Eerst zouden de Duitsers vanuit Frankrijk Duitsland binnentrekken. Binnen 40 dagen zouden ze Frankrijk verslaan, waarna de troepen naar het oosten konden worden verplaatst om met Rusland af te rekenen. Snelheid was erg belangrijk, dat gold ook voor de plannen van de andere landen. Ze moesten eerder klaar zijn dan de anderen.
Toen in eind juli 1914 ineens de spanning hoog opliepen, besloten ze tot mobilisatie (=het gevechtsklaar maken van het leger voor de oorlog). Dat leidde tot wild enthousiasme; overal gingen mensenmassa’s zingend, schreeuwend en juichend de straat op. In alle landen meldden zich honderdduizenden vrijwilligers!
De loopgravenoorlog
Het Westfront
Op 4 augustus, 1914 trok het Duitse leger België binnen. Britse troepen kwamen de Belgen te hulp, maar de Duitsers denderden door en bereikten Noord-Frankrijk, een spoor van verwoesting achterlatend in België. Na 35 dagen riep de keizer: één week en we staan in Parijs! Maar op het nippertje hielden de Duitsers hen nog tegen. De Duitsers trokken zich hierdoor tientallen kilometers terug en verschansten zich in loopgraven. De Fransen, Britten en Belgen deden hetzelfde. De komende drie jaar lag het westfront muurvast. De generaals probeerden er wel doorheen te breken, maar de verdedigers waren in het voordeel. De Britten vielen in 1916 aan bij de rivier de Somme. De eerste dag al viel de aanval vast, zodra de Britten hun loopgraven uitkwamen werden ze beschoten met machinegeweren. Toch beëindigden de legerleiding de aanval pas na vier maanden. De Britten hadden toen 450 000 man verloren.
In 1916 vielen de Duitsers aan bij Verdun, met even weinig resultaat; de slag bij Verdun duurde tien maanden, en kostte 700 000 duizend Fransen en Duitsers het leven. Meestal lagen de vijanden elkaar echter vanuit hun loopgraven te beloeren. Ook dat was een ellende, de soldaten leden een groot deel van het jaar onder het alles doordringende vocht. Handen en voeten stierven af van de kou. Rottende lijken in het niemandsland tussen de loopgraven veroorzaakten verschrikkelijke stank. De loopgraven zaten vol met ratten en luizen. Een ook als rustig was, lag altijd de dood op de loer door een granaat of verdwaalde kogel.
Het Oostfront
Duitsland hadden een tweefrontenoorlog willen voorkomen, maar die kregen ze toch. In het oosten vochten ze namelijk samen met Oostenrijk tegen Rusland. Op den duur ontstonden er nog meer fronten en raakten meer landen bij deze oorlog betrokken. Turkije sloot zich aan bij de centralen (bestaande uit Duitsland en Oostenrijk), en Italië bij de geallieerden ((=bondgenoten) bestaande uit Groot-Brittannië + Japan (wilde invloed in Azië vergoten ten koste van de westerse mogendheden), Frankrijk en Rusland/Sovjet-Unie met hun bondgenoten, België en Servië).
Dus:
Centralen: Oostenrijk, Duitsland, Turkije
Geallieerden: Servië, Rusland, Frankrijk, België, GB + Japan, Italië
Italië en Oostenrijk vochten een bloedige oorlog in de Alpen.
Turkije en Groot-Brittannië vochten een harde strijd uit rond de Middellandse Zee en het Midden Oosten. Ook in de kolonies in Afrika en Azië en op wereldzeeën werd gevochten.
Het plan van Duitsland was een massale aanval op Rusland met behulp van de troepen van het westfront.
Dit mislukte i.v.m.
- De veel te brede frontline
- Het westfront (deze lag vast dus geen troepen van het westfront)
De Duitse overwinning kwam er toch in 1917 vanwege
- Slechte uitrusting van de Russische soldaten
- Slechte leiding van het Russische leger
- Oorlogsduur en voedselschaarste
- Russische revolutie
Dit leidde in maart 1918 tot de ‘‘Vrede van Brest-Litovsk’’ in het voordeel van Duitsland; zij konden nu hun troepen naar Frankrijk verplaatsen. In maart 1918 begon daar een Duits offensief/aanval, eindelijk kwam het front in beweging. Op verschillende plaatsen rukten de Duitsers op. Maar, de geallieerden bleken toch sterker te zijn (de Duitsers waren inmiddels uitgeput van de strijd tegen Rusland).
In 1917 had de Verenigde Staten Duitsland de oorlog verklaard. Eerst had dit weinig uitgemaakt omdat de Amerikanen hun leger vanuit het niets moesten opbouwen. Maar al snel verschenen in 1918 elke maand kwart miljoen verse Amerikaanse militairen op het slagveld. Bovendien begon een nieuwe Brits wapen nu goed te werken; de tank.
Redenen voor het meedoen van de Amerikanen:
- Het ‘Zimmerman - telegram’
- Het afkondigen van de onbeperkte duikbotenoorlog door Duitsland, waardoor ook de Amerikaanse schepen werden getorpedeerd
- President Wilson wilde de democratie veilig stellen
- De financieel economische belangen van de VS
Ook het Duitse thuisfront stortte in, in Duitsland was de hele oorlog geen schot gevallen, toch had de bevolking geleden onder honger en gebrek. De Duitsers hadden het verdragen zolang ze in de overwinning geloofden, nu was dat ineens voorbij. Overal in Duitsland brak oproer uit. De keizer vluchtte n de legerleiding stelde een nieuwe regering aan die een wapenstilstand tekende.
Redenen voor het beëindigen van Wereldoorlog 1
- Het meedoen van de VS aan de oorlog
- Het Duitse leger werd steeds jonger
- Slechte voedsel situatie in Duitsland als gevolg van Engels blokkade/afsluiting
Op 11-11-1918 om 11 uur zwegen de wapens. De wapenstilstand werd gesloten op basis van de 14 punten van Wilson (als antwoord op de revolutie in Rusland, door hem in januari 1918 opgesteld). En onderteken in een spoorwegwagon in het bos van Compagnie. Hierin stond o.a.
- Ontruiming van de bezette westelijke gebieden in de linker Rijnoever
- Herziening van de vrede van Brest-Litovsk
- Uitlevering van het zware oorlogsmateriaal in de duikboten aan de geallieerden
Dit leidde in 1919 tot ‘De vrede van Versailles’
1.4 De nieuwe kaart van Europa
De vrede van Versailles
Twee maanden na de Eerste wereldoorlog begon in Parijs een vredesconferentie. Er werden verschillende vredesverdragen gesloten. Veel landen deden mee, maar Groot-Brittannië, Frankrijk en de VS bepaalden alles. Met ieder lid van de Centralen werd een ander verdrag gesloten; hierbij legden de overwinnaars (de geallieerden) hun wil op aan de verliezers (de centralen).
Wel hadden de overwinnaars vooraf onderling verschil van mening over de invulling..
Nationalist 1870-1871
-
Doel: Duitsland de grond in boren à zorgen dat Frankrijk nooit meer een bedreiging zal vormen voor Frankrijk. (denk aan demilitarisatie)
Nationalist en anti-Duits
Met verkiezingsuitspraken als ‘‘Hang the Kaiser’’ en ‘‘Make Germany pay’’
- Hij zag alleen Duitsland als schuldige; het land straffen door het betalen van herstelbetaling
- Een nieuwe oorlog voorkomen door uit te gaan van het zelfbeschikkingsrecht van de volken.
- Oprichting van de Volkenbond
Hun ideeën leidden in juni 1919 tot de Vrede van Versailles
Gevolgen:
- Anti-centrale bepaling
- Oprichting van de Volkenbond
- Uitgaan van het zelfbeschikkingsrecht
- Anti-centrale bepalingen t.a.v. Duitsland
- Herstelbetalingen (132 miljard aan goud)
- Duitsland mocht geen zware wapens meer bezitten en slechts een leger van 100.000 man
- Het Rijnland werd een gedemilitariseerde (ontwapende) zone
- Silezië en een haven aan de Oostzee komen aan Polen (De ‘Poolse Corridor’), waardoor Pruisen gescheiden werd van de rest van Duitsland
- Elzas-Lotharingen kwam in bezit van Frankrijk
- Noord-Sleeswijk kwam in bezit van Denemarken
- De koloniën (Tanganjika, Togo, Namibië) worden als mandaatgebied (=gebied dat in opdracht van de Volkenbond door een van de overwinnaars uit de Eerste Wereldoorlog werd beheerd) in beheer van de Volkenbond gegeven
- Anti-centrale bepalingen t.a.v. Oost./Hong.
- Het keizerrijk valt uiteen in 3 republieken: Oostenrijk, Hongarije, en Tsjecho-Slowakije
- Oostenrijk moet ook gebieden afstaan aan Italië, Roemenië, Polen en Joegoslavië (voormalig Servië)
- Anti-centrale bepalingen t.a.v. Turkije
- In Europa werd het grondgebied beperkt tot Istanboel en omgeving
- Op Klein-Azië na werd het Aziatisch gebied verdeeld in een aantal mandaatgebieden, gedeeltelijk onder Frans en Engels beheer
Stichting van Turkije
In het vredesverdrag met de Turkse sultan werd het Ottomaanse rijk opgesplitst;
De Arabische delen werden mandaatgebieden van de Volkenbond. Frankrijk en Groot-Brittannië gingen ze namens de Volkenbond besturen.
De rest werd verdeeld in invloedssferen. De sultan hield alleen het noorden van het huidige Turkije, en zelfs daar was zijn macht beperkt; de geallieerden hielden bijvoorbeeld toezicht op financiën. Maar deze toestand zou niet lang duren, Turkse nationalisten onder leiding van Kemal Atatürk begonnen een oorlog die in 1923 leidde tot het ontstaan van Turkije.
- Doelstellingen van de Volkenbond Handhaving van de wereld vrede.
Bevordering van de internationale samenwerking.
Wilson beloofde ook een zelfbeschikkingsrecht: elk volk moest zijn eigen staat kunnen krijgen. Internationale conflicten moesten voortaan door overleg opgelost worden. De leden van de Volkenbond moesten daarom beloven dat ze hun conflicten vreedzaam zouden oplossen met behulp van de Volkenbond, maar de Volkenbond werd geen succes…
De betekenis van de Volkenbond was echter gering (beperkt) want:
- De VS (Isolationisme en Monroeleer) en Rusland (communistisch) werden geen lid; het Amerikaanse congres stemde tegen het lidmaatschap, de meerderheid wilde niets meer te maken hebben met Europa en weigerde ook maar iets van de Amerikaanse zelfstandigheid af te staan aan de nieuwe internationale organisatie (ze wilden niet meer betrokken worden bij de Europese conflicten/oorlogen en wilde niet afhankelijk zijn)
- De vroegere centralen hadden geen toegang. Ze moesten eerst maar eens bewijzen dat ze vredelievend waren
- Er was geen Volkenbondleger of –politie, waardoor overtreders van de bepalingen van de Volkenbond niet konden worden gestraft
- De landen bezaten het vetorecht, waardoor besluitvorming moeilijk was
- Uitgaan van ‘het zelfbeschikkingsrecht van de volken’ (= het recht van een volk op een onafhankelijke zelfstandige staat) Dit vond met name plaats op de Balkan
Kritiek hierop:
- De volkeren leefden zo door elkaar heen dat bij het vormen van nieuwe staten of vergroting van de oude staten, grote groepen mensen onder vreemde heerschappij vielen
- Men hield zich niet aan het zelfbeschikkingsrecht t.a.v. de overwonnen staten
De Duitsers vonden dit verdrag een vernedering en het kwam voor hen ook onverwacht;
- Vele Duitsers hadden steeds maar weer gehoord dat het goed ging aan het front en waren hierin gesterkt door de verwikkelingen tijdens de oorlog (o.a. door de overwinning op Rusland)
- Er werd nooit op Duits grondgebied gevochten
- De Duitsers zagen zich ook niet als de enige schuldige voor het ontstaan van deze oorlog
- Ze hadden een wapenstilstand gesloten op de basis van de ‘‘14 punten van Wilson’’
Ze verwachtten een rechtvaardige vrede
De Duitsers spraken bij de vredesbepaling van ‘Das Diktat’ omdat het verdrag hen op opgedragen werd, over de inhoud van het verdrag hadden de Duitsers niets te zeggen; er vond geen overleg plaats. Naast vernedering riep het bij hen wraakgevoelens op.
De gevolgen van de Wereldoorlog I
- Vrede van Versailles
- De keizerrijken van Duitsland, Oost./Hong. En Ruslan waren verdwenen
In het westen van het voormalige tsarenrijk ontstonden vijf nieuwe staten; Polen, Finland, Estland, Letland en Litouwen. Zo leidde de Eerste Wereldoorlog ertoe dat veel volkeren een eigen staat kregen (zelfbeschikkingsrecht!). Maar het zelfbeschikkingsrecht was niet consequent toegepast, zo werden miljoenen Duitsers tegen hun zin onderdanen van Polen en Tsjecho-Slowakije.
- De vrouwen kregen meer (kies)rechten
- Tijdens de WO I nam de invloed van de overheid op de economie toe, en dat werd niet meer terug gedraaid
- De vele slachtoffers, mede door de nieuw ontwikkelde wapens
In het westen van het voormalige tsarenrijk ontstonden vijf nieuwe staten; Polen, Finland, Estland, Letland en Litouwen. Zo leidde de Eerste Wereldoorlog ertoe dat veel volkeren een eigen staat kregen (zelfbeschikkingsrecht!). Maar het zelfbeschikkingsrecht was niet consequent toegepast, zo werden miljoenen Duitsers tegen hun zin onderdanen van Polen en Tsjecho-Slowakije.
- De vrouwen kregen meer (kies)rechten
- Tijdens de WO I nam de invloed van de overheid op de economie toe, en dat werd niet meer terug gedraaid
- De vele slachtoffers, mede door de nieuw ontwikkelde wapens
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden