Hoofdstuk 1
Alexander de Grote: 25 Alexandrieës (Belangrijkste in Egypte)
Hellenisme-cultuur - aanpassen aan plaatselijke cultuur en aanpassen aan Griekse cultuur.
Hellas - Griekenland - dus aangepaste Griekse cultuur met invloeden uit Oosten.
Kenmerken Hellenisme:
- Steden: leraren vestigen zich (literatuur, muziek, wiskunde etc.), Spelen - beroepssporters, rijken leren taal en gewoontes - bouwwerken.
- Nieuwe Goden: Zeus = Baal = Amon = Mardoek = God van Israel etc. Grieken gingen ook Oostelijke goden vereren
- Verering van heersers: kwam nu. Keizers, maar ook Christus. (Pantokrator)
- Mysteriegodsdiensten: geheime ceremoniën, alleen voor ingewijden (Isis…). Overgenomen door christenen (brood/wijn = lichaam/bloed Christus).
- Wetenschap: Egyptische Alexandrië is Centrum van de Wetenschap.
- Euclides - boek Elementen - het model voor meetkunde onderwijs tot de 20ste eeuw.
- Archimedes (verplaatste vloeistof - ontdekte dat in bad).
- Hero (stoommachine) - slaven, dus geen interesse in machines. (19e eeuw - revolutie - ideeën al 2000 jaar oud.)
- Filosofie: beminnen wijsheid.
Socrates: handelen van de mens, zedelijke normen, waarheid zoeken.
Plato: afschaduwing van grondvormen van een hogere wereld, ideeën, ziel kennis hiervan voor geboorte, door intensieve studie terugvinden. GROT-VERHAAL
Aristoteles: opvoeder Alexander de Grote, logisch, soorten/groepen - onderzoeken eigenschappen/kwaliteiten, dan analyseren. Universeel geleerde. (exacte wetenschap, maar ook muziek etc.) Invloed tot in de 17e eeuw.
- Hellenistische Filosofen:
Stoïcijnen - Stoa = zuilengalerij - Zeno. Volgens heb regeert een goddelijke macht, de kosmos, zowel rede (logos) als god (theos). Dit ook in de mens. Alles heeft een doel en plaats in natuurlijke orde. Niets aan te veranderen.
Epicuristen - geen bovenaardse macht heeft invloed op aarde - persoonlijk genot. Verstand moet juiste keuzes doen. (Te veel is onverstandig - komen kwalen van). Vrees voor de dood is onnodig.
Sceptici (onderzoek)- kritische meningen - kennis is onzeker - hebben minder met grote verbanden leggen (zoals zin van het bestaan en oorzaken verschijnselen).
Hellenistische opvattingen sloegen aan bij de Romeinen - kwam bij de Westerse beschavingen. Door breuk van Rijk van Alexander de Grote - Hellenisme. Einde hiervan na verovering Egypte door Romeinen.
Hellenisme belangrijke bron van de cultuur van de westerse samenleving.
Hoofdstuk 4
14e/15e/16e eeuw - Renaissance = wedergeboorte (term 19e eeuw voor cultuurges.) - nieuwe belangstelling voor de Oudheid - later ook betr. op visie op mens en wereld.
Middeleeuwen - kader - werkelijkheid staat vast, nieuwe feiten worden aangepast - God enige creatieve kracht - Kerk middelpunt - Overal Chr. normen, waarden en regels - beeldende kunst - bijbelse onderwerpen.
Italië - Werkelijkheid veranderd voortdurend - mentale doorbraak - door onderzoek en waarneming kan je details te weten komen die tot algemene uitspraken kunnen leiden - mens ook een (bescheiden) schepper, mens was creatief.
Deze mensen ontdekten dat in de Oudheid zo ook al was nagedacht - Studie Oude Culturen - filosofen: Plato, Aristoteles, Stoïcijnen - ook beeldende kunsten heeft Oudheid als inspiratiebron - later ook wetenschap (dankzij Arabische wereld)
Ptolemaeus (2e eeuw nC) tot 16e eeuw basis zeevaart en heelal - Columbus ook
Arabische cijfers (cijfer 0) (oorspr. van Indiërs) - nieuw getallensysteem - 0 is zo indrukwekkend dat sifr = leeg (cijfer) als naam voor alle cijfers komt.
Medische wetenschap: Avicenna, Averroës + Aristoteles, Galenus, Hippocratus.
Middeleeuwen - geen perspectief (ogen plat etc.) - 14e eeuw - meer diepte (geïnspireerd door Oudheid) - landschappen als achtergrond voor kruisiging en geboorte Jezus - steeds meer klassieke onderwerpen (zoals de Primavera - Ovidius, Chloris wordt Flora door Zephyr - talent kon worden laten zien) - opdracht heerser van Florence
!4e/15e eeuw - Oost-Romeinse geleerden vluchten voor Turken (Constantinopel was gevallen) - Italianen komen in aanraking met Romeinse geschriften - Humanisme = onafhankelijk tot mening komen. - Dante Alighieri schreef Divina Commedia in 1307 (taal=Toscaans) - tocht hel, vagevuur en paradijs zoals Vergilius die beschrijft.(interesse in oudheid) - 14e eeuw al navolging - klassiek was verrijking van christelijk
Taalgeleerden, dichters, schrijvers - spoorden antieke teksten op en bestudeerden ze - beïnvloeden denken van mensen. - Grenzen niet belangrijk - onderling contact groot.
Desiderius Erasmus (Gerhard Gerhards) (1466/1469-1536) - 1492 wordt priester- bestuderen klassieke werken hielp hem de bijbel beter te begrijpen - belangrijkste werk is kritische Griekse uitgave van NT - in Latijnse stonden veel fouten die opvattingen van de kerk discutabel maakten - ongewild stimuleert hij Luther (wat uiteindelijk leidt tot Reformatie).
Hoofdstuk 5
Voltaire (personificatie van Verlichting) schrijft in 1740 toneelstuk Mahomet - Mohammed als vereniging van ijdelheid, bedrog en fanatisme, Mo maakt van zijn volgelingen mensen die nergens voor stoppen en bereid zijn hun keven te geven voor hun leider en God. - Voltaire haatte massaal, dom fanatisme achter een sluwe, religieuze leider.
Verlichting = in twijfel trekken van het gezag - botsing met Kerk en mensen die vinden dat waarheid alleen te vinden was door rationaliteit. (ratio = gezond verstand)
Wetenschap en Kerk botsen - Erasmus, Galileo Galilei (zonnestelsel), Newton (beweging planeten, zwaartekracht) - Kerk houdt vast aan standpunten en er ontstaat een kloof tussen kerk en wetenschap, vooral 18e eeuw - mensen twijfelden openlijk aan kerkelijk gezag - veel geleerden waren trouw christen - kerk kon alleen niet meer bepalen wat waar en niet waar was.
Sommige verlichters gaven God een beperkte rol - schiep heelal + alle natuurwetten, zette het in beweging, en had daarna geen vat erop - Deïsme - voor vel verlichters ging dit te ver, ook Voltaire, want God speelde volgens hen wel een rol in de wereldgeschiedenis.
Voor de Verlichting veel heksenvervolgingen, die vooral waren na het boek Malleus Maleficarum geschreven door 2 monniken (Sprenger, Institoris). Duizenden heksen werden verbrand. In NL eidigde dit in begin 16e eeuw, laatste was in Zwitserland in 1782
17e/18e eeuw - Galileo en Newton nemen afstand van (oude) opvattingen van mensen rond de Middellandse Zee (vooral de joods-christelijke cultuur kwam onder vuur te liggen)- Toch nam belangstelling toe - Opgravingen Pompeii en Herculaneum (1709, boer slaat put boven Herc. en vindt beelden, verkoopt ze en prins laat opgravingen doen daar - 1738, Roque Joaquin Alcubierre, in opdracht van (Spaanse) Karel III kwam erachter dat er steden lagen onder het puin - Winckelmann bracht inzicht toen hij vertelde dat het niet alleen schatten waren maar ook bronnen van kennis over de Oudheid - Dankzij hem gingen Goethe en Schiller zich verdiepen in Griekse literatuur - 1780, eerste vertaling van Odyssee (Duits).
2de helft 18e eeuw - neoclassicisme (stijl geïnspireerd door de klassieke beschavingen) - Ook empire-stijl (Napoleon) was hierdoor geïnspireerd. Interieur paleizen leek veel op die van Romeinse burgers vroeger - damesmode afgeleid van het Griekse kostuum.
Arc de Triomphe + Brandenburger Tor gebaseerd op triomfbogen.
Jacques-Lois David schilderde sinds zijn bezoek aan Rome, mythologische taferelen - ook zijn schilderingen van napoleon leken op Romeinse keizers.
18/begin 19e eeuw - Oude Culturen inspireren denkers, geleerden en kunstenaars.
Alexander de Grote: 25 Alexandrieës (Belangrijkste in Egypte)
Hellenisme-cultuur - aanpassen aan plaatselijke cultuur en aanpassen aan Griekse cultuur.
Hellas - Griekenland - dus aangepaste Griekse cultuur met invloeden uit Oosten.
Kenmerken Hellenisme:
- Steden: leraren vestigen zich (literatuur, muziek, wiskunde etc.), Spelen - beroepssporters, rijken leren taal en gewoontes - bouwwerken.
- Nieuwe Goden: Zeus = Baal = Amon = Mardoek = God van Israel etc. Grieken gingen ook Oostelijke goden vereren
- Mysteriegodsdiensten: geheime ceremoniën, alleen voor ingewijden (Isis…). Overgenomen door christenen (brood/wijn = lichaam/bloed Christus).
- Wetenschap: Egyptische Alexandrië is Centrum van de Wetenschap.
- Euclides - boek Elementen - het model voor meetkunde onderwijs tot de 20ste eeuw.
- Archimedes (verplaatste vloeistof - ontdekte dat in bad).
- Hero (stoommachine) - slaven, dus geen interesse in machines. (19e eeuw - revolutie - ideeën al 2000 jaar oud.)
- Filosofie: beminnen wijsheid.
Socrates: handelen van de mens, zedelijke normen, waarheid zoeken.
Plato: afschaduwing van grondvormen van een hogere wereld, ideeën, ziel kennis hiervan voor geboorte, door intensieve studie terugvinden. GROT-VERHAAL
Aristoteles: opvoeder Alexander de Grote, logisch, soorten/groepen - onderzoeken eigenschappen/kwaliteiten, dan analyseren. Universeel geleerde. (exacte wetenschap, maar ook muziek etc.) Invloed tot in de 17e eeuw.
- Hellenistische Filosofen:
Epicuristen - geen bovenaardse macht heeft invloed op aarde - persoonlijk genot. Verstand moet juiste keuzes doen. (Te veel is onverstandig - komen kwalen van). Vrees voor de dood is onnodig.
Sceptici (onderzoek)- kritische meningen - kennis is onzeker - hebben minder met grote verbanden leggen (zoals zin van het bestaan en oorzaken verschijnselen).
Hellenistische opvattingen sloegen aan bij de Romeinen - kwam bij de Westerse beschavingen. Door breuk van Rijk van Alexander de Grote - Hellenisme. Einde hiervan na verovering Egypte door Romeinen.
Hellenisme belangrijke bron van de cultuur van de westerse samenleving.
Hoofdstuk 4
14e/15e/16e eeuw - Renaissance = wedergeboorte (term 19e eeuw voor cultuurges.) - nieuwe belangstelling voor de Oudheid - later ook betr. op visie op mens en wereld.
Middeleeuwen - kader - werkelijkheid staat vast, nieuwe feiten worden aangepast - God enige creatieve kracht - Kerk middelpunt - Overal Chr. normen, waarden en regels - beeldende kunst - bijbelse onderwerpen.
Italië - Werkelijkheid veranderd voortdurend - mentale doorbraak - door onderzoek en waarneming kan je details te weten komen die tot algemene uitspraken kunnen leiden - mens ook een (bescheiden) schepper, mens was creatief.
Deze mensen ontdekten dat in de Oudheid zo ook al was nagedacht - Studie Oude Culturen - filosofen: Plato, Aristoteles, Stoïcijnen - ook beeldende kunsten heeft Oudheid als inspiratiebron - later ook wetenschap (dankzij Arabische wereld)
Arabische cijfers (cijfer 0) (oorspr. van Indiërs) - nieuw getallensysteem - 0 is zo indrukwekkend dat sifr = leeg (cijfer) als naam voor alle cijfers komt.
Medische wetenschap: Avicenna, Averroës + Aristoteles, Galenus, Hippocratus.
Middeleeuwen - geen perspectief (ogen plat etc.) - 14e eeuw - meer diepte (geïnspireerd door Oudheid) - landschappen als achtergrond voor kruisiging en geboorte Jezus - steeds meer klassieke onderwerpen (zoals de Primavera - Ovidius, Chloris wordt Flora door Zephyr - talent kon worden laten zien) - opdracht heerser van Florence
!4e/15e eeuw - Oost-Romeinse geleerden vluchten voor Turken (Constantinopel was gevallen) - Italianen komen in aanraking met Romeinse geschriften - Humanisme = onafhankelijk tot mening komen. - Dante Alighieri schreef Divina Commedia in 1307 (taal=Toscaans) - tocht hel, vagevuur en paradijs zoals Vergilius die beschrijft.(interesse in oudheid) - 14e eeuw al navolging - klassiek was verrijking van christelijk
Taalgeleerden, dichters, schrijvers - spoorden antieke teksten op en bestudeerden ze - beïnvloeden denken van mensen. - Grenzen niet belangrijk - onderling contact groot.
Desiderius Erasmus (Gerhard Gerhards) (1466/1469-1536) - 1492 wordt priester- bestuderen klassieke werken hielp hem de bijbel beter te begrijpen - belangrijkste werk is kritische Griekse uitgave van NT - in Latijnse stonden veel fouten die opvattingen van de kerk discutabel maakten - ongewild stimuleert hij Luther (wat uiteindelijk leidt tot Reformatie).
Hoofdstuk 5
Voltaire (personificatie van Verlichting) schrijft in 1740 toneelstuk Mahomet - Mohammed als vereniging van ijdelheid, bedrog en fanatisme, Mo maakt van zijn volgelingen mensen die nergens voor stoppen en bereid zijn hun keven te geven voor hun leider en God. - Voltaire haatte massaal, dom fanatisme achter een sluwe, religieuze leider.
Verlichting = in twijfel trekken van het gezag - botsing met Kerk en mensen die vinden dat waarheid alleen te vinden was door rationaliteit. (ratio = gezond verstand)
Wetenschap en Kerk botsen - Erasmus, Galileo Galilei (zonnestelsel), Newton (beweging planeten, zwaartekracht) - Kerk houdt vast aan standpunten en er ontstaat een kloof tussen kerk en wetenschap, vooral 18e eeuw - mensen twijfelden openlijk aan kerkelijk gezag - veel geleerden waren trouw christen - kerk kon alleen niet meer bepalen wat waar en niet waar was.
Voor de Verlichting veel heksenvervolgingen, die vooral waren na het boek Malleus Maleficarum geschreven door 2 monniken (Sprenger, Institoris). Duizenden heksen werden verbrand. In NL eidigde dit in begin 16e eeuw, laatste was in Zwitserland in 1782
17e/18e eeuw - Galileo en Newton nemen afstand van (oude) opvattingen van mensen rond de Middellandse Zee (vooral de joods-christelijke cultuur kwam onder vuur te liggen)- Toch nam belangstelling toe - Opgravingen Pompeii en Herculaneum (1709, boer slaat put boven Herc. en vindt beelden, verkoopt ze en prins laat opgravingen doen daar - 1738, Roque Joaquin Alcubierre, in opdracht van (Spaanse) Karel III kwam erachter dat er steden lagen onder het puin - Winckelmann bracht inzicht toen hij vertelde dat het niet alleen schatten waren maar ook bronnen van kennis over de Oudheid - Dankzij hem gingen Goethe en Schiller zich verdiepen in Griekse literatuur - 1780, eerste vertaling van Odyssee (Duits).
2de helft 18e eeuw - neoclassicisme (stijl geïnspireerd door de klassieke beschavingen) - Ook empire-stijl (Napoleon) was hierdoor geïnspireerd. Interieur paleizen leek veel op die van Romeinse burgers vroeger - damesmode afgeleid van het Griekse kostuum.
Arc de Triomphe + Brandenburger Tor gebaseerd op triomfbogen.
Jacques-Lois David schilderde sinds zijn bezoek aan Rome, mythologische taferelen - ook zijn schilderingen van napoleon leken op Romeinse keizers.
18/begin 19e eeuw - Oude Culturen inspireren denkers, geleerden en kunstenaars.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden