Politiek in Frankrijk vanaf 1940

Beoordeling 5.1
Foto van een scholier
  • Samenvatting door een scholier
  • 5e klas vwo | 2170 woorden
  • 17 oktober 2007
  • 33 keer beoordeeld
Cijfer 5.1
33 keer beoordeeld

Taal
Nederlands
Vak
La Vie Politique en France, depuis 1940

Geschiedenis van de Franse Republiek:
De eerste republiek: 1789 – 1799 (komst van Napoléon, tot 1815)
De tweede republiek: 1848 – 1851 (komst van Napoléon III, tot 1870)
De derde republiek: 1870 – Tweede Wereldoorlog
De vierde republiek: 1946 – 1958
De vijfde republiek : 1958 – nu

A. – DE TWEEDE WERELDOORLOG
Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft er een grote verandering op economisch en politiek gebied plaatsgevonden in Frankrijk.
Frankrijk begon de oorlog in 1939. In mei 1940 wordt Frankrijk verslagen. Duitsland bezet het noordelijke deel van Frankrijk; een scheidingslijn (la ligne de démarcation) wordt gevormd. Maarschalk Pétain wordt aan het hoofd van Frankrijk gezet, met het Régime de Vichy (hier was een wapenstilstand, en de huisvesting van de regering). Zijn ideologie is: “Travail, Famille, Patrie (Werk, Familie, Vaderland)”; hij wil moraal herstellen. Pétain collaboreert met de Duitsers.

Generaal de Gaulle komt in opstand tegen maarschalk Pétain; met behulp van netwerken gaat hij Frankrijk proberen te bevrijden en de puinhopen in het land op te ruimen, samen met de mensen die hun leven wilde riskeren voor hun ideaal: een vrij Frankrijk. Hij coördineerde de verzetshaarden. La Résistance wordt ook wel le Maquis genoemd.

B. – DE TIJDELIJKE REGERING In Algerije vormt de Gaulle een tijdelijke regering, die snel zeer populair wordt. Na D-Day (le Jour J) in juni 1944 rukken de geallieerde troepen al snel op en op 26 augustus 1944 is Frankrijk bevrijdt, en valt het regime in Vichy. De Gaulle wordt de nieuwe Franse bestuurder.
De nieuwe regering wil het anders doen:
• op politiek gebied: de democratie herstellen
• op economisch gebied: de staat de touwtjes in handen laten nemen op economisch, ideologisch en landelijk gebied
• op sociaal gebied: meer sociale rechtvaardigheid onder de bevolking

In 1946 stapt de Gaulle op, omdat hij niet kan opschieten met de andere politieke partijen. Een nieuwe grondwet wordt gevormd; de vierde Republiek is geboren.

C. – DIE VIERDE REPUBLIEK De nieuwe grondwet luidt hervormingen in het bestuur van het land, ten gunste van het Parlement, en ten koste van de Regering. Het Parlement bestaat nu uit twee kamers: l’Assemblée nationale (Tweede Kamer), om de vijf jaar herkozen, en le Sénat (Eerste Kamer), om de negen jaar herkozen. Vooral l’Assemblée nationale speelt een belangrijke rol. In de eerste jaren zijn de communisten (PC = parti communiste), socialisten (PS = parti socialiste) en republikeinen dominant. Veel vernieuwingen worden ingevoerd, zoals sociale zekerheid (Salaire Minimum Interprofessionel Coördine (wet minimum loon).

In de vierde Republiek zijn er veel problemen, die zorgen voor een instabiele politieke situatie (21 regeringen in 12 jaar).
Ten eerste vindt de dekolonisatie plaats; Frankrijk is in het bezit van een koloniaal rijk wat zeer belangrijk is. Door de Tweede Wereldoorlog is Frankrijk verzwakt en kan niet meer streng optreden in haar koloniën. Van 1946 tot 1954 voert Frankrijk oorlog met Indochina, maar in 1954 geeft Frankrijk op en wordt Indochina onafhankelijk (splitst op in Cambodja, Laos en Vietnam).
Ten tweede wil Algerije (vanaf 1830 kolonie) in 1954 onafhankelijk worden; dit probleem ligt veel dichter bij huis. Veel jonge soldaten worden naar het conflict gestuurd, wat Frankrijk verdeelt in twee kampen; het ene kamp voor een onafhankelijk Algerije, het andere kamp voor een Frans Algerije.

D. – DE VAL VAN DE VIERDE REPUBLIEK

In mei 1958 wordt een nieuwe regering aangesteld om het probleem in Algerije flink aan te pakken. Er is niet veel voor nodig om heel wat legers te stationeren in Algerije, en de Fransen die in het land wonen richten een schaduw regering op opdat Algerije behouden wordt. Deze regering weigert te luisteren naar Parijs, en een burgeroorlog dreigt. Al snel is iedereen in Frankrijk het er over eens; de Gaulle moet het oplossen. Hij accepteert het aanbod en vormt een nieuwe regering, en daarmee het ontstaan van de vijfde Republiek.

E. – DE VIJFDE REPUBLIEK (vanaf 1958); Periode van de Gaulle

Er vormt zich een tweesplitsing: de OAS tegenover de FLN .

1) De dringende problemen

a. Het probleem Algerije: de Gaulle wil Algerije Frans houden, maar al snel blijkt dat dit onmogelijk is. Hij geeft toe aan hun onafhankelijkheid; onder de extreem rechtsen ontstaat er grote woede en ze beramen aanslagen op de Gaulle. Het leger biedt bescherming. In 1962 is Algerije na acht jaar oorlog dan eindelijk onafhankelijk; The Day of the Jackall
b. Financiële problemen: de Frank keldert in waarde. De Gaulle voert een nieuwe Frank in; één nieuwe Frank is honderd oude Franken waard. Het resultaat is positief; het herstel is spectaculair.

2) De grote doelen

v Het meest belangrijkste is het herstellen van de nationale onafhankelijkheid. Frankrijk is te veel aan de VS gebonden.
v Het herstellen van de autoriteit van de staat. In de vierde Republiek was er immers een permanente crisis. In de nieuwe grondwet wordt de uitvoerende en de wetgevende macht geregeld. De uitvoerende macht was namelijk te zwak tegenover de wetgevende. Nu zal de uitvoerende boven de wetgevende staan. Verder voert de Gaulle in dat de president direct gekozen wordt voor 7 jaar (septennat).

Het leger wordt gereorganiseerd; in 1966 onttrekt Frankrijk haar leger van de NAVO (OTAN), en Frankrijk ontwikkelt een verdediging van atoomwapens (force de frappe).
In 1960 worden er testen gedaan in de Stille Oceaan (Mururoa), gestopt in 1992 door Mitterrand. In 1995 doet Chirac nog enkele tests, maar stopt dan echt.

De Gaulle werd een paternalistische man gevonden, en l’Assemblée nationale was op zijn hand.

3) De evenementen van mei 1968

Opnieuw een tegenstelling:
Autoriteit, paternalisme (oude manier) tegenover
democratie, meer sociale gelijkheid en individualisme (nieuwe manier).

A. Het verloop van de crisis
1. – de actie van de studenten
Door een geboortegolf die na de oorlog tot stand kwam worden de universiteiten te klein. Er worden acties gehouden door linkse partijen, die dan ipv de universiteiten, de samenleving willen veranderen. De situatie loopt uit de hand en de universiteit in Nanterre (noord-west Parijs) wordt gesloten. In Parijs bezet men dan de universiteit in Sorbonne. Vanaf toen bezetten studenten door heel Frankrijk de universiteiten. Er ontstaan veel vechtpartijen met de politie. Pompidou (destijds de eerste minister) geeft toe, omdat deze culturele revolutie niet tegen te houden is met geweld. De sfeer wordt feestelijk en er ontketent zich een culturele revolutie, met Sorbonne als centrum. De invloed van oosterse gebruiken is groot; onder de studenten werd drugsgebruik populair; in Parijs vooral LSD.

2. – de actie van de arbeiders
Omdat er een duidelijke verdeling is ontstaan in rijkdom, gaan de arbeiders verder met de staking die de studenten begonnen zijn. Ze willen betere omstandigheden en een hoger loon; ze staken en bezetten fabrieken. De stakingen breiden zich snel uit, ze komen van onderop (de arbeider zelf). Het hoogtepunt ligt op 10 miljoen stakers (ongeveer een kwart van de totale Franse bevolking). De arbeiders willen onderhandelen; de vakbonden van de arbeiders en de vertegenwoordigers van de werkgevers en de regering komen tot een resultaat. De arbeiders accepteren het niet, en weigeren hun werk weer op te nemen; ze willen politieke verandering, dus meer macht aan de oppositie.

3. de actie van de politiek
De regering is overstelpt; kan geïnterpreteerd worden als teken van zwakte, denken ze zelf.
Illegale acties en illegale bezettingen zouden onderdrukt moeten worden, maar dat durven ze niet aan. De politie moet ingrijpen, maar het volk heeft op tv gezien hoe de politie optrad tegen de studenten; het volk is tegen de politie en zal gaan zeggen dat ze leven in een politiestaat. De Gaulle besluit dat het maar anders moet in de politiek: hij zegt in een toespraak op tv dat hij en de eerste minister blijven, en dat de l’Assemblée nationale wordt ontbonden. Bij de verkiezingen pakt het toch nog goed uit voor de Gaulle, omdat het volk de stakingen vervelend begon te vinden.

B. – Consequenties van de crisis
1. Veranderingen op sociaal gebied
- Het salaris wordt verhoogd met 15%, men hoeft minder lang te werken voor hetzelfde geld
- Het vakbondsrecht in ondernemingen wordt erkend
- Jongeren krijgen voorrang bij banen (!!)
2. Op politiek gebied
- De Gaulle krijgt een grotere meerderheid van meer dan 60%
- Links heeft verloren, Frankrijk heeft er genoeg van.

4) Het vertrek van de Gaulle

Volgens de Gaulle moeten de Franse plattelandsstreken opleven, Frankrijk is té gecentraliseerd. Parijs is teveel het middelpunt. De Gaulle houdt een referendum over deze reorganisatie en een hervorming binnen het senaat. Eigenlijk vraagt hij hiermee of men hem nog wel ziet zitten. Het vertrouwen in hem is weg na een jaar van verdere veranderingen. De eerste minister, Georges Pompidou, volgt hem op als nieuwe president. In 1970 sterft de Gaulle. Er wordt een vliegveld (Charles de Gaulle) en een plein (Place de l’Etoile wordt in 1971 place Charles de Gaulle; het plein waar wegen bij de Arc de Triomphe samenkomen) naar hem genoemd.

5) De periode van Georges Pompidou (1969-1974)

Pompidou houdt er een andere stijl op na; eerst de Fransen, dan Frankrijk (tegenovergestelde van de Gaulle).
Er ontstaan twee problemen: enerzijds wordt de oppositie sterker, en anderzijds is er een mislukking bij een referendum om Engeland bij de EG te krijgen (komt een ‘nee’ uit).
Helaas sterft Pompidou vrij plotseling aan kanker in 1974.

6) Giscard d’Estaing (1974-1981)

Met 51% van de stemmen wordt d’Estaing de nieuwe president van Frankrijk.
Belangrijke partijen op dat moment:
a. le P.C. (parti communiste)
b. le P.S. (parti socialiste, leider : François Mitterrand)
c. l’UDF (Union pour la démocratie française, leider : Giscard d’Estaing)
d. le RPR (rassemblement pour la république, leider: Jacques Chirac)
In 2002 woren de UDF en de RPR samengevoegd tot de UMP (Union pour la Majorité Présidentielle). Ze zijn rechts.

Problemen:
1) Energie tekorten (oliecrisis)
2) Inflatie van het geld
3) Te grote ongelijkheden in de sociale klassen.

De oude structuren zijn te vast geroest, er komt geen verandering meer op gang. De Fransen worden steeds meer en meer ontevreden, en na zijn termijn wordt d’Estaing niet herkozen.

Het vervolg op La Vie politique en France

A. - FRANÇOIS MITTERAND (1981 – 1995)

1. Mitterrand is socialist. Hij voert een groot aantal hervormingen in.
a) Hervorming in het land, bevordering van de democratie (socialisme)
1981 Hervorming
95 departements 23 regions
Hoofdstad departement: prefecture (uitvoerende macht) Commissaire Representatif (lintjes doorknippen etc.)
Conseil Departemental Conseil Regional (uitvoerende macht)
b) Afschaffing van de doodstraf
In Frankrijk gebruikten ze de guillotine. Op 17-9-81 is de doodstraf afgeschaft. 63% van de Franse bevolking is echter tegenwoordig nog voor.
c) Bedrijven nationaliseren
d) De 39-urige werkweek invoeren en 5 weken vakantiegeld
Dit was belangrijk voor de kwaliteit van het leven, maar ook de werkloosheid.

2. Dit was best succesvol, maar na 1983 krijgt Mitterrand het moeilijker; er is veel kritiek vanwege
- de werkgelegenheid en de belasting
- een aanslag op een boot van Greenpeace (rainbow Warrior)
- geeft hij steun aan Jaruzelski (Russisch gezinde Poolse leider)
- heeft hij contacten met landen uit het Midden-Oosten
- ontstaat er een opstand op de kolonie Nieuw-Caledonië.
Hierdoor komt er een opleving bij extreem rechts; in 1985 richt Jean-Marie le Pen zijn Front National op. Bij de verkiezingen in 1986 wint rechts; er ontstaat een Cohabitation (een samen- werking tussen een linkse of een rechtse premier of president. Jacques Chirac wordt premier.

M. Pasqua (minister van educatie) wil de waarde van het diploma veranderen, wat leidt tot bomaanslagen van studenten die het hier niet mee eens zijn. Bij de verkiezingen voor de president in 1988 wint Mitterrand toch met 54% van de stemmen, met tegenkandidaten Chirac, Barre en Le Pen. De eerste ministers (premiers) onder Mitterrand zijn: Michel Rocard (1988-1991), Edith Cresson (1991-1992), Pierre Bérégovoy (1992-1993) (alledrie socialisten), en Edouard Balladur (1993-1995) (cohabitation).
Mitterrand waant zich een waar koning van Frankrijk en laat grootse bouwwerken bouwen, zoals :
La Pyramide du Louvre (1988)
L’Opera-Bastille (1990)
Du Bicentenaire de la Révolution (1989)
L’Arche de la Défense (1991)
Projet Grand Louvre, l’aile Richelieu (verdieping Richelieu in het Louvre)

Het immigratieprobleem wordt steeds groter, en in 1990 vindt er een explosie aan racisme plaats : anti-immigranten en antisemitisme voegen zich bij Le Pen. Bovendien verliezen de socialisten hun geloofwaardigheid bij een aantal geldschandalen. Daarnaast was er ook Le scandale du sang, waar L. Fabius (minister-president ’84-’86 onder Mitterrand, voor Chirac) en Dr Garetta bij betrokken waren: er werd HIV-besmet bloed gebruikt. Daarom verliest de Parti Socialiste zijn invloed, en krijgen de RPR en de UDF samen 80% van de zetels in l’Assemblée. Als een nieuwe president moet gekozen worden in 1995, zijn er drie kandidaten: Chirac (RPR), Balladur (RPR) en Jospin (PS). Chirac speelt in op links (doneert leegstaande flatgebouwen aan zwervers) en wint uiteindelijk met 52% van de stemmen.

B - JACQUES CHIRAC (1995-nu)

Chirac wil de belasting, belastingdienst en de werkloosheid verlagen en de jongeren in de wereld laten werken, en daarnaast de grandeur van Frankrijk beschermen. Maar:
- omdat Chirac nog tests laat doen met atoomwapens, krijgt hij heel de wereld tegen zich. Hij belooft spoedig zijn tests te staken en bedenkt daarnaast het verdrag van Schengen.
- in Frankrijk ontstaat er een terroristische organisatie, GIA (Groupe Islamique Armé) die heel Frankrijk bang maakt met aanslagen met spijkerbommen. Verder ontstaat er nog een schandaal omdat Chirac zijn eigen familie voortrekt bij huisvesting in Parijs. Er ontstaan stakingen in Frankrijk. Compromissen zijn de enige manier om de sociale crisis op te lossen.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.