K. R. Popper

Wetenschapsleer - Popper

Men wil een demarcatietheorie om zo snel te kunnen zien welke theorieën bruikbaar zijn en ons, de mens, verder kunnen helpen.

Popper

- Er is geen basis van naakte feiten mogelijk.
- Een theorie is wetenschappelijk als deze logisch consistent is (= een theorie mag geen logische
tegenspraak bevatten).
- Het demarcatiecriterium (of een theorie wel of niet wetenschappelijk is) is falsificeerbaarheid,
weerlegbaarheid en testbaarheid.
- Hoe beter een theorie mogelijk weerlegd kan worden, hoe wetenschappelijker zij is.
- Theorieën die altijd bevestigd worden, zeggen te veel waardoor ze juist aan inhoud verliezen. De
constatering dat uitgangspunten bevestigd worden, kan dus geen criterium zijn ter rechtvaardiging van de theorie.

- Het is makkelijk confirmaties of verificaties te vinden voor bijna elke theorie, als je je maar een beetje moeite doet.
- Confirmaties hebben alleen waarde als zij het gevolg zijn van riskante voorspelling, dus als men een
andere, niet met de theorie in overeenstemmige gebeurtenis had verwacht.
- Elke goede wetenschappelijke theorie is een verbod. Hoe meer zij verbiedt, hoe beter zij is.
- Een theorie die niet weerlegd kan worden is onwetenschappelijk. Onweerlegbaarheid is geen deugd maar een ondeugd van een theorie.
- Een echte test van een theorie is een poging haar te falsificeren. Sommige theorieën zijn beter testbaar dan andere.
- Positieve evidentie heeft geen waarde, behalve als zij het resultaat van een onsuccesvolle
falsificatiepoging is.
- Soms worden gefalsificeerde theorieën nog verdedigd. Dit gebeurt door ad hoc een hulphypothese in te stellen en de theorie zo te herinterpreteren zodat zij niet meer wordt weerlegd.

Marxisme

Een marxist bekijkt alles vanuit van uit het marxistische perspectief en kan daardoor alles verklaren. Overal ziet hij confirmaties van zijn eigen, marxistische theorie.

Einsteins theorieën verbieden het optreden van bepaalde gebeurtenissen.
Freuds theorieën bevestigen het optreden van bepaalde gebeurtenissen. Het basisuitgangspunt van zijn theorieën, is de gedachte dat de mens gedreven wordt door driften waarvan de oorsprong vaak onbewust is.

Popper

Contradictie= een uitspraak spreekt zichzelf tegen. Logisch is deze vorm onmogelijk.
‘Het regent wel en het regent niet’.

Tautologie= wat de uitspraak zegt is altijd waar. Deze uitspraak kan onmogelijk weerlegd worden, niet logisch en evenmin door waarnemingen.
‘Het regent wel of het regent niet’.

Criteria voor de waarde van theorieën:
- Logisch consistentie
- Demarcatie (het wel of niet wetenschappelijk zijn)
- Empirische inhoud
(- Corroboratiegraad)
Empirische inhoud= de klasse van de potentiële falsificatoren van een theorie, dus de verzameling van alle basisuitspraken die, wanneer zij worden aanvaard, tot falsificatie van de theorie zullen leiden.

Basisuitspraken= (een theorie moet in staat zijn riskante voorspellingen te kunnen doen en moet dus uitspraken bevatten die:) niet alleen getoetst kunnen worden, maar ook weerlegd kunnen worden door waarnemingen.
Basisuitspraken hebben binnen een theorie pas betekenis als aan de volgende eisen is voldaan:
- De theorie bevat in ieder geval een universele uitspraak. (bv. voor alle.. geldt.. )
- Er moet overeenstemming bestaan over de resultaten van een toets. (in de wetenschappelijke wereld
moet een gedeelde aanvaardbaarheid of verwerping van een uitspraak mogelijk zijn, wil deze uitspraak gerechtvaardigd zijn.)
- Basisuitspraken moeten dus betrekking hebben op situaties die openbaar waarneembaar zijn, dit hangt af van de veronderstelde kennis van de gemeenschap die op de achtergrond meespeelt.

- Indien er geen overeenstemming mogelijk is, kan men proberen een consensus te bereiken.

Singuliere, existentiële uitspraak= uitspraak over iets dat niet universeel is, maar een concreet zelfstandig bestaan heeft. (bv. dit deeltje is niet.. )

Een theorie die de meeste, nauwkeurige informatie bevat, loopt het grootste risico weerlegd te worden en heeft dus de grootste empirische inhoud.

Corroboratiegraad= de graad van bekrachtiging: de mate waarin een theorie toetsingen met succes kan doorstaan. De zwaarte van deze toetsen gelden als criterium, niet de hoeveelheid toetsen.

Theoriegeladen= eerst was er de theorie, daarna pas de waarneming.

Volgens Popper is de wetenschap een feilbare zaak die niet tot absolute zekerheid leidt. Tegenover metafysica is hij desondanks redelijk positief; hoewel het zelf geen wetenschap is kan het wel problemen in kaart brengen die de wetenschap richting kunnen geven. (bv. nu wordt wereldwijd geaccepteerd dat licht uit bewegende deeltjes bestaat, wat vroeger als iets metafysisch gezien werd.) Metafysica kan van nut zijn voor de wetenschap aangezien zij is ontstaan uit de wens om de waarheid te ontdekken, en kan daarom dus leiden tot vooruitgang.
Echte wetenschappelijke theorieën kunnen weerlegd worden en hebben bestaansrecht zolang ze de kritiek van goede toetsen doorstaan.

Aristoteles dacht dat alle voorwerpen die je laat vallen op een bepaalde plaats vallen, zij zijn namelijk op zoek naar hun natuurlijke plaats in het middelpunt van het heelal.
Deze opvatting is gefalsifieerd.

Niet iedere door waarnemingen weerlegde theorie is bij voorbaat onjuist of onwaar. (zie Copernicus)

Tegenspraken op Popper

Popper: ‘Als we al te makkelijk toegeven aan kritiek, komen we er nooit achter waarin de werkelijke kracht van onze theorieën schuilt’. Hiermee spreekt Popper zichzelf tegen. Dit doet hij nog eens want:
Ook pseudo-wetenschappen zoals astrologie kunnen weerlegd worden. (bv. doordat je horoscoop niet klopt.)