Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 (Dordrecht)

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6: Dordrecht

6.1

Hoe is de Alblasserwaard ontstaan?

Het gebied dat nu de Alblasserwaard vormt was toen een veenmoeras. Het gebied behoorde aan de bisschop van Utrecht. Het verhaal gaat dat hij boeren naar dit gebied stuurde om het te ontginnen, met niets dan spade en schop. In ruil voor hun inspanningen verkregen zij de vrijheid. Voor de bisschop sneed het mes aan twee kanten; aan de ene kant werden zijn gebieden ontlast door het vertrek van een aantal boeren, aan de andere kant zou nieuw ontgonnen gebied meer voedsel opleveren! Zo zou dus de Alblasserwaard zijn ontstaan! 

 Woeste gronden = Natuurlijke gronden die men geschikt wilde maken voor de landbouw

Drieslagstelsel = Akkers die in drieën zijn verdeeld, waarvan een derde braak lag en twee-derde werd verbouwd

Productieoverschot = Producten die een boer overhield als hij pacht, zaaigoed en zijn eigen voedsel van de oogst afgetrokken had

6.2

Waarom lagen de nederzettingen die samen Dordrecht zouden vormen zo centraal?

Dordrecht kwam zo centraal te liggen, omdat rond 1170 in dit gebied zware overstromingen plaats vonden en ten noordwesten van de bewoningskern de Merwede doorbrak richting de Maas en er een belangrijke zuidelijke vaarroute ontstond naar Brabant en Vlaanderen (Antwerpen en Brugge). Voor Dordrecht was deze doorbraak een geluk bij een ongeluk. De jonge nederzetting lag nu aan een belangrijke scheepvaartroute tussen Holland en Vlaanderen én tussen Engeland en het Rijngebied (Duitsland). Precies daar, waar brede zeearmen overgaan in rivieren. Goederen moesten er worden overgeladen in andere schepen en daarbij troffen schippers en handelaren elkaar. De Dordtenaren profiteerden.

Tolheffing = geld dat je moet betalen om van een weg of waterweg gebruik te mogen maken

Ambachtsheerlijkheid = een domein van een lage edelman, dat hij in erfelijk leen had gekregen om het te besturen

 ontginningsnederzetting = een plek waar mensen zich vestigden, waarbij de grond geschikt werd gemaakt om ervan te leven

6.3

Wanneer kreeg Dordrecht haar stadsrechten en wat waren de voordelen van die stadsrechten voor haar inwoners.

Officieel krijgt Dordrecht van graaf Willem I zijn stadsrechten in 1220. De stad heeft vanaf nu een eigen bestuur dat wetten mag maken voor haar burgers en mag rechtspreken. Ook mag zij stadsmuren bouwen. De Hollandse graven verblijven regelmatig in de stad waar ze rond herberg Henegouwen in de Gravenstraat een eigen gebied hebben. Ze laten hier eeuwenlang hun munten slaan voor het hele graafschap, vanaf 1376 in hun munthuis aan de Voorstraat. 

Stadsrechten = Het recht van een stad op eigen bestuur en eigen rechtspraak. (Het recht om een muur te bouwen of een stadsrecht of markt te houden behoorden ook tot de stadsrechten.) Stadsrechten werden ook wel privileges genoemd.

Dit wil je ook lezen:

Online oplichting

 Poorters = Inwoners van een stad, ook burgers genoemd.

Stapelrecht = Het recht dat bepaalde dat alle goederen die de stad passeerden, als eerste op de markt in Dordrecht te koop werden aangeboden.

Ambachtslieden = Zij hebben een beroep waarbij zij producten maken met de hand en met eenvoudige werktuigen. Zij werden ook wel handwerkslieden genoemd.

 Laken = Kostbaar effen wollen weefsel.

Schepenen = Bestuurders van een middeleeuwse stad, die wetten (keuren) maakten en rechtspraken.

De Hanze = Een vereniging van handelaren. (Later ook van steden.)

6.4

Welke rol had het stadsbestuur bij de handel en waarom verenigden ambachtslieden zich in gilden?

De belangrijkste taak van het stadsbestuur was voor veiligheid en welvaart in de stad te zorgen. Om de handel te bevorderen werden gilden gevormd. Gilden waren verenigingen van mensen met hetzelfde beroep. Voor de poorters van een stad was het van levensbelang lid te zijn van een gilde, slechts dan telde je mee en had je rechten.  Lid zijn van een gilde was verplicht, wilde je in de stad je beroep uitoefenen. Concurrentie van buiten de stad werd daarmee voorkomen. Het stadsbestuur stelde, op voordracht van de gilden zelf,  regels op waaraan elk gildelid zich moest houden. Deze regels werden gildekeuren genoemd. Zo werd onder andere bepaald welk materiaal de ambachtslieden moesten gebruiken, wat de werktijden waren, welke kwaliteit hun producten moesten hebben en welke prijzen gevraagd mochten worden. 

Gilden = Verenigingen van mensen met hetzelfde beroep.

 Gildekeuren = Regels waaraan iedereen binnen hetzelfde gilde zich moest houden.

Wantsnijder = Iemand die lakense stoffen in stukken sneed en verhandelde.

6.5

Hoe werd Dordrecht bestuurd en wie hadden invloed op dat bestuur?

Voor een stad was veiligheid van het allergrootste belang. Niet alleen het stadsbestuur, maar ook de graaf hielp een handje mee. Zo gaf graaf Floris V in 1284 toestemming tot het graven van een stadsgracht (de latere Spuihaven) een stadhuis en een stenen gevangenis.
Niet alleen buiten de poort kon gevaar schuilen, ook ruzie tussen poorters onderling kon de stedelijke orde in gevaar brengen. Geen sterke stad zonder stevig stadsbestuur. En met het verkrijgen van het stadsrecht in 1220 konden de Dordtse poorters zelf keuren vaststellen, vooral ten aanzien van handel en nijverheid.

De graaf behield gedurende de gehele Middeleeuwen invloed op de stad.
Hij benoemde de belangrijkste bestuurders van de stad, namelijk de schout en de schepenen. Via de schout kon de graaf toezicht uitoefenen op de stad, maar de schout hield zich ook bezig met het opsporen van misdadigers, het veroordelen van deze misdadigers en het ten uitvoer brengen van de aan hen opgelegde straffen

Schepenen = Bestuurders van een middeleeuwse stad, die wetten maakten en rechtspraken

De Achten = Een raad die de gildebestuurders invloed gaf op het stadsbestuur

 keuren = Regels die gelden voor alle inwoners voor een stad

Schout = Vertegenwoordiger van de graaf in de stad, maar hij hield zich ook bezig met het opsporen van misdadigers (en kwam bij het rechtspreken met de aanklacht én voerde het vonnis uit)

Poortrecht = Wie dit recht had werd door de stad Dordrecht beschermd

6.6

Hoe bestreed Dordrecht de misdaad

Sommige misdadigers moesten de stad tijdelijk verlaten. Zij genoten buiten de stad geen bescherming meer, er kon hen daar van alles overkomen......