Dekolonisatie en koude oorlog vietnam

Samenvatting hoofdstuk 1

De Koude Oorlog was een strijd tussen het kapitalistische en het communistische systeem.
De wereldbeelden van beide systemen stonden lijnrecht tegenover elkaar. De kapitalistische ideologie ging uit van de vrijheid van het individu. Het communisme ging uit van gelijkheid binnen het collectief. De Koude Oorlog was ook een machtspolitieke strijd. Zowel de Amerikanen als de Russen wilden hun invloêd vergroten. De Sovjet-Unie deed dat bijvoorbeeld door in Oost- en Midden-Europa satellietstaten te stichten. De Amerikanen probeerden hun invloed te vergroten door economische en militaire hulp te geven aan WestEuropa.

In het Westen begreep men dat de ergste oorlogsdreiging was verdwenen. China was een fel tegenstander van de plannen van Chroesjtsjov. Mao vond dat de Russische leider de idealen van Marx en Lenin verraadde.

De containmentpolitiek wilde paal en perk stellen aan de pogingen van de Sovjet-Unie tot verbreiding van haar systeem. De domino-theorie vormde het uitgangspunt van het Amerikaanse beleid ten aanzien van Zuidoost-Azië. Men geloofde dat wanneer Zuid-Vietnam .' communistisch zou worden, de rest van Zuidoost-Azië automatisch zou volgen.

Vóór de Tweede Wereldoorlog werd het nationalisme gevoed door de Japanse overwinning op Rusland in 1905. De blanke overheersers stimuleerden (onbedoeld) het nationalisme ook zelf, door de inheemse bevolking te scholen. De Japanse bezetting heeft het nationalisme sterk gevoed. De blanken verloren veel prestige door de Japanse overwinning. In 1945 profiteerden de nationalisten van het ontstane machtsvacuüm: de Japanners waren verslagen en de blanken hadden hun oude macht nog niet hersteld. Na de oorlog keeg het communisme nogal wat invloed op het nationalisme. Het communisme bleek een aantrekkelijke leer te zijn voor de arme massa's van Azië.

Het qua inwonertal grootste land ter wereld was communistisch geworden. Amerika vreesde dat het communisme zich nu steeds verder zou uitbreiden.

Ten eerste probeerde Amerika meer invloed te krijgen door middel van economische hulp.
Ten tweede gaf Washington steun aan marionettenregeringen. Ten derde kon Washington met militaire middelen ingrijpen.

Samenvatting hoofdstuk 2

De Fransen zagen Vietnam als wingewest. De inkomsten werden deels in Vietnam geïnvesteerd. Het land kreeg een betere infrastructuur. Ook werd geïnvesteerd in onderwijs en de gezondheidszorg. Het traditionele recht werd vervangen door Frans recht.
De katholieke missie kreeg onder het Franse bestuur grote inbreng. Vooral de Mekongdelta werd door de Fransen gemoderniseerd. Hier ontstond door de bouw van dammen nieuwe landbouwgrond, die echter in handen viel van grootgrondbezitters. De arme boeren werden getroffen door Franse monopolies op veelgevraagde artikelen zoals zout, alcohol en opium.

Ho Chi Minh kwam op Franse scholen in aanraking met de westerse cultuur. Vanaf zijn twintigste reisde hij naar Parijs, Londen en New Vork. In Frankrijk werd Ho communist. In 1923 kreeg hij in Moskou een functie in de jeugdbeweging van de Komintern.

In 1941 richtte Ho de Vietminhop. Deze organisatie stelde zich ten doel eerst de Japanners en daarna de Fransen te verslaan. Het einddoel was de stichting van de communistische Democratische Vietnamese Republiek. Tijdens de Japanse bezetting onderhield Ho contacten met Amerikaanse militairen. Hij verrichtte spionagediensten voor de Amerikanen. Na de Japanse evacuatie ontstond een machtsvacuüm in Vietnam, waarvan de Vietminh profiteerde.
Op 2 september 1945 riep Ho de onafhankelijke Democratische Republiek Vietnam uit. De Fransen landden in Vietnam 'en begonnen een oorlog om een land dat zij beschouwden als Frans bezit. Pas in 1954 eindigde deze eerste Indochinese oorlog. Nog in datzelfde jaar vertrokken de eerste Fransen.

Ho Chi Minh hoopte in 1945 steun te krijgen van Washington. Amerika was immers traditioneel gekant tegen het Europese kolonialisme. Maar president Harry Truman besloot de Fransen te helpen. In de. Koude Oorlog hadden de Verenigde Staten de steun van Frankrijk te hard nodig. Omdat de Vietnamese Republiek niet door het Westen werd erkend, wendde Ho zich voor steun tot de Sovjet-Unie en de Volksrepubliek China.

Vietnam werd tijdelijk in tweeën gedeeld met de zeventiende breedtegraad als scheidingslijn.
Ten noorden daarvan oefende de Democratische Republiek Vietnam het gezag uit. Ten zuiden van de demarcatielijn werd de Franse marionet Bao Dai geïnstalleerd. Geen van beide delen mocht zich aansluiten bij militaire bondgenootschappen of militairen uit andere landen toelaten. In 1956 werden verkiezingen gepland, waarna het land zou worden verenigd.

Het bestaan van het communistische Noord-Vietnam was onverteerbaar voor Amerika.
President Eisenhower besloot Zuid-Vietnam te helpen bij de opbouw van een leger. De nationale verkiezingen waren onacceptabel voor Washington. Hereniging zou een overwinning voor Ho hebben betekend. De Sovjet-Unie en China drongen niet aan op naleving van de Geneefse akkoorden. Peking was bang voor een machtige zuiderbuur.
Moskou was niet bereid voor Vietnam de relatie met de Verenigde Staten op scherp te stellen.
Beide communistische grootmachten wilden trouwens Amerika niet verleiden om in Zuid- vietnam troepen te legeren

Samenvatting hoofdstuk 3

In 1954 kwam de politieke macht in Noord-Vietnam in handen van de communisten. Slechts één politieke partij werd toegestaan. Oppositie tegen de communisten was nauwelijks mogelijk. Per decreet werden in 1954 de handels- en .industriële firma's die in Franse handen waren geweest, genationaliseerd. Het overige privé-bezit zou niet worden aangetast. Al snel gebeurde dit echter wel. Noord-Vietnam kreeg een planeconomie en de boeren werden gedwongen tewerken in grootschalige boerderijen die werden geleid door de staat. Vele landeigenaren werden vermoord en de maatregelen leidden tot een enorme vluchtelingenstroom naar het zuiden.

In Hanoi werd het Nationaal Bevrijdings Front in het leven geroepen. De gewapende arm van het NLF werd bekend als deVietcong.

Het beleid van Oiem zorgde ervoor dat de communisten steeds meer steun kregen in Zuid- Vietnam. Het regime was corrupt, onderdrukte de bevolking en maakte geen haast met landhervormingen. De 'versterkte dorpen' riepen veel verzet op. De Vietcong zorgde ervoor dat de propaganda niet té communistisch werd om de bevolking niet af te stoten.

De communistische dreiging woog voor Washington zwaarder dan het feit dat een corrupt regime werd gesteund.

De Vietnamese communisten werden o.a. gesteund met Russische en Chinese wapens en voedsel. Het was echter niet zo dat de Vietnamese communisten geleid werden door China of de Sovjet – Unie.

Samenvatting hoofdstuk 4

Johnson had grootse binnenlandse plannen. Zijn Great Society zou de ongelijkheid en armoede in Amerika opheffen. De geldverslindende Vietnam-oorlog stond de sociale plannen in de weg.

Johnson kon kiezen tussen terugtrekken, het gebruiken van atoomwapens en het sturen van militaire eenheden. Hij koos de derde optie.

Amerika zou alleen conventionele wapens gebruiken. Bovendien zou het aan China grenzende noordelijk deel van Noord-Vietnam niet gebombardeerd worden. Om Amerikaanse levens te sparen zou veel gebruik worden gemaakt van luchtbombardementen.

Het Amerikaanse leger was niet getraind voor een oorlog zonder duidelijke frontlijnen. De Vietcong zat verspreid over het hele land en voerde flexibele guerrilla-acties uit. Na een aanval trokken zij zich terug in uitgestrekte tunnelcomplexen. Luchtbombardementen sorteerden weinig succes. De Ho-Chi-Minhroute werd nooit doeltreffend geraakt, waardoor de bevoorrading van de communisten door kon gaan. De Amerikanen hadden ten slotte geen exit-strategie ontwikkeld.

Een overwinning op het slagveld luidde niet de eindzege in, maar was het begin van een eerloze Amerikaanse afgang. Na Khe San en het Tet-offensief verloor Johnson snel steun voor zijn beleid. De economie werd aangetast, politici traden af en het grote publiek geloofde niet meer in een overwinning.

Het Amerikaanse leger moest zich geleidelijk terugtrekken; de opengevallen plekken moesten worden opgevuld door een goedgetraind Zuid-Vietnamees leger. Zo konden de Amerikanen zonder gezichtsverlies het wespennest verlaten.

De Vietcong maakte allang gebruik van het grondgebied van beide staten. De Ho-ChiMinhroute liep door Laos en Cambodja. De bombardementen dienden ook om druk uit te oefenen op de Noord-Vietnamese delegatie in Parijs.

Washington eiste het vertrek van de Noord-Vietnamese troepen uit Zuid-Vietnam. Bovendien moest Hanoi beloven zich in de toekomst niet te bemoeien met Zuid-Vietnam. Hanoi eiste op zijn beurt terugtrekking van alle 'buitenlandse troepen'. Daar hoorden de communistische legers niet bij, want dat waren Vietnamezen. Ook de verkiezingen vormden een struikelblok.
Nixon eiste vrije verkiezingen. De Noord-Vietnamezen eisten een interim-regering, bestaande uit leden van de Voorlopige Revolutionaire Regering. De te kiezen nieuwe regering moest onderhandelingen beginnen met Noord-Vietnam over de hereniging.

Nixon beloofde Zuid-Vietnam niet in de steek te laten. Na het vertrek van de Amerikaanse soldaten, viel Noord-Vietnam met succes het zuiden aan. Het Amerikaanse Congres sloot de geldkraan. In April 1975 viel Hanoi.

Samenvatting hoofdstuk 5

Een groot deel van de mannelijke en vrouwelijke bevolking van Noord-Vietnam werd ingeschakeld ten behoeve van de oorlog. In Zuid-Vietnam raakte de bevolking ontworteld door de 'versterkte dorpen' die niet pasten bij de Vietnamese traditie en door de westerse invloeden. Vooral de prostitutie wekte weerzin.

De economie raakte ontwricht. Industrie en landbouw werden verwaarloosd en de stedelijke economie richtte zich volledig naar de Amerikanen en hun dollars. Alle steden hadden een uitgebreide zwarte markt. Vooral de elite profiteerde van de Amerikaanse aanwezigheid. De oorlog bracht een enorme stroom vluchtelingen op gang. De meeste vluchtelingen zochten een veilig plekje in de steden, waar zij in leven probeerden te blijven met baantjes als taxichauffeur, sjouwer, kelner, schoenpoetser of prostituee.

De Amerikaanse soldaten waren jong en dat leidde nogal eens tot machogedrag ten opzichte van de bevolking. De leeftijd zorgde ook voor veel angst tijdens acties. In de latere fase van de oorlog waren de soldaten vaak oorlogsmoe en onverschillig.

De soldaten moesten hun leven wagen, terwijl thuis tegen de oorlog werd geprotesteerd en in Parijs over vrede werd onderhandeld.