2.3

Samenvatting 2.3

Na de wapenstilstand tussen Duitsland en de geallieerden begonnen in Parijs de onderhandelingen over vrede. Vs, Frankrijk en Groot-Brittannië bepaalden alles. Binnen een paar maanden hadden ze een vredesverdrag opgesteld: de Vrede van Versailles. Duitsland moest herstelbetalingen doen om de schade te vergoeden. Ook moest Duitsland Elzas-Lotharingen teruggeven aan Frankrijk. Ze raakten ook een stuk van het oosten kwijt voor Polen. Duitsland mocht ook geen groot leger hebben. Bij demilitarisatie hoorde ook dat aan de grens en aan de kust geen versterking mochten worden gebouwd. In het Rijnland, bij Frankrijk en België mochten helemaal geen soldaten komen. In de Vrede van Versailles werd ook de oprichting van een volkerenorganisatie geregeld: de Volkenbond. Een idee van de Amerikaanse president Wilson. Hij wilde dat er nooit meer oorlog zou komen. Landen moesten hun conflicten oplossen met overleg, niet met wapens. Duitslands bondgenoot Oostenrijk-Hongarije hield op te bestaan. In de laatste weken van de oorlog maakte het ene na het andere volk zich los van het rijk. De polen stichtten de republiek Polen, waartoe ook delen van Duitsland en Rusland gingen horen. In aparte vredesverdragen stelden de geallieerden de grenzen van de staten vast. Duitsland werd een democratie. De keizer, de adel en het leger waren de baas. In de laatste dagen van de oorlog vluchtte de keizer naar Nederland. In Berlijn riepen de socialisten de republiek uit. Samen met andere democratische partijen maakten ze van Duitsland een parlementaire democratie. Omdat het in Berlijn door allerlei gewelddadige groepen te gevaarlijk was, vergaderde het parlement in Weimar. Daarom werd de 1ste Duitse republiek de Republiek van Weimar genoemd. Veel Duitsers waren woedend toen de de democratische regering in 1919 de Vrede van Versailles tekende.  Ze geloofden dat het Duitse leger niet echt verslagen was, maar door de democraten verraden. Deze dolkstootlegende was door de legerleiding verzonnen. De legerleiding had niet zelf om een wapenstilstand gevraagd. Ze hadden dat de regering laten doen, zodat die de schuld kregen. De populariteit van de democratie daalde door de economie. Soldaten die terugkwamen, konden geen werk vinden. Een ander probleem was dat prijzen stegen. De inflatie liep helemaal uit de hand in 1923. In januari van dat jaar trokken Franse en Belgische troepen Duitsland binnen. Ze bezette het Ruhrgebied, omdat ze moeilijk deden met herstelbetalingen. Er werd geld gedrukt, daardoor was het niks meer waard. Ander landen hadden ook economische problemen. In Italië had dat in 1922 geleid tot de ondergang van de democratie. Italië had meegevochten, maar had weinig succes. Uit knokpartijen kwamen nieuwe politieke stromingen voor het fascisme. Fascisten waren extreem nationalistisch, vonden dictatuur beter dan democratie en waren voor geweld. In 1922 organiseerde hun leider Benito Mussolini een mars naar de hoofdstad Rome om de regering af te zetten. Om een bloedbad te voorkomen benoemde de koning hem tot regeringsleider. Mussolini stopte de democratie en stichtte een dictatuur. Mussolini was een voorbeeld van Adolf Hitler. Hitler leidde een nieuwe stroming het nationaalsocialisme. Op 8-11-1923 bestormde hij met gewapende aanhangers Müchen. Zijn staatsgreep mislukte. Hitler werd gearresteerd. En kwam er met een lichte straf er van af. De tijd had hij gebruikt om zijn ideeën op te schrijven in zijn boek: Mein Kampf. Inmiddels ging het al beter met Duitsland. De geallieerden hadden begrepen dat economische herstel ook in hun belang was. De Amerikaanse bankier Dawes maakte er in 1924 een plan voor. Volgens dit Dawes-plan werden de herstelbetalingen verlaagd. Amerikaanse banken leenden Duitsland geld, waarmee ze de economie konden verbeteren en tegelijk herstelbetaling aan Frankrijk en Groot-Brittannië kon doen. Die landen konden met dat geld de VS weer betalen. In de !ste wereldoorlog hadden ze veel geld geleend om de oorlogvoering te kunnen betalen. Van 1924 groeide de welvaart in Duitsland. In 1926 werden ze ook lid van de Volkenbond. Vanaf 1929 ging het toch mis. Er brak een wereldwijde economische crisis uit. In de VS hadden veel mensen aandelen gekocht. In oktober 1929 stortten de aandelenkoersen op Wall Street in New York in. Na de beurskrach gingen duizenden Amerikaanse banken en bedrijven failliet. In 1932 was de helft van de Duitsers geheel of gedeeltelijk werkloos. Miljoenen hoopten op een sterke man die het land uit de toestand kon redden en er was maar een oplossing Hitler.

Mussolini^