er niet meer toe

3. Geestlijken moesten een eed van trouw aan de regering afleggen

4. Afnemen van het grondbezit van de kerk
Geestelijken een salaris van de regering kregen
Rijke boeren en de bourgeoisie konden de grond kopen

5. Zakenlieden kregen meer vrijheid terwijl arbeiders werd verboden om te staken en vakverenigingen gingen oprichten

6. Verklaringen van de mens en van de burger

• Het vastleggen van de ideeën van de verlichters
• Geen volledige vrijheid

7. In 1791 grondwet is gereed
• Beperking van de macht van de koning
• Macht in handen van de Bourgeoisie
→ Scheiding der Machten

§ 8 Verschillende Groepen strijden met elkaar om de macht (1791-1793)

2 groepen niet mee eens met de bourgeoisie:
- Een groep edelen en hoge geestelijken vonden dat de hervormingen te ver waren gegaan.
* Reactionairen
- Een kleine groep onder de bourgeoisie wilde nog meer hervormingen
* Radicalen

De mislukte vlucht had 2 belangrijke gevolgen
1. De meeste mensen waren nu tegen de koning (eerder alleen den radicalen)
2. De angst voor een buitenlandse inval om de koning te helpen groeide

Frankrijk raakt in oorlog met andere landen

April 1792: Frankrijk oorlog aan Oostenrijk → pruisen kwamen oostenrijk ter hulp
September 1792: de koning werd afgezet → Frankrijk werd Republiek
Januari 1793: verscheen Lodewijk voor het parlement → beschuldigd van landverraad

§ 9 Radicalen verslaan hun vijanden (1793-1794)

de Reactionairen vonden dat er genoeg was veranderd. De radicalen wilden nog meer veranderen. Dankzij de steun van de arme Parijse bevolking kregen de radicalen vanaf 1793 de meerderheid in de nationale vergadering.

De radicalen beginnen een terreur.
De radicalen vonden dat de vijanden van de revolutie moesten worden terechtgesteld, en wie daar niet mee eens was, was volgens de revolutie een vijand. Kans om zicht te verdedigen hadden ze niet. Wie beschuldigd werd, kreeg bijna altijd de doodstraf.

De radicalen kregen de steun van het grootse deel van de fransen
- Naar alle delen van Frankrijk werden afgevaardigden gestuurd om erop toe te zien dat de bevelen van de regering goed werden uitgevoerd
- Als eerste land in de geschiedenis voerde Frankrijk de algemene dienstplicht in
- Het Franse leger werd beter georganiseerd

Soldaten trokken zingend ten strijden. Hun beroemdste lied werk de ‘Marseillaisie;’ dit lied werd later het Franse volkslied

§ 10 Napoleon de nieuwe heerser van Frankrijk

De bourgeoisie wist de macht weer in handen te krijgen.

In de jaren 1795-1799 had de regering veel problemen:
- Buitenlandse vijanden bleven oorlog voeren tegen Frankrijk
- De nieuwe bestuurders dachten vaak meer aan wat goed was voor hen zelf dan aan wat goed was voor Frankrijk
- De Franse adel probeerde met geweld de regering omver te werpen

De opstand van de adel werd neergeslagen door troepen onder leiding van een jonge officier. Napoleon werd binnen enkele jaren Generaal. Hij besloot in 1799, met steun van zijn troepen, zelf de macht in handen te nemen. Er kwam een bestuur van één man.

Napoleon voerde de wetgeving in; Code Napoléon
Belangrijke punten uit de wetgeving:
- of je nou adel was of niet, iedereen was gelijk voor de wet. iedereen moest een baan kunnen krijgen. Iedereen moest voor dezelfde misdaad, dezelfde straf krijgen
- mensen mochten niet meer gevangen worden genomen zonder dat er een rechtszaak. in het openbaar. volgde. De beschuldigde kreeg de hulp van een advocaat en mocht getuigen meebrengen om zich te verdedigen.

Van andere idealen van de Franse revolutie mocht napoleon niets hebben:
- een parlement

- algemeen kiesrecht
- vrijheid van meningsuiting

Ondanks de wetgeving van napoleon bleef er veel ongelijkheid bestaan

Napoleon… :
- … benoemde overal in Europa familieleden en vrienden tot koning
- … liet hij de onderworpen volken zware belasting betalen, en zij moesten troepen leveren voor napoleons oorlogsvoering

Mensen waren blij met de Code Napoléon, maar voor de rest wilden de onderworpen volken Napoleon liever kwijt

1814: napoleon en zijn soldaten werden door de legers van een aantal grote staten verslagen
Hij werd Elba gevangen gezet, maar naar korte tijd wist hij te ontsnappen en werd weer heerser van Frankrijk

Wat bleef over van de Franse Revolutie
- Hervormingen zoals de code napoléon bleven bestaan
- Er kwamen in de meeste Europese landen grondwetten, waardoor de macht van de koningen kleiner werd.