H1 &1. Tijd van jagers en boeren

1. Tijd van jagers en boeren

(Tot 3000 v.Chr.)

1.1 Van jagers-verzamelaars naar boeren.
 

• Onderzoeksvraag: Welke gevolgen had de Neolithische Revolutie voor de leefwijze van de mensen in de tijd van jagers en boeren?

De eerste mensen

Paleo-antropologen (onderzoekers) zeggen dat de eerste mensachtigen ongeveer 3 miljoen jaar geleden in Afrika ontstonden. Volgens de Theorie van Charles Darwin is de mens vanuit Afrika naar Europa etc. Getrokken, en vanuit daar weer verder. De mensen tegen deze evolutietheorie, de creationisten zeggen dat alles op aarde door een schepping is ontstaan, dit is door god gedaan, of meerdere goden.

Leefwijze van Jagers-verzamelaars

De eerste mensen op aarde leefde als jagers-verzamelaars. Dit is een periode van de prehistorie, en we noemen dit het Paleolithicum of de Oude Steentijd. Het waren nomaden, ze trokken steeds met kleine groepjes verder opzoek naar eten. Ze hadden dus geen vaste woonplek, maar verbleven in tijdelijke tentjes. Vanuit deze tentenkampen gingen ze dan jagen en verzamelde ze eten, zoals bessen, noten een planten. Uiteindelijk was er op die plek dan niet genoeg eten meer, en trokken de nomaden weer verder waar wel weer genoeg voedsel was.

De immateriële kenmerken van de nomaden, wat deze mensen dachten en voelden hebben we nooit goed kunnen achterhalen. Uit de grafgiften die de nomaden bij de doden begroeven kun je afleiden wat de overledene deed, of wat zijn status was. Wanneer er dan veel sieraden lagen, konden wetenschappers afleiden dat dit een belangrijk persoon moest zijn geweest. Ook geloofden de nomaden waarschijnlijk in een leven na de dood.

Wat konden de onderzoekers aannemen aan de hand van de gevonden grafgiften?

1. Hoe meer kostbare spullen, hoe belangrijker het persoon.
2. Leven na de dood, de grafgiften zijn er om dan nodig te hebben.

Overgang naar de landbouw

• 1989 archeologen ontdekken in Israël een kamp van de jagers-verzamelaars van ongeveer 20.000 jaar oud.

(de Ohalo-cultuur)

Deze jagers-verzamelaars leefde in hutten van takken. Er werden sporen van werktuigen gevonden, en schelpen als kralen en resten planten die waren gegeten. De onderzoekers concludeerden dat er langer dan een jaar was gewoond, het waren dus nog wel jagers-verzamelaars, maar geen nomaden meer. Waarschijnlijk door het weer, er was meer eten te vinden waardoor de verzamelaars langer op een plek konden blijven. Toen werd het goede klimaat te warm en zou de landbouw zijn ontstaan. Landbouw begon in het Midden-Oosten, daarna verspreidde de kennis verder. Pas rond 5000 v.Chr. kwam de Neolithische Revolutie (verandering van nomaden bestaan naar een vaste plek) ook in (West)- Europa. Landbouw bracht meer voedsel op dan verzamelen, daardoor groeide de bevolking in het Midden-Oosten[1], en moesten mensen dus verder naar Europa trekken. In Nederland vestigde de eerste boeren rond 5300 v.Chr.

In het kort:

Nomaden  è weeromstandigheden ñ è nomaden blijven op 1 plek è  ê   è begin van de landbouw  è meer voedsel met      è landbouw è bevolking ñ è    

De landbouwsamenleving

De grote veranderingen na de overgang naar landbouw:

• Bevolking groeide
• Levenswijze veranderde; mensen werden sedentair, op een plek wonend.
• Hutten werden vaste boerderijen
• Dorpjes werden steden
• Naast bijlen, messen en speren werden nu ook sikkels, ploegen en maalstenen gemaakt
• Ook werden potten van klei gemaakt (aardewerk), om spullen te bewaren.
• Mensen hadden steeds meer bezittingen waardoor aanzien tussen mensen verschilde.
• Zo ontstond sociale hiërarchie, groepen kregen bijvoorbeeld leiders.

De verandering naar agrarische leefwijze word ook wel de Sedentaire revolutie genoemd.

Neolithische revolutie = dus de overgang van jagen en verzamelen naar landbouw.

Sedentaire revolutie = dus de overgang van een nomadisch bestaan naar een permanente woonplaats.

Antwoord op onderzoeksvraag: Zie alle veranderingen hierboven.

[1] Om precies te zijn: De vruchtbare halve maan, een gebied in het Midden-Oosten.